Perspectief
Perspectief biedt een forum voor theologische reflectie over diverse oecumenische thema's. Perspectief wil met name jonge theologen een podium geven om hun bijdragen voor het voetlicht te brengen.
Perspectief is een uitgave van de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Met dit tijdschrift wil de vereniging nieuwe en vernieuwende perspectieven voor de toekomst van de oecumenische beweging ontsluiten. Daartoe biedt het een platform voor theologische reflectie op de vragen die in de oecumenische beweging leven. Perspectief richt zich daarnaast op de publicatie van oecumenische symposia en studiedagen.
Perspectief verscheen in 2008 tweemaal (juni en december), vanaf 2009 viermaal per jaar.
Het tijdschrift wordt gepubliceerd op de website van de vereniging.
U kunt Perspectief bekijken als bladerboek of downloaden als PDF-bestand.
Perspectief 2018-41
Dit nummer van Perspectief opent met twee bijdragen over de Wereldraad van Kerken. De Wereldraad viert dit jaar zijn 70 jarig bestaan. Hoogtepunt was de zitting van het Centraal Comité in juni en de ontmoeting met Paus Franciscus die speciaal naar Genève gekomen was om het Centraal Comité toe te spreken. Op 23 augustus wordt het 70 jarig bestaan gevierd in de Nieuwe Kerk te Amsterdam waar de Wereldraad van Kerken in 1948 werd opgericht.
Inhoud Perspectief 2018-41In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Ds. Karin van den Broeke kijkt terug op de geschiedenis van de Wereldraad. De gezamenlijke zoektocht van de kerken naar gerechtigheid en vrede vanuit de kracht van het kruis kenmerken de Wereldraad van Kerken tot op de dag van vandaag. |
 |
Katharina Kunter biedt een historische bijdrage over de rol van de Wereldraad van Kerken tijdens de Koude Oorlog. In dit artikel laat zij zien dat de speelruimte van de Wereldraad om in de Oost-West tegenstelling een eigen geluid te laten horen maar heel beperkt was. |
 |
Anton ten Klooster schetst de hoofdlijnen van de apostolische brief Gaudete et Exsultate van paus Franciscus en legt uit waarom deze tekst een goed aanknopingspunt biedt voor een oecumenisch gesprek tussen katholieken en protestanten. |
|
Ton van Eijk hield eerder dit jaar een lezing voor het Oecumenisch Forum voor Katholiciteit over de Kerk als sacrament. In deze lezing verheldert hij hoe de term 'sacrament' in de katholieke ecclesiologie en in de oecumenische dialoog over de Kerk gebruikt wordt en wat daarin aan de orde is. |
 |
Geert van Dartel schreef een commentaar bij het in 2016 verschenen tweede rapport van de Internationale Rooms-katholieke / Oudkatholieke Dialoogcommissie. In dit rapport worden de vragen uit de eerste ronde hernomen en uitgediept. Zijn conclusie is dat de reflectie op de open vragen weliswaar wat meer helderheid heeft gebracht, maar dat het herstel van de kerkgemeenschap daardoor nog niet dichterbij is gekomen. |
 |
Sergio Targa sj. geeft een overzicht van de missionaire pogingen van de Katholieke Kerk onder de Rishi bevolking (Bangladesh) vanaf het midden van de 19e eeuw. De afgelopen twintig jaar is de Katholieke Kerk in Khulna sterk gegroeid. De relatie tussen de Rishi bevolking en de Katholieke Kerk is complex en leerzaam voor beide. |
 |
Dit nummer wordt afgeloten met de Dagboekaantekeningen van Geert van Dartel over zijn reis naar Syrië in april van dit jaar. Deze indrukwekkende reis voerde naar Damascus, Homs en Aleppo. Hij bezocht onder andere het graf van p. Frans van der Lugt sj. in Homs. |
|
Perspectief 2018-40
In het voorjaarsnummer van Perspectief beginnen we toch weer met een artikel dat ons terugvoert naar het herdenkingsjaar 2017, zij het vanuit een dubbel perspectief van de Reformatie en Fatima. Verder bieden we u in dit nummer een artikel van Cees Luttik over de kwestie van het vroeg-katholicisme alsook de lezingen van het symposium "De Brexit van Willibrord" dat in het najaar van 2017 werd gehouden.
