Katholieke Vereniging voor Oecumene

Vanaf zaterdagavond 16 januari is op https://vimeo.com/500275481 een video te zien die de gezamenlijke kerken van Wijk bij Duurstede hebben gemaakt in het kader van de jaarlijkse Week van gebed voor eenheid. Het filmpje van zeven minuten bestaat uit korte reacties op Jezus' woorden 'Blijf in Mijn liefde, en je zult veel vrucht dragen'. De hervormde gemeente, de baptistengemeente, de protestantse gemeente en de katholieke geloofsgemeenschap hebben elk een eigen inbreng. Ook burgemeester Iris Meerts komt aan het woord.

Voor de gebedsweek voor de eenheid onder de christenen, die zoals elk jaar in de hele wereld van 18 tot 25 januari zal plaatsvinden (Nederland 17-24 januari), zullen we op ons You Tube channel dagelijks het "Gebed voor de Eenheid" laten zien, geïnspireerd door Abbé Paul Couturier en dagelijks gebeden in de Gemeenschap Chemin Neuf.

Het was eind zestiger jaren, kennismakingsperiode bij de Benedictijnen. In de aangrenzende spreekkamer de stemmen van twee heren: de een duidelijk hoorbaar het gesprek leidend, de ander bijna fluisterend commentaar gevend. Totdat de woordvoerder in een daverende lach uitbreekt. Misschien was de zachte stem toch meer aanwezig en zelfs meer leidend dan een toehoorder veronderstelde? De monseigneurs Willebrands en Thijssen bleken meer dan lotgenoten, het waren soul mates die aan elkaar gewaagd waren. Dat valt op te maken uit de biografie van Willebrands met de veelzeggende ondertitel “een leven in gesprek”.  Een boek waarmee de auteur vijftig jaar na dato met zijn historische zorgvuldigheid en betrokkenheid aan een buitenstaander laat weten in welke kritieke periode beide heren zich toen bevonden en kans ziet die buitenstaander erin te betrekken, zonder deze meteen tot insider te maken. Is dat het proces van oecumene?

Met veel waardering heb ik het verslag gelezen van de helende dialoog tussen Doopsgezinden en Rooms-Katholieken, die over een periode van vijf jaar (1998-2003) werd gevoerd. Over een verleden van verkettering over en weer, over verschillen van inzicht in theologisch en ecclesiologisch opzicht, over de betekenis van de navolging van Jezus, over de relatie tussen het vredes- en het geloofsgetuigenis.

Toen, in maart, het aantal coronadoden in Italië een piek bereikte, zocht Paus Franciscus woorden van hoop: ,,In deze benarde dagen terwijl de mensheid beeft van angst door de dreiging van de pandemie, zou ik aan alle christenen samen willen voorstellen hun stemmen te verheffen naar de hemel.” Hij riep de christelijke kerken op om het Onze Vader te bidden, verschillende keren per dag. En, heel specifiek, op woensdag 25 maart, op dezelfde tijd. De reacties waren positief. Rene de Reuver, scriba van de PKN reageerde met: ,,Het past bij de oecumenische visie van de Protestantse Kerk om gezamenlijk te doen wat gezamenlijk gedaan kan worden. Mooi om nu het coronavirus ook wereldwijd om zich heen grijpt, ook wereldwijd als christenheid dit gebed van Jezus te bidden. Gebed is wat ons allen verbindt.”

Jaargang 67 Nummer 5

De regering Erdogan heeft beslist dat de Aya Sofya  – eerst een keizerlijke kerk, daarna een keizerlijke moskee en vervolgens sinds 1934 een museum – weer een moskee wordt.

In het buitenland heeft dit veel negatieve reacties opgeroepen. Natuurlijk allereerst van Griekenland en Rusland. Maar ook de Europese Unie heeft de maatregel veroordeeld. Is dit terecht? Is er een verdrag geschonden?

Hernieuwde ingebruikname

In het artikel 'De Aya Sofya is weer een moskee' gaat Gerrit Steunebrink in op deze hernieuwde ingebruikname van de Aya Sofya als islamitisch bedehuis.

Antonius (Teus) Jan Glazemaker (1931-2018) was een beminnelijk mens die het verstond om met allerlei mensen en meningen om te gaan en toch zichzelf te blijven. Hij wist zich gedragen door het geloof en het vertrouwen op God. Misschien dat hij daardoor als aartsbisschop van Utrecht in staat was om tijd te nemen voor het nemen van beslissingen en geen overhaaste stappen te zetten. Juist tijdens zijn ambtsperiode (1982-2000) zijn er door de kerk ingrijpende beslissingen genomen.

Bij het eerste doorbladeren van de bundel “Vredeseducatie in de Krijgsmacht” viel me vooral de grote diversiteit van de artikelen in deze bundel op, Dat betrof niet alleen de taal (naast Nederlandse ook Engelstalige artikelen) en het verschil in stijl, maar vooral de breedte van de besproken onderwerpen. Van een artikel over de ethiek van Dietrich Bonhoeffer, de Covid-19 pandemie, de zorg voor veteranen tot natuurlijk het eigenlijke onderwerp van vredeseducatie in het leger.

Perspectief 2020-49

In deze uitgave van Perspectief gaan we allereerst in op de nota 'Gemeinsam am Tisch des Herrn' van de Duitse studiegroep van katholieke en protestantse theologen. In een interview dat afgenomen werd voordat het commentaar van de Congregatie voor de Geloofsleer bekend werd, spreekt dr. Ton van Eijk, oud-voorzitter van de Raad van Kerken, zich uit over de inhoud en het belang van deze tekst voor de oecumenische relaties tussen katholieken en protestanten. Prof. dr. Peter-Ben Smit onderwerpt in zijn bijdrage de uitvoerige exegetische paragraaf in 'Gemeinsam am Tisch des Herrn' aan een kritische beschouwing.

De overige bijdragen in dit nummer zijn gewijd aan de encycliek 'Fratelli tutti' van paus Franciscus, godsdienstvrijheid in het Midden-Oosten en de oecumenische betekenis van de geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel.

De tijden zijn onzeker. Het valt niet te voorzien hoe het er in onze wereld over 50 jaar aan toe zal gaan. De Bijbelteksten die op deze zondag gelezen worden, bieden houvast in de omgang met de tijden, die altijd onvoorspelbaar zijn. Christenen van alle kerken leven vanuit de hoop en de verwachting dat Jezus Christus opnieuw zal komen.