In Memoriam voor Jim Forest (1941-2022)
Op 13 januari van dit jaar overleed Jim Forest. James Hendrickson Forest werd geboren in 1941 in Salt Lake City in de Verenigde Staten. Zijn beide ouders waren communist. In de tijd van de Koude Oorlog was je dan een “outcast”. Het bracht hem een gevoel bij voor rechtvaardigheid en begrip voor mensen die uitgesloten werden. Hij diende in de Amerikaanse marine, maar verliet die dienst voortijdig vanwege gewetensbezwaren. Het was de tijd van de oorlog in Vietnam en de protesten daartegen. Hij werd actief in de Amerikaanse vredesbeweging en kreeg zo diverse vrienden, die actief waren in de Rooms-katholieke vredesbeweging, arbeidersbeweging en charitas. Zo leerde hij ook de trappist Thomas Merton kennen, die een van zijn leermeesters werd.
Vredesactivist
Via een methodistische parochie ging hij deelnemen aan contacten met de Sovjet Vredesraad en de Russisch orthodoxe kerk. Maar een dogmatisch communist is hij nooit geweest en hij heeft de Sovjet-Unie nooit mooier voorgesteld dan die was. De glasnost brak aan. Hij bleef contacten houden in Rusland en ging over naar de Russisch-orthodoxe kerk. Hij heeft na die “bekering” nooit de behoefte gehad zich af te zetten tegen zijn katholieke en protestantse vrienden en verleden. Hij had niet het “bekeringssyndroom” van sommige andere bekeerlingen. Hij was juist een enorm universele persoon, die naar iedereen bruggen kon slaan. Hij was een lichtend voorbeeld van oecumene. Hij bleef altijd een vredesactivist en werd een van de steunpilaren van de “Orthodox Peace Fellowship”.
Biograaf
Al die ervaringen hebben een aantal uitstekende publicaties opgeleverd. Bekend is nog steeds het boek “Bidden met iconen”. Vermeldenswaard zijn ook twee uitstekende biografieën, die in het Nederlands zijn vertaald: over Thomas Merton “Leven met wijsheid” en over Dorothy Day “Alles is genade”.
Spreker
Ik heb het voorrecht gehad enkele lezingen van hem te mogen meemaken. Die lezingen waren heel geconcentreerd, bewogen, vanuit persoonlijke ervaring, doordacht en vriendelijk. Bij een lezing ter nagedachtenis van vader Sergi Ovsiannikov, priester van de parochie van Nikolaas van Myra in Amsterdam, vertelde hij: “Toen in 1991 het communisme in Rusland werd afgeschaft, hebben wij elkaar omhelst!” Misschien hebben ze te vroeg gejuicht, denk ik nu. Zijn lezing voor Radboud Reflex over Thomas Merton had dezelfde kwaliteiten. Het viel mij op dat hij als vader en grootvader, al bijna tachtig jaar oud, zeer goed een brug kon slaan naar de belevingswereld van studenten.
Eeuwige gedachtenis
Terugkijkend heeft Jim Forest mij een ander gevoel de traditie gegeven, waarin ik sta. Ik was ook actief in de vredesbeweging, in de dialoog tussen christenen en marxisten en in contacten met Rusland. Zijn lezingen en publicaties gaven dat alles een nieuw plaats in een brede en rijke christelijk sociale en spirituele traditie zonder ideologie, dogmatisme en uitsluiting van mensen.
Jim, bedankt voor dit alles. Eeuwige Gedachtenis.