Bericht uit Suleimaniya - politieke analyses van binnenuit
Een gesprek met Abouna Qais (foto links) over de huidige situatie en toekomst van Irak. Mijn eerste vraag is: Kan deze regering de situatie in Irak op den duur aan? Abouna Qais: „We hebben nu een sociaal zeer intelligente Minister-president. Hij kan de situatie aan. Maar dan moet je eerst bedenken, dat hij een verschrikkelijke situatie heeft geërfd van zijn voorganger.
Die voorganger is twee perioden aan de macht geweest, en wilde nog een periode. Dat is gelukkig niet gebeurd. Maar Maliki heeft de groepen in Irak meer nog dan al gebeurde vanaf de invasie van de Amerikanen in 2003, tegen elkaar uitgespeeld. Zijn macht was vooral verdeel en heers. Vriendenpolitiek. Hij heeft veel kwaad bloed gekweekt bij bepaalde groepen ,met name de Soennieten.
Wat de huidige Minister-president Haider Al-Abadi (foto wikimedia commons rechts) heeft geërfd, zijn twee immense problemen. De Da’ish natuurlijk. Een tweede probleem is, dat een grote groep mensen al een tijdlang niet meer behoorlijk uitbetaald krijgt door de regering. Dat moet hersteld worden. En door de hele situatie is inmiddels de olieprijs enorm gedaald, dat levert een ernstig economisch probleem op.”
„Ik geloof, dat hij, als hij de tijd krijgt, Irak naar een betere toekomst kan leiden. Dan moet hij wel de tijd krijgen. Er is zoveel wantrouwen en angst intussen, zoveel drama, dat er nu vooral met geduld moet worden gewerkt. Er zijn wel krachten die roepen dat het allemaal nu meteen moet, maar dat kan niet. Willen we nu werkelijk stappen in een goede richting maken, dan moet er met veel geduld en wijsheid worden gewerkt. Natuurlijk, de immigranten hebben geen geduld. Daarin hebben ze ook gelijk, voor hun situatie moeten ze geen geduld opbrengen, maar zien hoe ze morgen hun leven weer kunnen oppakken. Maar als regeringsleider moet je nu geduld hebben, sociaal intelligent zijn en met iedereen een goede relatie willen opbouwen. Aan die voorwaarden voldoet onze Minister-president.”
En als je kijkt naar de buurlanden, welk land zou dan hierin als eerste behulpzaam kunnen zijn?
„Iran. Alleen Iran. Jordanië kan weinig, en Saoedi-Arabië en Turkije kunnen vooral helpen door zich niet meer in te mengen en IS niet meer te steunen, op geen enkele wijze.
Iran is sjiietisch, en bij ons is de grootste groep sjiietisch. Dus Iran heeft hier veel invloed. We komen het verste, als we de realiteit zien en daarnaar leven. We zijn voor een meerderheid deel van de sjiitische wereld, en er komt rust in het land als we die situatie accepteren, met goede relaties tussen alle groepen en respect voor alle groepen. Tijd, dat is werkelijk het belangrijkste. En zorgen dat Da’ish in ieder geval niet kan uitbreiden, en ze langzaam terugdringen. Met de hulp van Iran en onder leiding van deze wijze minister-president zullen we de groepen weer op een niveau van contact en communiceren kunnen brengen, en dan kunnen we ook IS aan.”
Ook pater Jens heeft nieuwe informatie. Een Syrische woestijnmonnik van Duitse oorsprong, die in Suleimaniya in een kloosterparochie leeft. Tweehonderd vluchtelingen. Vanavond blijft hij slapen, en wij komen over IS te spreken. Zijn informatie is verhelderend.
Met Europa samenwerken
„De mensen die ik spreek uit de strijdersgroepen hier, die zouden eigenlijk veel liever met Europa samenwerken. De VS, dat is niets. Die bombarderen, terwijl er grondtroepen nodig zouden zijn. En de VS, die kijken zwart-wit. Europa is toch iets meer in staat om in grijstinten waar te nemen. Europa kan ook met lokale mensen samenwerken, de VS niet. Neem nou 2003, toen de VS in Irak iedereen naar huis stuurde die met de staat had samengewerkt. Na twaalf jaar boycot was de hele privésector van Irak kapot, er waren helemaal geen andere banen dan staatsbanen. Met die idiote ideologie werd binnen enkele maanden de hele sociale infrastructuur van dit land vernield.
Asad van Syrië heeft dat gebruikt. Die heeft eigenlijk IS gecreëerd. Hij lokte uit diverse landen extremisten aan. Er kwamen vliegtuigladingen vol naar Syrië, die werden daar opgevangen, in een bus gezet en naar Irak vervoerd. Onbewaakte grenzen, vrij spel. En mensen van zijn geheime dienst namen de leiding. Onzin om te zeggen dat IS erger is dan Asad, het zijn zijn handlangers. Hij heeft nooit een stelling van IS gebombardeerd. Ja, een enkele keer, als ze net een uur lang weg waren uit hun kamp. Hij heeft ze alle ruimte gegeven.”
