Katholieke Vereniging voor Oecumene

Broeder Alois spreekt in een interview in het Nederlands Dagblad (21 januari 2023) uitvoerig over het oecumenisch gebed bij de opening van de synode waartoe hij de aanzet gaf. De prior van Taizé kijkt met hoop en vertrouwen uit naar die bijeenkomst, die het proces binnen de Rooms-katholieke kerk zal begeleiden en verrijken. De betrokkenheid van andere christenen kan voor iedereen vrucht dragen, zo is zijn overtuiging.

“Ik vind het uitzonderlijk dat de Katholieke Kerk begint aan een synode zonder te weten wat het uiteindelijke resultaat zal zijn, zonder het eindpunt van de rit al aan het begin te waarborgen. Het is een avontuur – maar dat is de kerk zelf ook. Het vertrouwen in de heilige Geest wordt daardoor heel concreet. Het gaat om vertrouwen en vreugde. Laten we de vreugde niet vergeten!”

Broeder Alois

Op maandag 23 januari 2023 opent onze projectpagina TOGETHER 2023: www.oecumene.nl/together. Op diezelfde dag lanceert de gemeenschap van Taizé haar projectwebsite en volgt meer informatie tijdens een persconferentie in het Vaticaan.

'Together 2023: Samenkomst van Gods volk' is een meerdaags programma in Rome dat Taizé samen met andere bewegingen organiseert. Hoogtepunt is een oecumenische gebedsviering op het Sint-Pietersplein op zaterdag 30 september 2023, bij aanvang van de bisschoppensynode over synodaliteit: een ijkpunt in het rooms-katholieke proces naar een meer luisterende kerk. Paus Franciscus kondigde TOGETHER aan na het angelusgebed op zondag 15 januari.

Foto: frimufilms op Freepik

Op zondag 15 januari 2023 kondigde Paus Franciscus een bijzondere gebeurtenis aan! Bij de aanvang van de Algemene Bisschoppensynode over synodaliteit dit jaar zal op initiatief van Taizé een oecumenisch gebed plaatsvinden op het Sint-Pietersplein in Rome. Hiertoe worden met name jongvolwassenen (18-35 jaar) en leiders van alle christelijke denominaties uitgenodigd.

Naar verwachting zullen duizenden van hen naar Rome afreizen om dit belangrijke proces in de Rooms-katholieke kerk met gebed te begeleiden. Dit zal meteen een hoopvol teken op weg naar christelijke eenheid zijn. De Katholieke Vereniging voor Oecumene werkt achter de schermen al samen met Taizé om een reis vanuit Nederland te organiseren. Wij hebben een daarvoor een oecumenisch projectteam opgezet en volgende week lanceren we een website met meer informatie!

Eind 2022 nam Geert van Dartel onder grote belangstelling afscheid als directeur van de Katholieke Vereniging voor Oecumene na een dienstverband van 28 jaar. Hij deed dit op verschillende manieren: tijdens de vergadering van het Hoofdbestuur, met de collega's van andere kerkelijke organisaties in het huis waar de Vereniging haar kantoor heeft en in het bijzonder tijdens een symposium op 4 november 2022. Geert koos ervoor tijdens dit symposium de balans op te maken en vooruit te kijken via het thema "Uitdagingen voor de oecumene in Europa." 

Ds. Karin van den Broeke, Mgr. Hans van den Hende en prof. dr. Marcel Sarot deelden hun analyses in bijdragen aan het symposium. Deze lezingen hopen we in maart te publiceren in ons tijdschrift Perspectief. Daarnaast waren er veel warme en lovende woorden om Geert te bedanken voor zijn grote inzet voor de Vereniging. Daarbij ontving hij uit handen van voorzitter Marcel Sarot toepasselijk een gravure van de heilige Willibrord, met wie Geert zich begrijpelijkerwijs bijzonder verbonden voelt. 

De Week van gebed voor eenheid van christenen 2023 (15-22 januari) moedigt kerken aan om goed te doen en recht te zoeken. Bijzondere aandacht is er voor de verdeeldheid die veroorzaakt wordt door het onrecht van ongelijkheid en racisme. Christenen in de hele wereld komen in de Week van gebed samen om te bidden voor eenheid, de wijk en de wereld. Het thema, Doe goed, zoek recht, is dit jaar aangedragen door christenen uit de Amerikaanse staat Minnesota.

De gebedsweek is een initiatief van de Raad van Kerken, SKIN en netwerk MissieNederland. In de persoon van Geert van Dartel was ook de Katholieke Vereniging voor Oecumene vertegenwoordigd in het voorbereidingscommitee. Door heel Nederland zijn honderden plaatselijke gemeenten uit verschillende kerkverbanden actief bij de gebedsweek betrokken. De organisaties ontwikkelden materialen voor kerken en christenen, om invulling te geven aan het thema Doe goed, zoek recht. Zo is er een gebedsboekje met dagelijkse overdenkingen en gebedspunten en zijn er materialen beschikbaar voor kinderen en tieners. 

Prof. dr. Ton Scheer, priester in de congregatie van de missionarissen van het Heilig Hart (MSC), overleed op dinsdag 27 december 2022. De Katholieke Vereniging voor Oecumene herdenkt hem dankbaar voor zijn jarenlange inzet voor de oecumene in Nederland.