Inhoud Perspectief 2018-40In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Pastoor Koos Smits verbindt in zijn artikel de herdenking van 500 jaar Reformatie en 100 jaar Fatima. In beide herdenkingen hoorde hij de roep tot bekering. Hij pleit voor een mariale oecumene waarin oude strijdvragen over genade en goede werken overwonnen zijn. In de Kerk gaat het steeds om Gods genadevolle en barmhartige ontferming en het antwoord van de mens daarop. |
 |
Cees Luttik vraagt in zijn artikel aandacht voor het debat tussen exegeten en theologen uit de tweede helft van de 20e eeuw: het vroeg-katholicisme in het Nieuwe Testament. Aan de orde is de vraag in hoeverre de grondstructuren van de Kerk al in het Nieuwe Testament te vinden zijn. De discussie is intussen verstomd, maar niet echt opgelost. Luttik voorspelt dat deze te zijner tijd opnieuw zal worden opgepakt, omdat het om een fundamentele vraag gaat. |
 |
Teksten Symposium 'De Brexit van Willibrord' |
|
Miriam Adan Jones gaat in haar bijdrage in op de vraag hoe het komt dat aan de Engelse wortels van Willibrord door de biografen nauwelijks aandacht is besteed. Zij laat aan de hand van de middeleeuwse biografen Alcuinus, Hucbald en Ruopert zien, dat de biografen steeds inspeelden op de actuele relaties tussen Engeland en het vasteland, wat bepaalde of het opportuun was om de Engelse wortels van Willibrord onder de aandacht te brengen. |
|
Abt Gerard Mathijsen osb belicht vanuit de vita van Adelbert de spanning tussen de heimwee naar het vaderland en de genegenheid voor de mensen die aan zijn zorg waren toevertrouwd. De peregrinatio Christum vormt het geestelijke vertrekpunt voor het missionaire werk van Willibrord en zijn gezellen. |
 |
Mechteld Jansen past in haar reactie een dynamische en toekomstgerichte opvatting over de betekenis van gedenken toe op de gedachtenis van Willibrord. Indachtig het gegeven dat profeten vaak van buiten komen, wijst ze op de betekenis van nieuwkomers die een oude missie in een seculiere context opnieuw tot leven kunnen brengen. |
 |
De oud-katholieke aartsbisschop mgr. Joris Vercammen ziet in Willibrord een bruggenbouwer die als verkondiger van het Evangelie werelden met elkaar weet te verbinden en daarin de katholiciteit van de kerk bevestigt. |
 |
Perspectief 2018-39
Op 30 oktober 2017 ontvingen de drijvende krachten achter Refo500, directeur prof. dr. Herman Selderhuis en projectleider drs. Karla Apperloo van de Lutherse gemeente van Rotterdam de Lutherpenning. Ds. Martin van Wijngaarden, Luthers predikant in Rotterdam, prees hun jarenlange en volgehouden inzet ter voorbereiding op de Reformatieherdenking in 2017. Dankzij Refo500 is er een veelzijdig en fris aanbod gekomen van publicaties, tentoonstellingen en activiteiten over diverse aspecten van de Reformatie. Als projectpartner van Refo500 heeft de Katholieke Vereniging voor Oecumene gewerkt aan een katholieke bijdrage aan de Reformatieherdenking. Dat heeft goede vruchten opgebracht waarvan we er in dit nummer weer enkele mogen aanbieden.
