Katholieke Vereniging voor Oecumene

Het Jaarverslag 2022-2023 werd op 3 november 2023 door de Algemene Ledenvergadering goedgekeurd. Het document is nu hier te downloaden. 

"Voor de oecumene was het een goed jaar omdat met het synodaalde oecumene was het een goed jaar omdat met het synodaalproces onze eigen Katholieke Kerk vanuit Rome nieuwe impulsen geeft aan de oecumene. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat andere kerken meespreken over synodaliteit, en dat wij ons oor bij hen te luisteren leggen. Daaraan dragen wij vanuit onze vereniging graag bij. Toen de broeders van Taizé het initiatief namen tot een oecumenisch avondgebed aan de vooravond van desynode in Rome in oktober, was onze vereniging van het begin afaan betrokken in de persoon van onze nieuwe coördinator, die al goede contacten in Taizé had. Zo hebben wij, in eendrachtige samenwerking met de Oud-Katholieke Kerk, vrijwilligers uit verschillende andere kerken en ons eigen episcopaat het voortouw kunnen nemen bij de organisatie van de Nederlandse deelname aan Together, zoals het initiatief is gaan heten. Het isnog te vroeg om van een nieuwe oecumenische lente te spreken. Maar de eerste zwaluwen zijn gesignaleerd!"

Prof. dr. Marcel Sarot in het voorwoord bij het Jaarverslag 2022-2023. Download het jaarverslag hier: KVvO_Jaarverslag_Digitaal_2023_Webversie_DEF.pdf

Het delen van ervaringen en hoop: dat was de belangrijkste doelstelling van de Inspiratiedag 2023 op vrijdag 3 november in Oss. De gelegenheid was er dan ook naar: naast leden en andere trouwe geïnteresseerden waren dit keer een aantal deelnemers aan TOGETHER aanwezig om enthousiast te vertellen over hun reis met naar Rome, georganiseerd door de vereniging. Het was bijzonder om hun impressie van de intensieve, hoopvolle en zeer gelaagde reis te kunnen delen! Onder hen kersverse Jonge Theoloog des Vaderlands Thelma Schoon een inspirerende bijdrage leverde aan het oecumenisch samengestelde team dat de reis naar Rome voorbereidde en leidde.

De middag had daarmee een iets andere insteek dan de studiemiddag die tot nu toe jaarlijks werd gehouden bij gelegenheid van de Algemene Ledenvergadering, zoals spreker vicaris Arjen Bultsma aanroerde. Hij is gedelegeerde voor de oecumene in het bisdom Groningen/Leeuwarden en als zodanig bestuurslid van de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Ook neemt hij namens de Rooms-katholieke Kerk zitting in de Plenaire Raad van de Raad van Kerken in Nederland. In zijn lezing – die de theologische verdieping aan de Inspiratiedag gaf zoals trouwe bezoekers die kennen – ging Bultsma in op het verband tussen oecumene en synodaliteit.

Prof. Paul Murray, grondlegger van de Receptive Ecumenism, gaf donderdag 26 oktober in Utrecht een gastcollege op uitnodiging van de Tilburg School of Catholic Theology en de Katholieke Vereniging voor Oecumene. De hoogleraar systematische theologie uit Durham en oprichter van het Centre for Catholic Studies aldaar kwam speciaal over uit het Verenigd Koninkrijk voor dit college, waarin hij studenten, docenten en andere geïnteresseerden uitleg gaf over de basis van de nog jonge benadering in de interconfessionele dialoog. Deze benadering streeft ernaar de schijnbare impasse in oecumenische relaties te doorbreken.

“Wij katholieken hebben de neiging pas laat op feestjes te verschijnen,” grapte de hoogleraar, wijzend op het katholieke commitment aan de oecumenische beweging vanaf het Tweede Vaticaans Concilie, toen de beweging al bijna een halve eeuw gaande was. Bij het hoogtepunt tot dan toe, de oprichting van de Wereldraad van Kerken in Amsterdam in 1948 stond de Rooms-katholieke kerk formeel nog zeer terughoudend aan de zijlijn. Toch heeft juist de rooms-katholieke inbreng een grote energie en hoop ingebracht in het proces.

Op vrijdag 3 november 2023 vindt in de St. Jozefkerk te Oss een inspiratiedag plaats. U bent van harte uitgenodigd! Lees hier alle informatie en meld u aan voor deze gratis dag.

De dag bestaat uit twee delen: de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering in de ochtend, en in de middag een inspirerend programma rond oecumene en synodaliteit. 

Het geloof in God – Vader, Zoon en Heilige Geest - is wat ons christenen het meest verbindt. Wij kunnen elkaar telkens weer herkennen en bemoedigen rond dat geloof. Christus’ gebed om eenheid “zoals Gij, Vader, in Mij en Ik in U,” (Johannes 17:21) staat centraal in de oecumenische opdracht die de Katholieke Vereniging voor Oecumene elk jaar op Willibrordzondag onder de aandacht brengt.

