Jaargang 63 Nummer 1

Onder de beste wensen voor het Nieuwe Jaar brengen we u het eerste nummer van 2016. Een Pokrofeditie met velerlei onderwerpen. Mensen met een beperking vormen binnen én voor de Kerk een uitdaging. Huub Vogelaar vertelt naar aanleiding van een speciale conferentie hierover in Griekenland over het Orthodoxe perspectief in dezen. In het artikel van aartspriester Theodoor van der Voort en iets verder van Paul Brenninkmeijer komen de huidige Orthodoxe Kerken van respectievelijk Servië en Macedonië aan bod. Herman Teule schrijft over hoe katholieken met het stichten van een universiteit in Irak tegen de stroom in kiezen voor een christelijke toekomst in het Midden-Oosten. Dolf Bruinsma bespreekt de eerste Nederlandse vertaling van de Nestorkroniek. Frans Hoppenbrouwers behandelt de voor de oecumene belangrijke Oekraïense grieks-katholieke aartsbisschop van Lviv uit de eerste helft van de 20e eeuw, mgr Andrei Sjeptitski. De vaste rubrieken 'Meditatie’en ‘Byzantijnse Liturgie’ gaan achtereenvolgens over de nogal opmerkelijke heilige Josaphat van India en over de Byzantijnse anafora.

Jaargang 62 Nummer 5

De Orthodoxe Estse componist Arvo Pärt werd onlangs tachtig. Dolf Bruinsma schrijft over diens veelbewogen leven en dito carrière. De befaamde Russische icoonschilder en monnik, archimandriet Zinon, heeft boeiende ideeën over hoe je een Orthodox kerkinterieur vorm- geeft, met name rond de iconostase. Paul Baars vertelt erover aan de hand van de door vader Zinon ontworpen altaarruimte in een Petersburgse kerk. In de kerstmeditatie wordt op de theologische wortels van de Geboorte-icoon gereflecteerd. Vader Theodoor, aartspriester van de Orthodoxe parochie van Deventer, vertelt over de laatste ‘etappe’ van zijn recente pelgrimstocht naar de relieken van zijn patroonheilige in Servië. Honderd en veertig jaar geleden publiceerde de Russische auteur Leskov een kerstverhaal – nog altijd een genot om te lezen en dus nu in Pokrof. 

Zo leiden we u langzaam naar het komende Kerstfeest toe – maar niet nadat we in de rubriek ‘Byzantijnse Liturgie’ nog even ons licht hebben doen schijnen op het bekende Trisagion-lied. En wensen u als redactie nu al een Gezegend Kerstfeest toe en heel Fijne Feestdagen. 

Jaargang 62 Nummer 4

Een hopelijk Panorthodox Concilie met orthodox Pinksteren 2016... Paul Brenninkmeijer peilt aan de hand van twee artikelen uit het tijdschrift Religion & Gesellschaft de kansen en verwachtingen. De in Oekraïne woonachtige ds Klaus van de Grijp kijkt terug op meer dan een jaar oorlog in Oekraïne. De Franse assumptionist Michel Kubler vertelt over het project van zijn congregatie in Boekarest, hoofdstad van Roemenië..
De meditatie gaat dit keer over de grote maar tamelijk onbekende hymnendichter Kosmas uit de 8e eeuw, wiens gedachtenis elk jaar in oktober gevierd wordt.
Ds Dirk Neven uit Utrecht schrijft over de khachkar, een wat exotisch Armeens woord, wat letterlijk gewoon ‘kruis-steen’ betekent en eenvoudig wordt uitgesproken als gatsjkar. Een boeiend verhaal over de beroemde grote opstaande stenen met basreliëfs en inscripties uit het christendom van Armenië – een verhaal dat hij opdeed gedurende twee recente reizen naar dat land.
Heleen Zorgdragers lezing over de vergoddelijking werpt vanuit een protestantse insteek een nieuw licht op deze oosterse idee – Huub Vogelaar vertelt waarom. Paul Brenninkmeijer eindigt met een korte blik op de ‘Dienst van de Voorbereiding’ van de Byzantijnse Goddelijke Liturgie.

Hopelijk ook dit keer voor u weer voldoende boeiende stof uit de wereld van de Oosterse christenen.