Inhoud Perspectief 2018-39In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Mgr. J. van den Hende hield op 30 oktober in de Lutherse kerk in Rotterdam de Hervormingsdaglezing bij de uitreiking van de Lutherpenning. Hierin reflecteert hij aan de hand van het document ‘Van Conflict naar Gemeenschap’ en uitspraken en teksten van het kerkelijk leergezag vanaf het midden van de jaren zestig van de vorige eeuw op de verschillende dimensies en de betekenis van de oecumenische dialoog op onze weg naar eenheid. Een kernpunt is dat het gesprek tussen God en mens, het persoonlijk naderen van de mens tot God voorafgaat en een voorwaarde is voor een vruchtbare oecumenische dialoog. Deze lezing over de oecumenische dialoog in de kracht van de heilige Geest is een mooie inleiding op de teksten van de vier symposia die we in dit nummer aanbieden. |
 |
|
|
|
| Symposium ‘Het uitgestelde dispuut. Luthers stellingen herlezen’, 26 oktober 2017, Nicolaikerk, Utrecht | |
Prof. dr. Christoph Burger geeft in zijn lezing inzicht in de ontstaansgeschiedenis en de praktijk van de aflaten. Burger verheldert waarop Luthers kritiek zich richt en waarom die zo effectief was, hoewel de kritiek op de aflaat niet de kern van Luthers reformatorische boodschap is. ‘Het centrum van zijn boodschap was immers dat God door Jezus Christus zijn genade aan de zondige mens om niet geeft.’ |
 |
| Twee kerkleiders en twee theologen reflecteerden vervolgens op de actuele betekenis van de stellingen van Maarten Luther:
|
|
Dr. René de Reuver doet een oproep aan katholieken en protestanten om in onze cultuur gezamenlijk getuigen te zijn van Gods genade om niet. |
 |
Mgr. J. van den Hende legt uit hoezeer de waarachtige omgang met God verbonden is met werken van barmhartigheid en liefde. |
|
Prof. dr. Bram van de Beek keert zich tegen een goedkope opvatting van genade en houdt een pleidooi voor de betekenis van de priester in het aanzeggen van vergeving. |
 |
|
Prof. dr. Marcel Poorthuis schetst vanuit de invalshoeken: vergeving, kindschap van God en vrijheid, een katholiek perspectief op Luther. |
 |
| 51e Studievergadering Katholieke Nationale Commissie voor Oecumene in België, ‘De impact van de Hervorming in onze Kerken’, 7 oktober 2017, Sint-Andriesabdij Zevenkerken, Brugge | |
De lezing van Ds. Bruneau Jousselin voert naar de kern van Luthers geloofservaring en laat zien hoe die in een post-postmoderne tijd nog steeds actueel kan zijn. |
 |
|
Prof. dr. Annemarie Mayer zoekt vanuit een katholieke invalshoek de weg terug naar enkele kernpunten van de Reformatie en ziet als opdracht in onze tijd het gemeenschappelijk oecumenisch vormgeven aan onze identiteiten. |
 |
|
Dr. Arjan Arjakovksy, orthodox en mede-oprichter van het oecumenisch instituut in Lviv, richt het perspectief op noodzakelijke hervormingen die voor de orthodoxie eigenlijk onontkoombaar zijn. |
 |
|
Dr. Jelle Creemers neemt het thema te baat om de evangelische vrije kerken in België wat beter voor het voetlicht te brengen. In deze vrije kerken is het oecumenisch besef nog niet echt ontwikkeld, zo lijkt het. |
 |
|
Met de interessante observaties van croniqueur en oecumenicus p. Thaddée Barnas osb, monnik van Chevetogne, over de oecumenische ontwikkelingen in het afgelopen jaar, sluiten we de bijdragen van deze studiedag af. |
 |
| ‘Oecumenische balans van het Reformatiejaar’, Jaarvergadering Katholieke Vereniging voor Oecumene, 3 november 2017, Grote Kerk, ‘s-Hertogenbosch | |
Dr. Margriet Gosker kijkt in deze lezing terug op de vele oecumenische initiatieven, activiteiten en oecumenische liefdesverklaringen van het herdenkingsjaar. |
 |
|
Dr. Hans Burger stelt in zijn column dat het Solus Christus in de oecumenische relaties na het herdenkingsjaar het bezielend uitgangspunt moet blijven. De bijdrage van dr. Dick Akerboom kan hopelijk later nog gepubliceerd worden op de website www.oecumene.nl |
 |
| Ontmoetingsdag Oecumenisch Forum voor Katholiciteit, 25 november 2017, Auditorium van Catherijneconvent, Utrecht | |
Ds. Idelette Otten sprak de lezing ‘De Katholieke Luther’ van prof. dr. Wolfgang Thönissen uit, die vanwege privéomstandigheden verhinderd was om aanwezig te zijn. Tegen de achtergrond van het katholieke Lutheronderzoek in de 20e eeuw pleit Thönissen voor een katholiek-oecumenische receptie van leven en werk van Maarten Luther. Dr. Dick Akerboom onderwierp deze lezing aan een kritische beschouwing, die helaas voor publicatie van dit nummer nog niet beschikbaar was. |
 |
Perspectief 2017-38 - Levend Brood voor onderweg
Het herfstnummer van Perspectief is rijk aan inhoud en breed van opzet. De titel van dit nummer is ontleend aan het gelijknamige boek van dr. Ton van Eijk, die een prachtig theologisch commentaar schreef bij de litanie van het heilig sacrament. In dit nummer bieden we u de inleidingen aan die bij de presentatie van dit boek in de Cenakelkerk in de Heilig Landstichting bij Nijmegen zijn gehouden. Verder in dit nummer veel aandacht voor de herdenking van de Reformatie.