Politiewerk
„Maar, eigenlijk, eigenlijk moet je helemaal niet militair denken over IS. Het zijn simpelweg misdadigers. Hen bestrijden zou politiewerk moeten zijn. Ze hebben hun kapitaal bijeengedreven met roven, stelen, afpersen, chanteren. Ze moorden. Ze verkrachten. Ze bedrijven slavenhandel. Er zou mee moeten worden omgegaan zoals met de piraten uit Somalië. Het zijn gewoon boeven. Als ze met politiestrategieën bestreden zouden worden, gaat de glans er ook af.
Het heeft ook helemaal niets met de islam te maken. De meesten komen uit alle windstreken, behalve uit de eigen Arabische moslimculturen hier in de streek. Ze hebben via internet een bepaalde opvatting van islam bijeen geknutseld. Het zijn misdadige extremisten. Ze hebben ook met fundamentalisme of traditie niets te maken. Was het maar waar dat ze enkel af en toe een kerk opblazen. Ze vernielen graven van moslimheiligen, ze vernietigen moskeeën. Ze snijden zich van hun eigen wortels af, en ze ontnemen de moslims hier hun geschiedenis.
Dat belachelijke idee nu van die seksuele ‚islam’. Geen Arabische vrouw zou erover denken zichzelf te verminken. Dit komt uit het brein van zure mannen, immigranten die in de westerse steden gemarginaliseerd werden, gefrustreerd raakten, die lawaai willen schoppen. En nu samen terroriseren. Straatbendes die hier hun speelplaats zoeken. Uitgenodigd door Asad. Daar komt geen islam aan te pas. Er zitten Duitse jongens tussen die het wel handig vinden moslim te worden omdat je dan vier vrouwen en slavinnen mag hebben. Maar die zijn dus wel met een middeleeuwse islam bezig. Geen idee hebben ze, hoe ook de moslimwereld zich ontwikkelt.
Geen Arabische vrouw zou zich mismaken. Zo’n stel mannen die hierheen komt om hier de zaak te terroriseren…Ze moeten als maffia behandeld worden. Niet die eer geven van een militaire strategie. Onze mensen verdienen het beschermd te worden tegen criminelen. Met staat heeft dat niets te maken, zelfs niet met een dictatoriale staat. Rovers zijn het, meer niet. Er op een andere wijze over spreken geeft hen te veel eer.”
En er gaan geruchten….
Er gaan geruchten over hoe dat zat met IS en Mosul. Half november verspreidde een senior Koerdisch leider het gerucht, via de CIA, dat IS over minstens 200.000 mannen moet beschikken, omdat ze anders niet een terrein zo groot als Groot Brittanië onder controle zouden kunnen houden. Maar hier in Irak weten ze beter. De week voordat IS ineens in Mosul verscheen, zaten de banken van Mosul en Caracosh ineens tot de nok vol met papiergeld. De directeuren hadden geen idee waar dat voor nodig was, maar de banken zaten vol. Aangeleverd door? En de hele leiding van het leger moest ineens naar Bagdad. Alleen enkele reserveofficieren zaten nog in Mosul. En die vertrokken in een helikopter toen IS aan de horizont verscheen. Ook de bank van Caracosh zat tot de nok vol geld. Maar die directeur voelde de bui aankomen, en gaf het geld aan degenen die de rekeninghouders waren. De namen die rondgaan zijn Malaki en Basani, de respectieve leiders van Irak en van Koerdistan. Omgekocht. Rijk geworden.
Dit zijn geruchten die tot op de bodem moeten worden uitgezocht en dan voor het strafhof in Den Haag komen, lijkt ons hier zo.
Ik neig er inmiddels toe de geruchten te geloven. Het gerucht verklaart, waarom Mosul zomaar kon vallen met die hele Ninivevlakte, en waarom bij Kobani, een stadje van niks, maandenlang wordt gevochten en niet echt iets wordt bereikt. Maar het betekent ook, dat er weinig werkelijke wil is om de zaak weer op orde te krijgen. Althans, bij de Koerden niet echt, Turkije, Syrië, Saoedi-Arabië. Mogelijk is inderdaad Iran het enige land dat het werkelijk wil oplossen, omdat het in een ander kamp zit. Maar Iran mag niet van het westen. En de Iraakse regering lijkt nu dus een redelijk goede regering aan het worden, maar te verzwakt, situatie te moeilijk, om dit goed en snel het hoofd te kunnen bieden. En ook intern zijn er de groepen die het land wel willen opsplitsen. Er lopen van die mensen die toch liever terug willen naar de stammen, waar zij dan stamleider kunnen zijn, dan dit land waarin iedereen met iedereen om de tafel moet zitten en eigenlijk niemand echt de baas kan spelen. Met name onder politici zijn er te vinden, die het land graag opsplitsen om dan zelf stamleider te kunnen worden. De minderheden in dit land zouden bij een dergelijke oplossing overigens helemaal van de kaart geveegd kunnen worden. In de overlegsituatie doen ook zij mee, maar als het land per stam wordt opgedeeld, worden ze een minderheid bij één dominante groep. Dat wordt niets als ik zo zie hoe die mannenwereld werkt. Dan wordt het één soort mannen als bijna gelijken rond de ene leider, en de rest heeft het nakijken.