Jaargang 62 Nummer 3

Deze Pokrof biedt weer gevarieerde onderwerpen. Het betreft niet alleen lichte zomerkost. We beginnen (en eindigen) weliswaar met muziek: het openingsartikel gaat over de beroemde componist Igot Stravinsky. Maar dan bespreekt de orthodoxe theoloog Cyril Hovorun de houding van de kerken tegenover het huidige Oekraïneconflict. Daarna volgt een beknopt signalement van wat er binnen de Armeense kerken aan verwerking van de genocide van 1915 bestaat: zo lang geleden, 100 jaar, maar nog zo pijnlijk actueel. Ietwat lichtvoetigere maar nog altijd serieuze thema’s als wijsheid (meditatie over haar icoon), wetenschap en geloof (interview met Mikhail Katsnelson) en poëzie (het gebruik van gedichten in de liturgie door vader Pavel Adelgeim zaliger) komen ons tegemoet in het middenstuk van deze editie. 
Het feest van de Geboorte van Sint-Jan de Voorloper op 24 juni hult ons bij de aanvang van de zomer in bloemengeur en oogstvreugde. Deze vreugde wordt op hemelse wijze overgenomen door het gezang van de engelen, wanneer op de laatste pagina de rubriek ‘Byzantijnse Liturgie’ inzoomt op de befaamde Cherubijnenzang. Zo eindigt Pokrof 2015-3 voluit in majeur.

Jaargang 62 Nummer 2

Het Midden-Oosten staat volop in de schijnwerpers, met name de christenen daar. Dit Pokrofnummer haalt bepaalde aspecten van het christendom daar voor het voetlicht. Laila Zahra behandelt de oosterse kerken van deze regio, voor sommigen van u de zaken eens op een rijtje, voor anderen een geheugensteuntje over hoe het ook alweer zat. Paul Brenninkmeijer vertelt over de Koptische kerk hier in het Westen en in Egypte: haar elan en levend(ig) geloof. Het patriarchaat van Constantinopel te Istanbul ligt op de grens van (Oost-)Europa en het Midden-Oosten, tenminste als je heel breed ook Turkije tot de laatste regio rekent. Er komen daar al meer dan honderd jaar oecumenische initiatieven vandaan. Leo van Leijsen schreef een kort relaas over zijn lange historie. Hierna een paasmeditatie bij een schildering van de Bulgaarse kunstenares Julia Stankova en een beschrijving van wie de Assyriërs zijn die onlangs in het nieuws kwamen. Victoria van Aalst en Annette Rijtma’s artikel over de Laatste Oordeels-icoon wordt in een deel II afgerond. Dit nummer eindigt met een icoonbespreking door Thom Breukel, Korte Berichten en de rubriek ‘Byzantijnse Liturgie’.

Veel plezier met deze Pokrof.

Zalig Pasen!

Jaargang 62 Nummer

Deze Pokrof reist van zeventiende-eeuws Orthodox Amsterdam (artikel Paul Baars) naar hedendaags Khabab in geteisterd Syrië (over mgr Antiba en over Sint-Joris, door resp. Huub Vogelaar en Laila Zahra). Daartussen of daarbij een meditatie over de Verloren Zoon; een artikel over de icoon van het ‘Jaar van de religieuzen’ 2015 (door Thom Breukel), én over een icoon van wat nog komen moet: het Laatste Oordeel (deel I, door Victoria van Aalst en Annette Rijtma). Na de ‘Korte Berichten’ wordt deze eerste editie van 2015 afgesloten met de vijfde aflevering van de reeks ‘Byzantijnse Liturgie’. Dit keer gaat het over de epiclese (aanroeping van de H. Geest; door Paul Brenninkmeijer).
Deze aflevering ziet er wat anders uit, met twee langere artikelen dan normaal, waarvan het laatste (over Laatste Oordeel) u nog even in spanning houdt met een in de volgende Pokrof te verschijnen deel II.

Hopelijk in de tussentijd hierbij voldoende stof om u met Pokrof in de komende wintermaanden veel leesplezier te bezorgen.

Jaargang 61 Nummer 5

De laatste editie van deze jaargang 2014 is wat‘iconischer’ en beschouwender dan andere edities. Dat past goed in de tijd van Advent en de komende Kerst.
De boeiende Bulgaarse schilderes Julia Stankova komt in twee bijdragen vol voor het licht. Vanuit de orthodoxe icoontraditie gaat ze op zoek naar een nieuwe verbeelding zowel van bijbelverhalen als van de menselijke ziel. Voorts is er een meditatie bij de icoon van Jezus’Doop – gevierd aan het einde van de kerstkring.
De Indiase theoloog George staat bij het allereerstebegin van de kersttijd. Hij gaat in op wat Advent betekent voor het geloof.
In dit nummer belichten we tevens de visie van bisschop Mirkis uit het geteisterde Irak over de huidige crisis in het Midden-Oosten, krijgen twee moderne Russische spirituele componistes stem en zoomt de reeks ‘Byzantijnse liturgie’ in op het altaar en zijn betekenis. Stof te over, tot schouwen en overwegen.  