Inhoud Perspectief 2017-38In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Prof.Dr. Fred van Iersel, moraaltheoloog, laat zien dat het laat-moderne concept van individuele vrijheid voor kerk en politiek een probleem wordt bij het behartigen van de publieke zaak. Authenticiteit alleen is niet voldoende, 'zonder een oriëntatie op een horizon van morele waarheid in de politiek en geloofwaardigheid in religie verliest de publieke cultuur haar spankracht', zegt van Iersel. Een verkorte weergave van dit belangrijke artikel vindt u op de website, in Perspectief het hele artikel. |
 |
| Teksten Symposium b.g.v. Boekpresentatie 'Levend Brood voor onderweg': | |
Dr. Ton van Eijk schreef een theologisch commentaar bij de litanie van het Heilig Sacrament. Deze litanie is kort na het Concilie van Trente ontstaan en onder andere op muziek gezet door Palestrina en Mozart. Het eerste exemplaar van dit door uitgeverij Betsaida uitgegeven boek werd op 25 augustus jl. overhandigd aan mgr. Jan van Burgsteden s.s.s., lid van de Congregatie van het Heilig Sacrament en voormalig bisschop-referent voor oecumene. De presentatie vond plaats in de Cenakelkerk in Nijmegen. |
 |
Prof. Dr. Herwi Rikhof, pastoor van de Cenakelkerk, verbond in zijn voordracht meesterlijk de plaats van handeling, de kerk van de zaal van het Laatste Avondmaal, met enkele elementen uit het boek van zijn oud-collega dr. Ton van Eijk. |
 |
Drs. Geert van Dartel, hield, naar aanleiding van 'Reformatie vandaag' van Klaas van der Zwaag, een interview met de auteur. Dr. Klaas van der Zwaag, journalist en theoloog, schreef met 'Reformatie vandaag' een omvangrijk werk over het dubbele geding van de Hervorming met enerzijds de Katholieke Kerk en anderzijds de Radicale Reformatie. Het interview wordt hier integraal gepubliceerd, binnenkort verschijnt een ingekorte versie in het communicatieblad Overeen. |
 |
|
Teksten Symposium 'Na 500 jaar Reformatie: Wat is er door de oecumene bereikt, hoe gaan we verder?': |
|
Ds. Karin van den Broeke, legt in haar bijdrage 'Van conflict naar gemeenschap' uit wat de relevantie is van het gelijknamige document voor de oecumene van vandaag en morgen. |
 |
Drs. Margarithe Veen, maakt in haar bijdrage "Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede" - Oecumene in het Noorden anno nu, duidelijk waar de prioriteiten van de oecumene in Friesland liggen. |
 |
Drs. Geert van Dartel, geeft in zijn bijdrage 'Uit de zijde van de Heer' een overzicht van het langlopende gesprek over doop en eucharistie in de zoektocht naar het herstel van kerkgemeenschap. |
|
Prof. Dr. Peter-Ben Smit, schetst in zijn lezing 'En nu verder, de toekomst van de oecumene' het toekomstperspectief van de oecumene. Kerken kunnen er niet aan ontkomen als ze een toekomst willen hebben, zo is zijn stelling. |
 |
|
Perspectief 2017-37
In dit nummer van Perspectief brengen we een aantal lezingen samen die in het kader van de Reformatieherdenking bij verschillende gelegenheden zijn gehouden. Het bijzondere daarvan is dat in deze bijdragen de uitdagingen waar de kerken vandaag voor staan uitdrukkelijk aan de orde komen. De Reformatie wordt herdacht met het oog op de toekomst van het Evangelie en de christelijke gemeenschap.
