Katholieke Vereniging voor Oecumene

De Rooms-Katholieke Kerk belijdt samen met ‘Dordt’ dat de mens zichzelf niet kan redden, aldus dr. Anton ten Klooster. „Ook in de katholieke theologie kun je weinig –lees: niets– doen aan je eigen rechtvaardiging.”

Dr. Ten Klooster stelde dit vrijdag in Den Bosch tijdens een studiedag van de Katholieke Vereniging voor Oecumene over 400 jaar Synode van Dordt en de apostolische brief ”Verheugt en verblijdt” (2018) van paus Franciscus. Ten Klooster is universitair docent systematische theologie aan de Tilburg School of Catholic Theology en priester van het aartsbisdom Utrecht.

Hieronder wordt de priesterwijding beschreven zoals die gedaan wordt in de Byzantijnse traditie van de oosters-orthodoxe kerken en de grieks-katholieke (geünieerde) kerken. Bij beide geschiedt de priesterwijding op gelijke wijze, behalve waar in sommige grieks-katholieke kerken er latinisaties bij de wijdingen bestaan. (Die blijven hier ongenoemd.) 

‘Ave Maria’: zonder twijfel het bekendste gebed binnen de Rooms-Katholieke kerk sinds de vijfde eeuw van onze jaartelling. Bronnen over het gebruik van dit gebed stammen overigens pas uit de elfde eeuw. In een aantal korte artikelen wil ik graag ingaan op de muzikale invulling van het ‘Ave Maria’ en een aantal componisten uitlichten dat zich liet inspireren door de woorden van het gebed.

Syrische-orthodoxe christenen uit Oost-Turkije vonden in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw in Nederland een nieuw thuis. Met hen kwam de Syrisch-orthodoxe Kerk van het patriarchaat van Antiochië in Nederland. Mor Polycarpus Augin Aydin (1971) is sinds 2007 de aartsbisschop van deze bloeiende kerkgemeenschap. Hij woont in het Sint-Efrem klooster in Glane bij Enschede.

In de Grieks-orthodoxe theoloog Ioannis Zizioulas (1931) heeft de westerse kerk een grootse en uitdagende gesprekspartner gekregen. Zijn boodschap is echter niet alleen voor kerkelijke lezers interessant. Zijn boek Communion and Otherness, (Gemeenschap en Andersheid) weet precies de existentiële snaar van de nood en het verlangen van de hedendaagse mens te raken. Zr. Hildegard C. Koetsveld, benedictines van de Onze Lieve Vrouwe-abdij te Oosterhout, schrijft over deze bijzondere theoloog.

Het was bij toeval dat ik het monumentale werk van Paul Luykx, “Heraut van de katholieke herleving Gerard Brom (1882-1959)” ontdekte. Het stond in de kast van ‘boeken om mee te nemen’ op de eerste verdieping van het gebouw, waar ons kantoor gevestigd is, met de omslag naar voren. Een jonge Brom, geschilderd door Jan Toorop, keek me met zijn heldere, positieve en vriendelijke blik aan. De naam van Gerard Brom had ik weleens gehoord, maar in zijn levensgeschiedenis me nooit verdiept. En daar was dan ineens die dikke biografie van 851 pagina’s tekst en 155 pagina’s voetnoten, verwijzingen naar bronnen en literatuur en een uitvoerig personenregister.

Op de Vijfde Zondag van Pasen, 19 mei 2019, wordt in Nederlandse parochies de Zondag voor de Oosterse Kerken gehouden. Motto van deze bijzondere zondag is: God verheerlijken in liturgie en leven. Uitgangspunt is dat het Bijbelse begrip van verheerlijken en het liturgische begrip 'verheerlijken' op elkaar betrokken zijn.

Het Oud-katholieke Seminarie publiceert vanaf 1975 de reeks Theologische Verkenningen. Vorig jaar verscheen de 60e aflevering met bijdragen van twee symposia uit 2017 en 2018. Het eerste symposium “Ambt en spiritualiteit” werd gehouden naar aanleiding van het 12,5 jarig priesterjubileum van Peter-Ben Smit, die voor de eindredactie van deze aflevering tekent. De aanleiding voor het tweede symposium over roeping was het afscheid van Grete Verheij-de Jager als studentenpastor. De titel volgt de chronologie van de symposia. Inhoudelijk was het beter geweest  om in de titel 'roeping' vooraan te zetten.

Meer dan 80 mensen van verschillende kerken verzamelden zich op 19 januari 2019 in Mariënkroon (Nieuwkuijk) voor een oecumenische studiemiddag. Maar het was veel meer dan een studiemiddag. Het werd een waarlijk oecumenische ervaring.

Onze paus heeft in Genève voor de Wereldraad van kerken gezegd: "Die Ökumene ist ein grosses Verlustgeschäft” wat ik meen te moeten vertalen zoals hierboven. Heeft de paus soms een hele pessimistische kijk op de Oecumene? Zou ie ervan af willen?