The author, Mgr. Dr. Gerard de Korte, as is well known, will soon be consecrated the new bishop of ‘s-Hertogenbosch in that city’s Cathedral Basilica of St. John the Evangelist. In this book, he invites Catholics and other Christians of Protestant confessions to take up the challenges the Church currently faces both internally and externally, namely, a “consciousness of uncertainty and relativism, of confusion and discontent.” In nuce, this consciousness is an expression of the crisis that orthodox Christianity is laboring under regarding its truth and rationality. How did we get here?

Van de Russische teksten van vóór de 19e eeuw is nog weinig vertaald; er verschijnt af en toe iets in de serie Slavische Cahiers van de Stichting Pegasus, en er is een vertaling van het Igorlied . En nu hebben we een werk van een flink grotere omvang, de Nestorkroniek, met als ondertitel: De oudste geschiedenis van het Kievse Rijk.

De bundel die ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van Ferenc Postma uitgegeven is dankzij inspanning van zijn echtgenote Margriet Gosker, ademt een Europa dat aandacht waard is. Elke onderzoekende geest die interesse heeft voor en zich wil verdiepen in de historische achtergrond van het huidige Europa (vanaf het begin van de reformatie) kan zich laven aan dit boek.

“Peregrinus sum” is de titel van het boek. Peregrinatio is de aanduiding van de reizen die Midden-Europese studenten vanaf de tijd van de reformatie in Europa maakten om te studeren aan vermaarde universiteiten.

Heel wat mensen denken bij godsdienst meteen aan geweld en oorlog. De actualiteit van het islamitisch terrorisme geeft daar ook wel enige aanleiding toe. In de publieke opinie beperkt de huiver voor gewelddadige godsdienst zich echter niet tot de islam. Ook het christendom moet het ontgelden: is zijn geschiedenis niet evenzeer getekend door onverdraagzaamheid en bloedige godsdienstoorlogen? En het jodendom wordt er al gauw bij getrokken, want de politiek van de staat Israël wordt nu eenmaal niet in de eerste plaats gekenmerkt door vrede en verzoening. Langzaamaan wordt het gemeengoed om een verband te leggen tussen het monotheïsme van deze drie abrahamitische godsdiensten en de neiging tot gewelddadig optreden. Zijn niet juist de monotheïstische religies door hun waarheidsclaim vatbaar voor een agressieve houding jegens andersgelovigen?

De herdenking van het begin van de Reformatie in 2017 nadert snel. Op talloze manieren wordt ook in Nederland de geschiedenis van vijf eeuwen protestantisme in herinnering gebracht. Een bijzondere en originele bijdrage is het boek 'Hij preekte, hij leerde altoos...' van dr. Jan Peter Schouten, emeritus-predikant van de Protestantse gemeente te Naarden en specialist op het gebied van de interreligieuze dialoog. Met dit boek laat hij zien dat hij ook een bekwaam kerkhistoricus en een begenadigd verteller is.

De verkiezing van paus Franciscus in maart 2013 heeft veel pennen in beweging gebracht. Waarnemers van verschillende richtingen binnen en buiten de Kerk, zien binnen de Romana een nieuwe wind waaien. Sommigen menen zelfs dat paus Franciscus op een aantal terreinen heeft gebroken met het Tweede Vaticaanse Concilie en het beleid van zijn voorgangers. Zij spreken van discontinuïteit. Een aantal katholieken, zowel bisschoppen als kerkvolk, is daarover verontrust en meent dat de opstelling van de paus zelfs voor verwarring zorgt, met name rond ethische kwesties. Door katholieken aan te moedigen tot een vrijmoedig gesprek over geloof en zeden zou de paus binnen de schoot van de Kerk geloofsonzekerheid bevorderen.

“Wat zou ú doen?” Je hoort het presentator Marcel van Dam nog zeggen in zijn befaamde discussieprogramma De achterkant van het gelijk. Wat zou ú doen als Slowaakse bisschop? De deportatie van uw joodse landgenoten is aanstaande en u weet via uw eigen netwerk dat hun volksgenoten in Oekraïne zonder pardon door de SS worden doodgeschoten. Schrijft u dan een protestbrief, waarin u deportatie van niet-gedoopte joden impliciet goedkeurt, als ze maar de mogelijkheid hebben om “via eerlijke arbeid eigendom te verwerven” en “een eigen familie te stichten”? Trekt u bovendien een rijtje antisemitische clichés uit de kast en geeft u de niet-gedoopte joden de schuld van het tegenwoordige economische, culturele en morele verval in uw land? En protesteert u een jaar later nog een keer met een brief die u in het Latijn laat voorlezen? De rooms-katholieke bisschoppen in Slowakije deden het.

“Ja, maar jij bent een fundi, ik een realo.” Bij welke gelegenheid Jan ter Laak mij dit voorhield, kan ik mij niet meer herinneren. Het moet ergens halverwege de jaren tachtig zijn geweest in de pauze van een bestuursvergadering van Pax Christi. Op de agenda zal wel hebben gestaan hoe Pax Christi moest reageren op het zoveelste uitstel van het regeringsbesluit over de plaatsing van kruisraketten. Ter Laak was op dat moment secretaris en boegbeeld van Pax Christi, ik gewoon lid van het Landelijk Bestuur. De termen ‘Fundi’ (fundamentalist) en ‘Realo’ (Realpolitiker) verwijzen naar twee stromingen in de Duitse Groenen. De eersten waren voorstander van een gezindheidspolitiek, waarbij het vooral gaat om de morele motivatie en het goede doel, de laatsten waren gericht op het behalen van concrete successen, ook al lever je in op je idealen. Ook binnen het bestuur van Pax Christi waren deze stromingen herkenbaar, zonder dat er overigens sprake was van factievorming.