Inhoud Perspectief 2017-37In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Hubertus Blaumeiser (theoloog Focolarebeweging) geeft, geïnspireerd door leven en werk van Chiara Lubich, de oprichtster van de Focolare, drie impulsen op de weg naar eenheid. Hij benadrukt hierin dat de eenheid in verscheidenheid een gave van God is, dat het kruis van Christus de weg opent naar de ander en dat eenheid pas naderbij komt als we de pijn van de verdeeldheid durven toelaten. |
 |
Margriet Gosker (coördinator van de Reformatieherdenking) gaat in op de spiritualiteit van Maarten Luther. In haar lezing wordt duidelijk dat katholieken en protestanten in dit herdenkingsjaar nieuwe wegen proberen te banen. |
 |
De lezingen van Martin Hein (bisschop van de Evangelische Kerk van Kurhessen-Waldeck) en Dick Akerboom vormen een tweeluik. Zij hielden beiden een referaat op de jaarlijkse ontmoeting tussen het bisdom 's-Hertogenbosch, de Protestantse Kerk van Zuid-Nederland en de Evangelische Kerk van Kurhessen Waldeck. Zij gaan beiden in op de vraag welke impulsen uit de Reformatie vandaag relevant zijn voor de hervormingsinspanningen en het toekomstig handelen van de Kerken in onze tijd. Akerboom ziet als grootste uitdaging voor de Kerk om de vraag opnieuw te stellen en de ervaring van de levende God uit te dragen in de niet-religieuze taal van onze tijd. |
|
Jeong-Hun Michael Shin (secretaris van de Commissie voor oecumene en interreligieuze dialoog van de Katholieke Bisschoppenconferentie in Zuid-Korea) gaat in op de Reformatieherdening in Zuid-Korea. Zijn bijdrage vormt tevens een inleiding in de religieuze situatie in Korea. |
 |
Geert van Dartel reflecteert vanuit zijn persoonlijke geschiedenis op het belang van bruggenbouwers voor het overwinnen van de scheidslijnen die in de loop van de geschiedenis in Europa zijn ontstaan en zich maar moeilijk laten helen. |
|
|
|
Perspectief 2017-36 JT
Het tijdschrift Perspectief ging in 2008 van start met het doel een platform te bieden voor jonge theologen met interesse in oecumenische vraagstukken. De laatste jaren zien we een groei in bijdragen van jonge auteurs. Om het aandeel van jonge auteurs in Perspectief verder te versterken, starten we met in Perspectief met een nieuwe reeks: ‘Werk van jonge theologen’. In deze reeks gaan we master-theses en andere werken van jonge theologen die een oecumenische invalshoek hebben publiceren. De nieuwe reeks openen we met de master thesis van Ilse Spruit over de rooms-katholieke en lutherse perspectieven op de vluchtelingencrisis.
In november 2016 studeerde Ilse Spruit af aan de Tilburg School of Catholic Theology als Master of Arts in Christianity & Society met haar scriptie, getiteld Charity, Prudence and Dignity. Roman Catholic and Lutheran Perspectives on the Refugee Crisis.
Oecumenische interesse
Ilse behaalde in 2014 haar BA in Culturele Antropologie & Ontwikkelingssociologie aan de Universiteit Leiden. Tijdens haar masteropleiding aan de Tilburg School of Catholic Theology verbleef zij een semester aan de Norwegian School of Theology in Oslo, waar zij kennis maakte met de oecumenische dialoog. Zij richtte zich tijdens haar studie vooral op de relatie tussen de Katholieke Kerk en vluchtelingen, en op religieus geïnspireerd geweld (o.a. de aanslagen door Anders Breivik in Noorwegen in 2011). Momenteel werkt zij voor het internationale multimediaproject ‘Tweeting with GOD’, dat jongeren helpt antwoorden te vinden op geloofsvragen.
Theologische visies vergeleken
Ilse constateert in haar scriptie wereldwijd een veelheid aan benaderingen en reacties op de vluchtelingencrisis. Zij kiest ervoor om in te zoomen op de manier waarop vanuit het christendom met de problematiek wordt omgegaan. Hierbij staat als onderzoeksvraag centraal: hoe reageren de Rooms-katholieke en de Lutheraanse kerken in Europa en Noord-Amerika verbaal op de huidige vluchtelingencrisis en hoe rechtvaardigen zij hun standpunten theologisch?