Vijftien jaar lang was Ton Scheer lid van het hoofdbestuur en het dagelijks bestuur van onze vereniging. Dat zou erop kunnen duiden dat hij een doorgewinterde vergadertijger was, een volbloed bestuurder. Maar al bij het doorbladeren van de notulen uit die periode blijkt dat dit een verkeerde conclusie is. Zijn naam duikt uiterst zelden op en zeker niet wanneer het discussies over bestuurlijke knelpunten betreft. Ton was geen bestuurder in hart en nieren, ook al heeft hij ook nog de theologische faculteit in Nijmegen bestuurd. Als bestuurder was hij  trouw, omdat hij ervoor gevraagd was en had toegezegd...

Bij de geboorte van onze vereniging in 2001, uit een samengaan van de Willibrordvereniging met Aktie en Ontmoeting Oosterse Kerken, werd Ton gevraagd in het nieuwe bestuur zitting te nemen om ervoor te zorgen dat de aandacht voor de oosterse kerken gegarandeerd zou blijven. Heel trouw heeft hij die rol vijftien jaar vervuld. Zijn trouw was het die hem kenmerkte. Hij was er altijd, al sprak hij niet veel; trouw kwam hij ook op voor de plaats van de oosterse kerken in het werk van onze vereniging.

Perspectief 2022-60

Aan het einde van het jaar verrassen we u met een extra nummer van het Tijdschrift Perspectief. Het 60e nummer in de reeks waarmee we in 2008 van start gingen met het doel jonge theologen in ons land een platform te bieden voor oecumenische theologische uitwisseling en gedachtenvorming. Het is aan u om te beoordelen in hoeverre we erin geslaagd zijn een interessant, relevant en lezenswaardig oecumenisch theologisch tijdschrift te maken. Eén ding staat vast: jonge theologen hadden niet de overhand in de artikelen die we publiceerden.

Het einde van deze jaargang luidt een wisseling in van de wacht. Op 1 september trad dr. Fokke Wouda aan als coördinator bij de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Op hem rust de taak om de coördinatie van het Tijdschrift Perspectief ter hand te nemen. Als redactielid is hij goed vertrouwd met het tijdschrift. In 2014 publiceerden we in het 25e nummer van Perspectief zijn doctoraalscriptie over de eucharistische praxis in de communiteit van Taizé.

Het nieuwe nummer is door ons samen voorbereid. Dit nummer van de overdracht biedt een terugblik op de 11e algemene vergadering van de Wereldraad van Kerken die van 31 augustus tot en met 8 september 2022 in Karlsruhe werd gehouden.

Wist u dat het één van de belangrijkste opdrachten voor het Tweede Vaticaans Concilie was om te werken aan de eenheid van alle christenen? Paus Johannes XXIII riep het concilie bijeen en gaf de oecumene vrij baan. Vandaag geeft paus Franciscus er een nieuwe impuls aan, door andere christenen uitdrukkelijk uit te nodigen om mee te denken over het synodale proces in onze kerk. Ook hier in onze parochie hebben we input geleverd voor dat proces, dat volgend jaar uitmondt in de bisschoppensynode over synodaliteit in Rome.

Jaarverslag 2021-20222

De Katholieke Vereniging voor Oecumene is een ANBI-instelling. Iedere ANBI instelling is verplicht om naast het jaarverslag ook een standaardformulier in te vullen met elementaire informatie over de doelstelling en de financiële stand van zaken. 

Dit standaardformulier met betrekking tot het boekjaar 2022 vindt u hier

Perspectief 2022-59

In de oecumenische theologie is de samenhang tussen de liturgische traditie en de geloofsleer, lex orandi – lex credendi, een belangrijk principe om overeenkomsten en verschillen tussen kerkelijke tradities op het spoor te komen. In de jaren tachtig van de vorige eeuw zocht een dialoogcommissie in Nederland op basis van de vergelijking van liturgische teksten naar overeenstemming over de Maaltijd des Heren en het Kerkelijk Ambt. Het gelijknamige eindrapport van deze commissie waarin ook de Oud-Katholieke Kerk vertegenwoordigd was verscheen in 1989.

Dit nieuwe nummer van Perspectief is een geschenk van het Oud-Katholiek Seminarie en de Oud-Katholieke Kerk in Nederland. Het bevat de teksten van een avondsymposium “Lex orandi lex credendi in oecumenisch perspectief” dat op 28 juni jl. in Utrecht werd gehouden. Het symposium ging over de theologie van Herwig Aldenhoven, een prominente Oud-katholieke theoloog uit de vorige eeuw, die systematische theologie en liturgie doceerde aan de Oud-katholieke Theologische Faculteit in Bern en die een belangrijke rol speelde in de internationale dialoog die de Oud-katholieke Kerk tussen 1971 en 1987 met de Orthodoxe Kerk voerde. Aanleiding voor het symposium was de publicatie van een selectie van artikelen van Herwig Aldenhoven in een kloeke band onder de titel “Lex orandi – Lex credendi; Beiträge zur liturgischen und systematischen Theologie in altkatholischer Tradition”. Het is een mooie, verzorgde uitgave, uitgebracht bij uitgeverij Aschendorff in Münster en samengesteld door prof. dr. Urs von Arx en met medewerking van Georgiana Huian en prof. dr. Peter-Ben Smit.

In deze uitgave brengen we de teksten van dit symposium plus de tekst van het afscheidscollege dat Herwig Aldenhoven op 27 april 2001 in Bern heeft gegeven. Deze rede werd voor het eerst gepubliceerd in bovengenoemde bundel Lex orandi – Lex credendi. Peter-Ben Smit vertaalde de tekst in het Nederlands.