De redactie wenst u daarom veel leesplezier toe,maar bovenal ook een Gezegende Kerst en Fijne Feestdagen.

Jaargang 61 Nummer 4

Dit nummer staat in het teken van twee brandhaarden van nu: Oekraïne en het Midden-Oosten. Klaus van der Grijp vertelt over de Oekraïense crisis en de rol van de kerken daarin, die hij overigens als niet erg groot inschat. Slavist Marc Jansen schreef over Oekraïne: Grensland, uitgekomen kort na de Maidan-opstand in Kiev; Paul Baars recenseert het. Paul Brenninkmeijer geeft stem aan de Franse orthodox, Antoine Arjakovsky, telg uit de oude Russische emigratie, die scherpe kritiek uit op het Moskouse patriarchaat. Josephien van Kessel bespreekt professor Teule’s Nijmeegse afscheidsrede over de christenen in het Midden-Oosten, terwijl Geert van Dartel pater Michel Jalakh, de secretaris van de Raad van Kerken in dat zelfde Midden-Oosten interviewt. Herman Teule zelf signaleert het grote belang van de ontmoeting tussen patriarch Bartholomeos en paus Franciscus mei jl. Temidden van al deze wederwaardigheden, niet ontoepasselijk, de meditatie door Angelique en Geert Hüsstege bij de icoon van de ‘Moeder Gods Vreugde van alle lijdenden en bedroefden’, die als de grote voorbidster de menselijke noden in gebed aan haar Zoon opdraagt.

Jaargang 61 Nummer 3

Vluchtelingen vinden we – tragisch genoeg – over heel onze aardbol. Deze kwetsbare mensen vinden niet overal een warm onthaal. Bij alle verzet tegen asielzoekers zijn er ook kerken die hen opvangen, zoals de Orthodoxe Parochie in Amersfoort of de Orthodoxe Kerk in Bulgarije. Hierover twee artikelen in deze editie van de hand van respectievelijk Huub Vogelaar en Iglika Vassileva. De meditatie gaat over de storm op het meer aan de hand van een icoon van Geert Hüsstege, wiens iconen in 2014 centraal staan bij de meditaties. Paul Brenninkmeijer bericht uitgebreid van patriarch Bartholomeos’ lezing in Utrecht over de ecologische roeping van de Orthodoxe Kerk. Dolf Bruinsma beschrijft Rainer Maria Rilke’s inspirerende reis naar Rusland aan de zijde van de al even inspirerende, in Sint-Petersburg geboren Lou Salomé. Roman Gruijters bespreekt Jaap van Slageren’s boek over de Thomaschristenen van India. De laatste pagina geeft de derde aflevering over de Byzantijnse liturgie, dit keer over de bisschopsgewaden. Een goede zomer toegewenst en veel plezier met deze Pokrof.

Jaargang 61 Nummer 2

Ontwikkelingen in landen hebben altijd ook hun invloed op de kerken. Huub Vogelaar vertelt over de woelige tijden die de Orthodoxe Kerk in Korea heeft doorgemaakt. Hoe de situatie nu is, zowel in Zuidals  Noord-Korea, leest u in zijn artikel. Harry Sterenberg heeft vorig jaar een sabbatperiode doorgebracht in een Russisch-orthodox klooster te Moermansk. Paul Brenninkmeijer interviewt hem over deze, voor vader Harry, bewogen periode. Het feest van de Aankondiging van de Heer (Maria Boodschap) wordt bemediteerd bij een icoon van Geert Hüsstege. Dolf Langerhuizen interviewt br. Cees van Dam over de Koptische christenen van Egypte. Vader Alexander Men was een bewogen Russisch-orthodox priester; Paul Brenninkmeijer citeert uit enkele van zijn nog altijd inspirerende werken. Verder, heel verrassend: een iconenatelier ontwerpt een portret van koning Willem Alexander. Tot slot wordt in de reeks over de Byzantijnse liturgie verteld over de kleding van de diaken.