Zij koos deze beide kerken vanwege het feit dat zij getalsmatig de meest verspreide kerkgenootschappen zijn in de landen waar de vluchtelingen doorheen trekken of naar toe reizen. Ilse bestudeert de documenten die de kerkgenootschappen hebben voortgebracht naar aanleiding van de vluchtelingencrisis, waaronder officiële verklaringen over, onder andere, vluchtelingen en liefdadigheid. Haar scriptie omvat een vergelijkende studie van theologische perspectieven op vluchtelingen zoals deze naar voren treden in documenten en toespraken van de Europese en Noord-Amerikaanse Rooms-katholieken en Lutheranen. Ilse heeft een selectie van officiële kerkelijke documenten, academische publicaties en persoonlijke opinies bestudeert en met elkaar in relatie gebracht.
Tenslotte beschrijft zij een drievoudig belang van een dergelijke bestudering van Rooms-katholieke en Lutheraanse perspectieven op de vluchtelingen crisis: op academisch, op maatschappelijk en op kerkelijk niveau.
Perspectief 2017-35
In september 2016 ontstond er ophef over de Willibrordprocessie in Utrecht. Kardinaal dr. W. Eijk gaf er de voorkeur aan dat de Willibrordprocessie een rooms-katholiek karakter zou hebben. Het voorstel om de processie een oecumenisch karakter te geven haalde het niet. Dit leidde tot teleurstelling bij leden van andere kerken, die dit duidelijk te kennen gaven. Verschillende media berichten erover.
Op initiatief van twee priesters van de Oud-katholieke en Rooms-katholieke Kerk, Peter-Ben Smit en Anton ten Klooster, werd op 7 november 2016, het feest van de heilige Willibrord, in Utrecht een klein symposium gehouden onder het motto ‘Willibrord, gedeelde erfenis van verdeelde kerken’. Het doel van het symposium was om de commotie te boven te komen en de verbinding met elkaar te zoeken. In dit nummer van Perspectief publiceren we de teksten van dit symposium.
Daarnaast treft u in dit nummer twee artikelen aan (de laatste twee) over uitdagingen in onze tijd, de opdracht tot evangelisatie en de opvang van vluchtelingen. Het betreft uitdagingen waar kerken in Nederland het beste in verbondenheid met elkaar op kunnen antwoorden. Zo blijven we samen in het oude spoor van Willibrord.
Inhoud Perspectief 2017-35In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Anton ten Klooster MA doet verslag van het panelgesprek dat tijdens het symposium over Willibrord heeft plaatsgevonden. De avond werd georganiseerd door de Tilburg School of Catholic Theology (TST) en de Leerstoel Oude Katholieke Kerkstructuren (Universiteit Utrecht). Gastheer was Luce, het centrum voor religieuze communicatie van de TST. |
 |
Daarnaast vertelt Anton ten Klooster MA over wat Willibrord voor hem als rooms-katholiek priester betekent. Hij beschrijft dit mooi aan de hand van een tweetal voorbeelden en laat zien dat zijn band met Willibrord vooral emotioneel van aard is. |
|
Ook Prof. Dr. Peter-Ben Smit gaat in zijn artikel in op de betekenis die Willibrord voor hem als oud-katholiek theoloog en priester heeft. Hij onderscheid daarbij vier aspecten. Ze hebben te maken met de Willibrordviering uit 1939, het Tweede Vaticaans Concilie, en anglicaans - oud-katholieke relaties. |
 |
Drs. Dietske Bedeaux, archeoloog en theoloog, vertelt wat de opgravingen aan het Domplein ook over Willibrord aan het licht hebben gebracht. |
 |
Can. drs. Wietse van der Velde, oud-katholiek priester en historicus, gaat in zijn artikel in op de verering van de heilige Willibrord in de tijd na de Reformatie in de Hollandse Zending in de 17e eeuw en bij de Oud-Bisschoppelijke Cleresie in de 18e eeuw tot aan de oprichting van de Unie van Utrecht in 1889. |
 |
Dr. Jelle Creemers promoveerde vorig jaar op een proefschrift over de internationale dialoog tussen de Katholieke Kerk en de Pinksterkerken. Tijdens de jaarvergadering van de Katholieke Vereniging voor Oecumene sprak hij over de dialoog tussen katholieken, evangelischen en pinksterchristenen die sinds 2011 gaande is. Dit artikel vormt de neerslag van deze lezing. |
 |
Prof. Dr. A.H.M. (Fred) van Iersel, moraaltheoloog en voorzitter van de Beraadgroep Kerk en Samenleving van de Raad van Kerken in Nederland, hield bij gelegenheid van de Dag van het Jodendom een interessante lezing waarin hij reflecteerde op de notie van het vreemdeling-zijn en de morele principes die voortvloeien uit het concept van de menselijke waardigheid in relatie tot de actuele vluchtelingenproblematiek die de Euroepse landen voor moeilijke keuzes plaatst. |
 |
|
Perspectief 2016-34
This issue of Perspectief presents five contributions to the August 2016 Academic Consultation of the Societas Oecumenica, and one paper that was written afterwards, but that fits to the theme. The stimulating core question of the conference was: “Just do it?! Recognition and Reception in Ecumenical Relations”. The papers vary from analyzing the terms to exploring practical implications for local ecumenical encounters. This issue was composed by Fokke Wouda, member of the editorial board of Perspectief and participant in the consultation.
