Katholieke Vereniging voor Oecumene

‘We voelen ons steeds meer bedreigd door de aanwezigheid van de ander’, schrijft Ioannis Zizioulas. Om een uitweg te vinden uit het individualisme, neemt Zizioulas zijn lezers mee naar het dogma van de goddelijke drie-eenheid.

Het is niet zomaar een boek, Gemeenschap en andersheid, geschreven door de Grieks-orthodoxe theoloog Ioannis Zizioulas (1931). Afgelopen week verscheen het in een Nederlandse vertaling, op 17 mei wordt er een symposium aan gewijd (zie kader) met tal van sprekers. Gemeenschap en andersheid is een type boek dat je ‘fundamenteel’ moet noemen: Zizioulas, vertegenwoordiger van de oosterse orthodoxie, gaat met een zeldzaam soort grondigheid in op de vraag wie de mens eigenlijk is: een wezen dat zich onderscheidt van medemensen én in gemeenschap met anderen leeft.

Link naar de recensie in het Friesch Dablad

De Bijbel kun je op veel manieren benaderen. Dr. Magda van der Ende, protestants theologe, vredeswerker in Srebrenica (Bosnië) en kenner van de Kabbala, vond in de levensboom van de Kabbala, de joodse mystieke traditie, een weg om haar inzichten in de betekenis van de Bijbelse verhalen onder woorden te brengen. Haar door uitgeverij Van Warven fraai uitgegeven boek Zeg me, wie ben je... gaat over tien Bijbelse vrouwen die geplaatst worden op de structuur van de levensboom. In beeldhouwer Thijs Kwakernaak vond Van der Ende een tochtgenoot bij dit langjarige onderzoek. De verhalen inspireerden hem tot het maken van tien beelden uit verschillende soorten hout. In het boek zijn prachtige afbeeldingen in kleur van de tien vrouwen opgenomen.

p. Jan van der Zandt m.s.c. is landelijk coördinator van het pastoraat voor woonwagenbewoners in Nederland. Als geen ander kent hij deze gemeenschappen. In samenwerking met het Missionair Service Centrum in Tilburg nam hij het initiatief om ervaringen en verhalen van Roma en Sinti op schrift te stellen. Er zijn tot nu drie kleurrijke "levenswerkboeken" over Roma en Sinti in Nederland verschenen.

In het nieuwe nummer van Perspectief vindt u de teksten van drie synposia die de Katholieke Vereniging voor Oecumene in het afgelopen half jaar heeft gehouden. Drie grote thema's worden hierin belicht: 1. Het herstel van kerkgemeenschap: hoever zijn we nu eigenlijk? 2. De gaven en de vruchten van de Geest in oecumenisch verband en 3. Dordt en Franciscus over de bestemming van de mens.

Geluiden als zou er geen vooruitgang of leven in de oecumenische theologie zitten, kunnen we hiermee weerspreken. De drie thema's worden door theologen van verschillende kerken op oecumenische wijze voor het voetlicht gebracht. Het is goed te zien dat een jonge generatie theologen klaar staat om de fakkel van de oecumene in Nederland over te nenen. In dit nummer brengen we bijdragen van enkele jonge auteurs.

"God trekt met ons mee, ook als kerken sluiten. Dat is niet het einde, maar kan ook een nieuw begin zijn op een plek die je nog niet eens kende. Met dat vertrouwen mogen we naar de kerk van de toekomst kijken." Dat schrijft Leo Fijen in een korte toelichting bij de foto op de cover van zijn nieuwe boek.

Het mag duidelijk zijn: Fijen wil mensen vertrouwen geven, bemoedigen en inspireren.

Overeen 2019-42

God verheerlijken in liturgie en leven is dit jaar het motto van de Zondag voor de Oosterse Kerken. Het communicatieblad Overeen belicht dit vanuit verschillende invalshoeken en kerkelijke achtergronden. Leo van Leijsen vertrekt vanuit de viering van de Paasnacht in de Byzantijnse traditie. De viering van de Paasnacht vormt het hoogtepunt in de liturgie van de Byzantijnse traditie. v. Theodoor van der Voort legt aan de hand van voorbeelden uit dat de Orthodoxe Kerk bovenal een vierende kerk is. In al haar diensten, en zeker in de Goddelijke Liturgie, wordt God verheerlijkt. De bijdrage van Evert de Jong over de katholieke traditie sluit daar naadloos op aan om vervolgens de lijn door te trekken naar het leven in de wereld. Ds. Klaas Touwen onderscheidt drie domeinen - huis, kerk en samenleving - waar God verheerlijkt wordt, maar die elkaar nauwelijks nog raken. Ds. Anne-Marie Visser schrijft over de ogen van de verheerlijking en het nieuwe gebod van de liefde dat nieuwe ruimte schept en verandert. Jan Willem Janse tenslotte legt op een praktische manier uit wat 'leven uit genade' voor hem betekent. Op de agendat van de vereniging staan twee mooie oecumensiche bijeenkomsten: het symposium over de theologie van John Zizioulas en het symposium over charisma's in het leven en de zending van de Kerk.

Het openingsartikel van Pokrof 2019-2 heeft als titel ‘Poetins filosoof?’, met een vraagteken. Het gaat over de Russische filosoof Nikolaj Berdjajev (1874-1948). “Een van de filosofen van Poetin, lees je regelmatig… Maar hoe realistisch is dat?”

Na zijn boek Mijn weg naar de Catholica. Verslag van een levenslange zoektocht (Valkhof Pers 2012) komt Cees Luttik opnieuw met een boek over de Kerk. Zijn eerste boek is vooral een persoonlijk relaas van hoe een bekeerling (Luttik was van huisuit Hervormd) de stormachtige ontwikkelingen in de Rooms-katholieke kerk van de laatste 60 jaar heeft meegemaakt. In dit nieuwe boek Het verbroken evenwicht. Hoopvol geloven in een tijd van crisis en onzekerheid (uitgegeven in eigen beheer 2018) laat Luttik de andere kant zien van die 60 jaar.

In het Ikonenmuseum Kampen is vanaf 9 april 2019 de tentoonstelling ‘Kees de Kort | Ikonen’ te zien. Traditionele ikonen en bijbelillustraties van kunstenaar Kees de Kort brengen christelijke feestdagen in beeld. De werken van Kees de Kort zijn afkomstig uit de serie bijbelverhalen die hij vanaf 1964 maakte. Het is voor het eerst dat deze originele illustraties aan een breed publiek worden getoond. De tentoonstelling, ontwikkeld in coproductie met het Bijbels Museum, is t/m 26 oktober 2019 te zien in Kampen en reist daarna door naar Amsterdam.  

Afgelopen vrijdag 22 maart vond in de Janskerk te Utrecht een symposium plaats, ‘In vrede samenleven’. Het symposium handelde over de dialoog tussen de islam en het westen (of het christendom) en zijn kansen. Sprekers waren pater Jens Petzold, de heer Rasit Bal en prof. dr. Marcel Poorthuis.