In de bundel ‘Rechtvaardige oorlog, rechtvaardige vrede’ (2018) onder redactie van katholiek theoloog Fred van Iersel worden artikelen over de theologie van vrede en de theorie van de rechtvaardige oorlog gecombineerd met bijdragen over de praktijk van kerken in het stichten van vrede. Er wordt veel aandacht gegeven aan ontwikkelingen in de vredestheologie in de katholieke kerk, vooral door de stappen die paus Franciscus zet op dit gebied. Ook is er een sectie met oecumenische bijdragen, met vooral reflectie vanuit verschillende protestantse tradities op de theologie over vrede en oorlog. Deze derde bundel in de reeks ‘religie en veiligheid’[1] wil zo een beeld schetsen van hedendaagse christelijke vredestheologie als work in progress.

De afgelopen eeuwen heeft de mensheid ongebreideld gebruik gemaakt van de natuur. Het westerse christendom rechtvaardigde dit tot voor zeer kort met de opvatting dat de mens centraal staat in de schepping en heerser is over de natuur. Het mensgerichte wereldbeeld is inmiddels zo vanzelfsprekend geworden voor iedereen die in onze cultuur opgroeit, dat we er zelden nog bij stilstaan.

Binnen de Nederlandse oecumene is er ruimte ontstaan voor een oecumenische bezinning op en gesprek over Maria. De aanzet daartoe werd enkele jaren geleden gegeven door het Oecumenisch Forum voor Katholiciteit. Onlangs publiceerde de Raad van Kerken in de reeks oecumenische bezinning een themanummer over Maria. Tegelijkertijd verscheen een kleine liedbundel met Marialiederen.

‘We voelen ons steeds meer bedreigd door de aanwezigheid van de ander’, schrijft Ioannis Zizioulas. Om een uitweg te vinden uit het individualisme, neemt Zizioulas zijn lezers mee naar het dogma van de goddelijke drie-eenheid.

Het is niet zomaar een boek, Gemeenschap en andersheid, geschreven door de Grieks-orthodoxe theoloog Ioannis Zizioulas (1931). Afgelopen week verscheen het in een Nederlandse vertaling, op 17 mei wordt er een symposium aan gewijd (zie kader) met tal van sprekers. Gemeenschap en andersheid is een type boek dat je ‘fundamenteel’ moet noemen: Zizioulas, vertegenwoordiger van de oosterse orthodoxie, gaat met een zeldzaam soort grondigheid in op de vraag wie de mens eigenlijk is: een wezen dat zich onderscheidt van medemensen én in gemeenschap met anderen leeft.

Link naar de recensie in het Friesch Dablad

De Bijbel kun je op veel manieren benaderen. Dr. Magda van der Ende, protestants theologe, vredeswerker in Srebrenica (Bosnië) en kenner van de Kabbala, vond in de levensboom van de Kabbala, de joodse mystieke traditie, een weg om haar inzichten in de betekenis van de Bijbelse verhalen onder woorden te brengen. Haar door uitgeverij Van Warven fraai uitgegeven boek Zeg me, wie ben je... gaat over tien Bijbelse vrouwen die geplaatst worden op de structuur van de levensboom. In beeldhouwer Thijs Kwakernaak vond Van der Ende een tochtgenoot bij dit langjarige onderzoek. De verhalen inspireerden hem tot het maken van tien beelden uit verschillende soorten hout. In het boek zijn prachtige afbeeldingen in kleur van de tien vrouwen opgenomen.

p. Jan van der Zandt m.s.c. is landelijk coördinator van het pastoraat voor woonwagenbewoners in Nederland. Als geen ander kent hij deze gemeenschappen. In samenwerking met het Missionair Service Centrum in Tilburg nam hij het initiatief om ervaringen en verhalen van Roma en Sinti op schrift te stellen. Er zijn tot nu drie kleurrijke "levenswerkboeken" over Roma en Sinti in Nederland verschenen.

"God trekt met ons mee, ook als kerken sluiten. Dat is niet het einde, maar kan ook een nieuw begin zijn op een plek die je nog niet eens kende. Met dat vertrouwen mogen we naar de kerk van de toekomst kijken." Dat schrijft Leo Fijen in een korte toelichting bij de foto op de cover van zijn nieuwe boek.

Het mag duidelijk zijn: Fijen wil mensen vertrouwen geven, bemoedigen en inspireren.

Na zijn boek Mijn weg naar de Catholica. Verslag van een levenslange zoektocht (Valkhof Pers 2012) komt Cees Luttik opnieuw met een boek over de Kerk. Zijn eerste boek is vooral een persoonlijk relaas van hoe een bekeerling (Luttik was van huisuit Hervormd) de stormachtige ontwikkelingen in de Rooms-katholieke kerk van de laatste 60 jaar heeft meegemaakt. In dit nieuwe boek Het verbroken evenwicht. Hoopvol geloven in een tijd van crisis en onzekerheid (uitgegeven in eigen beheer 2018) laat Luttik de andere kant zien van die 60 jaar.

In het ‘Woord Vooraf’ van het boek ‘Als God renoveert’ van Father James Mallon verklaart Mgr. Gerard de Korte de ondertitel: “Als we alleen op de winkel passen, is het onvermijdelijk dat onze parochies verder zullen krimpen, maar onze pastorale teams en alle andere gelovigen zijn tot meer geroepen dan het behoud van de status quo.”

Kan de Kerk ontsnappen aan de greep / de verleiding van de politieke macht? En wat gebeurt er met de Kerk als ze al te voortvarend ingaat op de lokroep van de staat? Dr. Cyril Hovorun, orthodox theoloog en directeur van het Huffington Oecumenisch Instituut aan de Loyola Maramount University in Los Angeles (VS) analyseert in zijn boek "Political Orthodoxies, The Unorthodoxies of the Church Coerced" op een indringende manier de gevaren en risico’s die secularisme, civiele religie en politieke religie voor de Orthodoxe Kerk betekenen.