Content of Perspectief 2016-34This issue of Perspectief offers the following articles: |
|
Prof. dr. Veronika Hoffmann writes in German about recognition (Anerkennung). With her systematic analysis she proposes a theological understanding of the term. She situates our recognition of each other in ecumenical relations significantly in the framework of our being recognized by God. |
 |
Prof. dr. Gabriel Monet criticizes the fact that the processes that are regarded as significant (and as such are given implications for recognition and reception), take predominantly place at the level of church leadership and on a cognitive level. He makes an appeal for a “de-cognition of recognition.” |
 |
Dr. Petre Maican argues that the Orthodox church has an inner necessity for ecumenical dialogue. Opposing the idea that the Orthodox participation in the ecumenical movement solely consists of proclaiming the truth of the Gospel and patristic tradition, Maican advocates the conviction that the Orthodox understanding of the faith can be genuinely enriched and deepened by its dialogue partners. But how open are the Orthodox churches to acknowledging other Christian communities and their theological contribution? |
 |
Viorel Coman MA explores ecumenical strategies for fruitful dialogue. He compares Romanian theologian Dumitru Stăniloae’s concept of ‘open sobornicity’ with British scholar Paul Murray’s ‘receptive ecumenism’. In doing so, Coman seeks the balance between the roles of teacher and student, which churches have in the ecumenical dialogue. |
 |
Dr. Jelle Creemers introduces the challenging perspective of the Free Churches on recognition and reception. Because of their ecclesiological presuppositions, which are so different from the standpoints of the traditional churches, their involvement adds a new and demanding dynamic to the ecumenical process. |
 |
|
 |
|
Giulia Casadei MA and Fokke Wouda MA work on PhD projects about Eucharistic sharing in ecumenical relations; a pressing, yet controversial topic in Roman Catholic ecumenical engagement. As they both encounter questions concerning the terminology of this field, they decided on writing an article together, in which they search for a suitable term to describe the phenomenon that they study. Their paper was only written after the consultation, but since it fits to the theme of the consultation “Just do it?!”, it is included in this issue. Perspectief 2016-33
Dit themanummer van Perspectief gaat over missionair werk. Al eeuwenlang geeft de christelijke kerk gehoor aan haar opdracht om het evangelie bekend te maken aan alle mensen. Dit heeft zij gedaan met vallen en opstaan. Het zou niet zo moeten zijn, maar Gods kerk is verdeeld, ook al belijden wij één 'heilige katholieke kerk'. Daarom gaan de auteurs in dit nummer in op de relatie tussen missie en oecumene. Dit doen zij op verschillende manieren en vanuit verschillende achtergronden. Toch zijn er enkele gemeenschapplijke hoofdlijnen...
Dit nummer van Perspectief is verzorgd door Eva Coster-van Urk, die als gastredacteur het themanummer heeft verzorgd in het kader van haar masterstage binnen de opleiding Theologie & Religiestudies aan de Vrije Universiteit.
