Zowel in Duitsland als in de Nederland heeft de Reformatieherdenking bijgedragen aan de verbetering van de oecumenische relaties tussen Rooms-katholieke, de Luthers-Evangelische en Gereformeerde Kerken. Dit bleek tijdens de jaarlijkse driedaagse ontmoeting tussen het bisdom 's-Hertogenbosch, de Evangelische Kerk van Kurhessen-Waldeck en de Protestantse Kerk van Nootd-Brabant en Limburg. Vertegenwoordigers van de drie kerken treffen elkaar vanaf 1970 ieder jaar in de eerste week van Pasen. Dit keer vond de ontmoeting plaats in de Volksabdij in Ossendrecht.

In de Grote Kerk van Den Bosch werd op 3 november met dr. Margriet Gosker, dr. Dick Akerboom en dr. Hans Burger de oecumenische balans opgemaakt van het Reformatiejaar.

In de kerkdienst bij gelegenheid van 500 jaar Reformatie in de Dom in Utrecht veel aandacht voor de gezamenlijke roeping van protestanten en katholieken in onze samenleving. De tekst hiervoor werd aangereikt door de gezamenlijke werkgroep, ingesteld door het Moderamen van de Protestantse Kerk en de Bisschoppenconferentie. Hieronder publiceren we volledige verklaring. Een eerdere verklaring van de werkgroep ging over het belang van de eenheid van de Kerk en werd uitgebracht bij de oecumenische ontmoeting op 18 maart jl. in Nieuwkuijk 

Vandaag ben ik in de Domkerk bij de viering van de Protestantse Kerk ter gelegenheid van 500 jaar Reformatie. Naar deze dag heb ik lang uitgezien. Het begon in 2009 met het Calvijnjaar dat daarna werd voortgezet in het initiatief Refo500. Acht jaar lang hebben we vanuit de Katholieke Vereniging voor Oecumene door middel van symposia, publicaties, adviezen en artikelen in tijdschriften en op deze website vanuit een katholieke invalshoek bijgedragen aan de gezamenlijke herdenking van de Reformatie.

Op 26 oktober 2017 werd in de Nicolaikerk in Utrecht een symposium gehouden over de betekenis van de stellingen van Maarten Luther in verleden. Katholieke en protestantse kerkleiders gingen hierover met elkaar in gesprek. Het werd een mooie dialoog. Op deze pagina publiceren we de inleidingen die de aanzet vormden voor het gesprek (redactie).

Mijn begrip van Luther baseer ik op zijn vroege geschriften. Het viel me op dat de beroemde stellingen die hij (volgens de legende) op de kerkdeur had gespijkerd, vaak worden genoemd als “het begin van de Reformatie”, maar dat ze zelden worden geciteerd. Dat hangt volgens mij samen met de grote afstand die Luther scheidt van de Nederlandse (calvinistische) protestanten, als het gaat om ambtsopvatting, sacramenten en liturgie. Het samengaan van de kerken in de PKN heeft een kwalitatieve sprong gemist door de Lutheranen zo weinig ruimte te bieden in het geheel van de protestantse kerk. Ik ga dus wél op enkele van zijn stellingen in, die volgens mij niet als het begin van de Reformatie kunnen worden begrepen.

Op 26 oktober 2017 werd in de Nicolaikerk in Utrecht een symposium gehouden over de betekenis van de stellingen van Maarten Luther in verleden. Katholieke en protestantse kerkleiders gingen hierover met elkaar in gesprek. Het werd een mooie dialoog. Op deze pagina publiceren we de inleidingen die de aanzet vormden voor het gesprek (redactie). 

De 95 stellingen zijn gericht tegen de aflaat. Dat de aflaathandel niet deugde is inmiddels wel duidelijk, niet alleen voor protestanten. Ook de Rooms-Katholieke Kerk heeft deze misstand snel uitgebannen. Het protestantisme reikt echter verder dan de aflaathandel. Het gaat om de wijze waarop mensen vrijspraak verkrijgen. Die krijg je niet door een aflaatbrief te kopen. Die krijg je alleen doordat God zelf je vrijspreekt. Het gaat om de persoonlijke relatie tussen Christus en ons, waarin we zijn vergevende liefde ontvangen en ervaren. Het gaat tussen God en mij en daarvoor is geen bemiddeling van een priester, van een paus of van heiligen voor nodig. Ik ben alleen afhankelijk van Christus en niet van een ander mens. Het is het hart van het orthodoxe protestantisme.

Op 26 oktober 2017 werd in de Nicolaikerk in Utrecht een symposium gehouden over de betekenis van de stellingen van Maarten Luther in verleden. Katholieke en protestantse kerkleiders gingen hierover met elkaar in gesprek. Het werd een mooie dialoog. Op deze pagina publiceren we de inleidingen die de aanzet vormden voor het gesprek (redactie)

Een heel jaar (vanaf 31 oktober 2016) hebben we als christenen volop gelegenheid om stil te staan bij 500 jaar Reformatie. Paus Franciscus maakte vorig jaar in het Zweedse Lund de start van de herdenking van 500 jaar Reformatie mee. Hij benadrukte dat katholieken en lutheranen dit jaar voor het eerst in gezamenlijkheid stilstaan bij de Reformatie.

Terwijl katholiek en protestant zich opmaakt voor de herdenking van 500 jaar Reformatie, is het goed om te beseffen dat de Reformatie niet de eerste scheur was die zich voltrok in het Lichaam van Christus en ook niet de laatste. De breuk met het Jodendom en de breuk met de Kerk van het oosten gingen daaraan vooraf. De Reformatie zelf is een repeterende breuk geworden, die nog steeds niet tot een afronding is gekomen.

Ik hoop dat de herdenking van de Reformatie de theologie en spiritualiteit van de Reformatie weer relevant laat zijn. Wat dat betreft, heeft ook de Reformatie een reformatie nodig. Ik bedoel dat het vuur en de glans van de Reformatie in het kerkelijk leven van de Reformatie ook veelal is weggeëbd, zodat het levende geloof kwijnt en gestolde vormen zijn overgebleven.

De herdenking van vijfhonderd jaar Reformatie roept allerlei gemengde gevoelens op. In historisch licht heeft de Reformatie veel goeds gebracht, door Luthers nieuwe concentratie op het Evangelie en de genade van God in Christus. Tegelijkertijd is de geschiedenis van de kerken van de Reformatie er een van repeterende breuken geworden, waardoor de eenheid van de kerk (en dus van het getuigenis in de wereld) verbrokkeld is geraakt. Intussen is de historische afstand voelbaar: wij leven na de Verlichting, in een postchristelijke cultuur waar het seculiere de norm is geworden.