Het thema, genomen uit de lezing uit de profeet Maleachi voor die zondag (5 november 2023), bepaalt ons bij de tekortkoming die verdeeldheid is, maar is natuurlijk ook een bemoediging en aansporing. Vind hier het materiaal voor die zondag.

Wat was het een intensieve en mooie reis, van 28 september t/m 2 oktober 2023. Met ruim veertig jonge christenen uit veel verschillende kerken waren we te gast in Rome, om mee te bidden voor de synode en de eenheid van de kerk.

De groep was zelf ook duidelijk onderweg: we hebben een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Van een verzameling individuën die elkaar nog niet kenden tot een groep die samen heeft gelachen, gehuild, gebeden, gereisd en gevierd. Lees alles in onze reisverhalen!

Foto: Lars König/Elyseüs Photography. De groep samen met duizenden andere jongeren op het Sint-Pietersplein voor het gebed met Paus Franciscus, kerkleiders en de leden van de synode om samen te bidden.

Volgens Tabitha van Krimpen (1998, Jonge Theoloog des Vaderlands 2021-2022) is het tijd voor een radicale herziening van de relatie tussen twintigers en de kerk. Vanuit haar ervaringen en die van leeftijdgenoten in de PKN schreef zij een boek: Bottom up kerk. Zijn waar twintigers zijn (Kok Boekencentrum, 2023). Een recensie door dr. Fokke Wouda, die observeert dat er raakvlakken zijn met het synodale proces in de Rooms-Katholieke Kerk.

In een gepassioneerd pleidooi oppert Van Krimpen dat een grondige verandering in het functioneren van de kerk nodig is om jongere generaties, in het bijzonder twintigers, te bereiken. Dat ‘bereiken’ moet dan niet opgevat worden als het aantrekkelijker maken van wat er al is, maar het actief gaan naar de plaatsen waar die twintigers zich nú bevinden. Waar zijn ze? Wat beleven ze? Hoe functioneren ze? Wat vinden ze, geloven ze, wat bezielt ze? Deze generatie, zo betoogt Van Krimpen, zou voor het vormgeven van hun levensidealen zoveel kunnen hebben aan de gemeenschap en wijsheid die de christelijke traditie te bieden heeft en zou omgekeerd ook zoveel kunnen betekenen voor het opnieuw relevant maken van die traditie voor de maatschappij van vandaag.

Polarisatie zit in de lucht, tenen zijn lang en lontjes kort. Tegenstellingen tussen groepen mensen leiden tot heftige confrontaties, waarbij ieder het eigenbelang vooropstelt tegen dat van een ander. Het thema van de Oecumenelezing 2023 op vrijdagmiddag 12 mei is ‘Gods complot: méér dan polarisatie’.

Hoe gaan kerken met scherpe tegenstellingen in de maatschappij of binnen de eigen kring om? Is christelijk geloof een pleister voor alle wonden, een mantel der liefde waarmee alle felheid wordt afgedekt? Zijn christenen modelburgers die zonder enig eigenbelang hun naaste dienen? Waar gaat het goed, waar gaat het fout? Wat reiken de bronnen van ons geloof in Schrift en traditie ons aan als bedding voor onze ervaringen?

"Elkaar vasthouden op dezelfde weg. Bidden met de Orthodoxe Kerken in Europa." Op zondag 7 mei 2023 bidden rooms-katholieke parochies in het bijzonder voor orthodoxe christenen in Europa. Zij zijn intern sterk verdeeld geraakt: elkaar vasthouden op de ene weg van het geloof is vaak lastig en lijkt soms onmogelijk. Als katholieken willen we solidair zijn met hen en hen vasthouden in gebed. Wij bieden een preekschets, voorbeden en een poster om op deze zondag aandacht te besteden aan de Orthodoxe Kerken in Europa.

De oorlog in Oekraïne doet de Europese ordening op zijn grondvesten schudden. Bijna niemand voorvoelde dat deze oorlog stond te gebeuren, hoewel voor velen de oorlog al ver voor 2022 een dagelijkse realiteit was. Een complicerende factor is bovendien dat het patriarchaat van Moskou de Russische agressie tegen Oekraïne steunt. Een gevolg daarvan is dat de verhoudingen binnen de orthodoxie in Europa onder grote spanning staan. Allereerst tussen de orthodoxe kerken van Oekraïne en Rusland, maar ook in breder verband verslechteren de verhoudingen tussen de autocefale kerken in Europa. De relatie tussen de patriarchaten van Moskou en Constantinopel was al gebrouilleerd in 2018 na de erkenning van de autocefalie van de Orthodoxe Kerk van Oekraïne door patriarch Bartholomeus. Kerken in Europa, in het bijzonder Orthodoxe Kerken, staan voor de vraag wat gedaan kan en moet worden om recht en vrede in Europa te bevorderen. Op de Zondag voor de Oosterse Kerken staan we stil bij nood van Oekraïne dat lijdt onder de agressie van Rusland en bij de opdracht van christenen en kerken om vredestichters te zijn. Bovenal daarbij de oproep om alle orthodoxe christenen in gebed vast te houden.