Inhoud Perspectief 2016-33In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Ruben van de Belt maakt een vergelijking tussen de missionaire visies van de hoogleraren Erik Borgman en Stafan Paas, op basis van twee recente publicaties: 'Waar blijft de kerk: Gedachten over opbouw in tijden van afbraak' van Erik Borgman en 'Vreemdelingen en priesters: Christelijke missie in een postchristelijke omgeving' van Stefan Paas. |
 |
Steponas Ribokas schrijft over de missiegeschiedenis en de ervaringen van christenen in Litouwen. Dit doet hij onder andere door het vertellen van twee persoonlijke verhalen, die van Sandra en Peter. Hij laat zien dat 'little steps are significant in a big story'. Het is zijn overtuiging dat de kerk in West-Europa veel kan leren van de kerk in Centraal- en Oost-Europa als het gaat om het hoofd boven water houden in een niet-christelijke omgeving. |
 |
Berend Coster gaat in op zending en oecumene in Spanje. In het bijzonder geeft hij weer hoe de (kerkhistorische) geschiedenis de relaties tussen katholieken en protestanten heeft gevormd, en hoe dat van invloed is op hun visie op zending en oecumene. Spanje heeft volgens hem een 'lange geschiedenis van kruispunt en bruggenhoofd'. |
 |
Jeroen Smith en Helen Opstal vertellen over de manieren waarop het Katholiek Alpha Centrum gestalte geeft aan missie en oecumene. Het Katholiek Alpha Centrum staat in de recente rooms-katholieke traditie van de 'nieuwe evangelisatie' die juist de doelgroep van 'ontkerstende christenen' wil bereiken. Terwijl in de cursus het eigene van het katholicisme bewaard blijft, is er tegelijk aansluiting bij - en samenwerking met - andere geloofsstromingen rondom het geven van de Alpha-cursus. |
 |
Eduardo Echeverria recenseert een recent boek van bisschop Gerard de Korte, dat als titel heeft Geroepen tot hoop: Bouwen aan een barmhartige kerk. In dit boek geeft De Korte zijn visie op de toekomst van de christelijke traditie en de vraag naar God in onze huidige tijd. Naast een uitgebreide weergave van de inhoud, biedt Echeverria ook een kritische evaluatie. |
 |
|
Perspectief 2016-32
Op initiatief van het Oecumenisch Forum voor Katholiciteit (OFK) werd op 10 oktober 2015 in de Oude Lutherse Kerk van Amsterdam aan het Spui een oecumenische studiedag over Maria gehouden. Het Oecumenisch Forum voor Katholiciteit lanceerde het voorstel om de viering van de Annunciatie aan de Moeder Gods in de oecumenische liturgische kalender op te nemen. In het nieuwe nummer van Perspectief publiceren we de bijdragen van deze bijzonder studiedag.
Inhoud Perspectief 2016-32In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Drs. Désirée Krikhaar, kunsthistorica met als specialisatie Byzantijnse kunst en iconen (werkzaam voor het Museum Catherijneconvent, Helikon en Krikhaar Byzantijnse Kunst en Iconen), beschrijft in haar artikel aan de hand van iconen en hymnen hoe de Annunciatie gevierd wordt in de Oosterse en Westerse traditie. |
 |
Prof. dr. Christoph Burger, emeritus hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Vrije Universiteit, legt in zijn artikel de verschillen bloot die door het Bijbelonderzoek van de 16e eeuw aan de dag zijn getreden. Het is belangrijk om die verschillen te benoemen omdat deze zich zullen wreken als zij bij toenaderingspogingen verzwegen blijven. |
 |
Drs. Hendro Munsterman, katholiek theoloog en gespecialiseerd in de mariologie, werkt in zijn artikel zijn ideeën om te komen tot een oecumenische mariologie uit tegen de achtergrond van de herontdekking van Maria bij katholieken en protestanten in de 20e eeuw, door studie van de Bijbel, de kerkvaders en de oecumenische dialogen over Maria. |
 |
Ruben van de Belt, student theologie aan de Vrije Universiteit, legt Munsterman enkele indringende theologische vragen voor met betrekking tot zijn voorstellen om te komen tot een oecumenische mariologie. |
 |
Stan van Ommen, op het symposium stelde Stan van Ommen, student aan de Tilburg School of Theology, Hendro Munsterman een vraag over de relatie tussen Maria en de mariologie. In zijn bijdrage werkt hij deze vraag wat verder uit. |
 |
Prof. dr. Barend Kamphuis, emeritus hoogleraar dogmatiek aan de Theologische Universiteit Kampen, reageert welwillend op het voorstel om te komen tot een oecumenische viering van de Annunciatie. |
 |
Ds. Herman F. de Vries, predikant van de Protestantse Gemeente te Dokkum-Aalsum-Wetsens, sluit het nummer af met een protestants pleidooi voor een oecumenisch Mariafeest. |
 |
|