Katholieke Vereniging voor Oecumene

Perspectief 2019-46

Het tijdschrift Perspectief brengt dit keer een nummer met bijdragen van enkel vrouwelijke theologen. 'Wat raar?’ denkt u misschien. Waarom zou je dat doen en willen? Dit nummer is ontstaan naar aanleiding van de ophef rond de uitgave van het boek ‘Spirituele oecumene, over de vele vormen van gezamenlijke en individuele omgang met God’. In dit boek komen 52 theologen aan het woord, van wie er 2 vrouw zijn. Dat kwam de redacteuren op veel kritiek te staan. Zijn er dan geen vrouwelijke theologen die over deze thematiek belangrijke dingen te zeggen hebben? Zeker wel zoals mag blijken uit het nummer dat nu voor u ligt. Op onze oproep waren vrijwel onmiddellijk 11 vrouwen bereid een artikel te schrijven over wat hen in die spirituele oecumene bezighoudt: protestantse en katholieke vrouwen met uiteenlopende interesses. Veel leesplezier!

De teksten voor de gebedsweek voor de eenheid in 2020 werden voorbereid door een oecumenische groep op Malta. De groep liet zich daarbij inspireren door het verhaal van de schipbreuk van Paulus op het eiland Malta uit het boek Handelingen. Het motto werd ontleend aan Hand. 28,10: “Zij waren buitengewoon vriendelijk voor ons”. De link met de wereldwijde en Europese crisis in de opvang van migranten ligt voor het oprapen. De teksten zijn een oproep aan christenen wereldwijd om de vreemde en de vluchteling gastvrij tegemoet te treden. Het eiland Malta is direct betrokken bij de opvang van vluchtelingen en migranten die vanuit Afrika op bootjes de oversteek wagen naar Europa. Maar daarnaast spelen er op het eiland andere, verontrustende zaken, die in de afgelopen weken in volle omvang in de publiciteit zijn gekomen. De vraag is of we daar in de Gebedsweek voor de Eenheid wel aan voorbij kunnen gaan.

In de winter van 2020 vinden drie maandelijkse dagbijeenkomsten plaats van DIDASKALÍON – Leerhuis Oosters Christendom en Cultuur, Seizoen X.

De titel van dit leerhuis is ‘HEB DE VREEMDE LIEF’  VREEMDELINGSCHAP EN GASTVRIJHEID IN HET VROEGE EN OOSTERSE CHRISTENDOM.
Thema’s zijn vreemdeling op aarde, Abraham’s gastvrijheid, eucharistie en gastvrijheid, pelgrimeren et cetera.
Steeds worden naast de toepasselijke Bijbelpassages begeleidende teksten gelezen van oosterse en westerse Kerkvaders (zoals Johannes Chrysostomus, Origenes, Augustinus, Johannes Climacus) en oosterse liturgische teksten.
Inleider is Leo van Leijsen, medewerker Oosterse Kerken, Katholieke Vereniging voor Oecumene en gespreksleider Victoria van Aalst, directeur A.A. Brediusstichting.

Jaargang 66 Nummer 5

Als de tijd weer daar is, wordt overal wel geschreven over de heilige Nicolaas van Myra: de feiten en de verhalen. Dolf Bruinsma schrijft over hem voor Pokrof.

De Russische Sint-Nicolaas verschilt van de Nederlandse Sint. De rol die onze Sinterklaas heeft, wordt in Rusland vervuld door Ded Moroz, Grootvadertje Vorst, die als een soort Santa Claus op 31 december zijn cadeautjes rondbrengt. Sint Nicolaas is daar echter als heilige een wonderdoener en beschermer van Rusland. In onze eeuw zijn enige stukjes gebeente van de heilige nog in Rusland geweest om als relikwie te worden vereerd. Ze werden in mei 2017 voor een poosje aan Rusland uitgeleend.

In dit boek laat de schrijver ons kennis maken met de geschiedenis van de Kerk van het Oosten, tegenwoordig ook wel de Assyrische Kerk van het Oosten genoemd. Het gaat over een fascinerende geschiedenis die zich vanuit Mesopotamië en Perzië in haar gloriedagen uitbreidde tot in verschillende Aziatische regio’s en landen, inclusief India en China. Tegenwoordig treft men nog slechts enige zeldzame sporen aan van deze Kerk die ooit in missionaire zeggingskracht en ook getalsmatig de christelijke volgelingen van de Kerk in het Westen ver overtrof. Vandaag treft men nog enkele tienduizenden christenen aan in Irak, en verder enkele honderdduizenden die zijn uitgeweken of gevlucht naar de VS, Australië en Zweden. (Het aantal Assyrische christenen in Nederland is rond 500).

Op 8 november jl. vierde Geert van Dartel in de Grote Kerk van de protestantse gemeente in Den Bosch zijn 25-jarig dienstjubileum bij de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Het was een drukbezochte bijeenkomst die begon met een oecumenische dankdienst waarin mgr. dr. J. van den Hende voorging. 's Middags sprak Geert van Dartel een lezing uit onder de titel 'Onze gezamenlijke roeping'. Drie co-referenten, Rick de Vries, Fokke Wouda en ds. Christien Crouwel, spraken vervolgens over hun roeping en passie.

Oecumene is een kostbare gave aan én opdracht van de kerken in de 21e eeuw. Sinds het midden van de 20e eeuw is in de verhoudingen tussen de grote en kleine christelijke kerken en stromingen veel ten goede veranderd. Dankzij de oecumenische beweging is op veel plaatsen vriendschap ontstaan waar eerder onverschilligheid of zelfs vijandschap tussen geloofsgemeenschappen heerste. Dat is kostbaar en dient gekoesterd te worden. Maar daarmee zijn we er nog niet. Oecumene is nog steeds een opdracht die zeer de moeite waard is en die als het er op aankomt veel vraagt en kan kosten. Zijn we ons dat bewust en daarop voorbereid?

Overeen 2019-43

Het thema van Willbrorordzondag is belangrijk, maar niet gemakkelijk. Het is ontleend aan 2 Tess 2,16-3,5, de 2e lezing van de 32e zondag door het jaar: 'Moge de Heer uw wil en verlangen richten op de liefde voor God en de standvastige trouw aan Christus'. in dit nummer gaan we op zoek naar de oecumenische relevantie van deze woorden. Leo van Leijsen bijt het spits af met een artikel over de oecumene van de martelaren. Reeds paus Johannes Paulus II schreef uitvoerig over de gemeenschappelijk martyriologium van alle christenen waarin de eenheid van de Kerk al gegeven is. Het bloed van de martelaren van de 20 en 21e eeuw is een appèl om de muren die christenen van nu nog scheiden zo veel mogelijk te slechten, schrijft Van Leijsen. Ds. Sjaak van 't Kruis schrijft over het thema van de 'volharding van de heiligen' waarover in de 17e eeuw scherp gedebatteerd werd. Is volharding het resultaat van menselijke strijd en doorzettingsvermogen of toch eerder een teken van Gods trouw? Marcel Sarot sluit in zijn bijdrage aan bij de 1e lezing van Willibrordzondag die genomen is uit 1 Makk. 7,1-2,9-14. Aan de hand van het denken van de wetenschapsfilosoof Karl Popper maakt hij duidelijk hoe belangrijk tradities in ons leven zijn voor onze levensoriëntatie, voor ons handelen, voor de stabiliteit in ons leven en voor de sociale cohesie. Tradities zijn niet onveranderlijk, maar bewegen mee in de tijd. p. Frans van der Lugt sj. werd vijf jaar geleden op brute wijze vermoord in Homs. Bij KokBoekencentrum verscheen dit jaar zijn boek 'Wie ben jij, o Liefde'. Geert van Dartel las het en schreef een recensie. In de laatste bijdrage van dit nummer blikt Geert van Dartel terug op zijn 25-jarig dienstverband bij de Katholieke Vereniging voor Oecumene (en Sint-Willibrordvereniging). 

Geraakt en Gezonden

‘Protestantse en Rooms-Katholieke christenen delen veel. We delen de overtuiging dat we geraakt en gezonden zijn. En we delen het verlangen om goed te leven als mensen van geloof.’ Dit staat in een nieuwe brochure met de titel ‘Geraakt en Gezonden’ van het Rome-Reformatieberaad.

Bij gelegenheid van Hervormingsdag en Allerheiligen publiceert het Rome-Reformatieberaad van de Protestantse en Rooms-Katholieke Kerk een brochure voor persoonlijke reflectie en ter bevordering van het gesprek over leven en geloof in parochie en gemeente. Deze nieuwe tekst is de vrucht van een gezamenlijke studiedag over de thema’s rechtvaardiging en heiliging.

Zicht op de echt grote verschillen kan ons helpen te waken tegen het uitvergroten van kleinere verschillen tussen kerken, hoe reëel die ook zijn. Het zijn bijzondere tijden voor de kerkelijke oecumene. In mei tekenden op de slotbijeenkomst van de Nationale Synode meer dan veertig kerkgenootschappen een verklaring van verbondenheid. De Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) en de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) bewegen zich snel richting eenwording.