Er zijn vele treffende thema’s te bedenken in de geest van de Advent, qua houding en qua doel. Ziehier enkele werkwoorden die de subjectieve houding uitdrukken: wachten, hopen, verwachten, verlangen, uitzien, reikhalzen. Bij al die woorden welt een positieve kracht op vanuit de ziel. Ziehier ook enkele zaakwoorden die het objectieve doel uitdrukken: geluk, zaligheid, vrede, licht, liefde. Alles samengevat, het gaat simpelweg om de mens die op weg is naar God, of samengevat in onze christelijke visie: alle mensen verlangen bewust of onbewust naar God. Zo gezien en zogezegd: het hele leven is Advent.
Oecumene en Respect
Deze visie opent de weg naar dialoog en oecumene. In dialoog kunnen we bij alle mensen ontdekken hoe ze leven, wat ze verlangen, waar zij heen willen. Ware Oecumene is elkaar open tegemoet treden en in elkaar de weg naar God ontdekken én zelfs versterken. In de Nederlandse samenleving wordt “respect voor elkaar” gewaardeerd als centrale waarde. Dit is méér dan passieve tolerantie of geestelijke onverschilligheid. Wel, in Nederland is het makkelijk en mooi om veel en verschillende mensen te ontmoeten. Persoonlijk geeft het mij grote vreugde, dat ik, ofschoon woonachtig in een buitenwijk van Utrecht, allerlei verschillende mensen en groepen aantref, zoals bijvoorbeeld in de kerk, kapel, ontmoetingsruimte of zaal van de Rafaelkerk in Overvecht.
Verscheidenheid
Hoe uiteenlopend ook, alle personen en groepen zoeken iets, iets beters of mooiers, en zij zoeken iets met elkaar. Neem de kaartclub! De gezelligheid, de spanning, het praatje, de koffie: bij elkaar een stukje geluk. Neem de Griekse dansclub! De ontmoeting, de lichamelijke beweging, de gezamenlijke danspas, de muzikale omlijsting: bij elkaar een stukje vervulling. Neem de vermageringsclub! Het bespreken van de problematiek en mogelijke oplossingen, de praktische oefeningen: bij elkaar een stukje overwinning op een negatieve toestand. Neem de recente groep Sjiieten! De gezangen, de gedichten, het rouwritueel om Hoessein (zoon van de 4e kalief eind 7e eeuw vermoord): bij elkaar een zoeken naar herstelde rust. Neem de religieuze groepen, zoals de Antilliaanse gebedsgroep op zaterdagmiddag, de Nigeriaanse pinkstergroep op zondagmiddag, zij allemaal bidden en zingen, smeken en aanbidden God: bij elkaar een stukje hemel. Heel verschillende activiteiten en doelen, maar allemaal volgens één economische wetmatigheid: “Hoe meer investering, hoe meer winst! Hoe meer oefening, hoe groter geluk! Hoe meer gebed, hoe dichter bij God.
Op naar de Tempel
De RK Kerk viert op 21 november op eenvoudige wijze de “Opdracht van Maria” (als meisje naar de tempel gebracht). De Orthodoxe Kerk viert het grootser (zie artikel van aartspriester Theodoor van der Voort: “Op weg naar het Kerstfeest in de Orthodoxe Kerk”), maar zo groot als bij de Eritrees-Orthodoxe Kerk had ik nog nooit gezien. Ik kende hen al van de tweewekelijks viering op zaterdag, gericht op de tempeltent (mobiele partytent), naar Koptische en Ethiopische traditie met sterke herinnering aan het Oude Testament. Welnu, op vrijdagavond 24 nov. vierden zij de intocht van de Ark van het Verbond in Jeruzalem als voorspel op de intocht van meisje Maria in diezelfde tempel, zoals ook staat in de Maria-litanie van Loreto “Ark van het Verbond”. Om 18.00 uur begon de viering, met een overvolle kerk, 500 á 600 mensen, allemaal in het wit, zingend en biddend, tot zaterdag 12.00 uur, 18 uur lang zonder onderbreking, naar de vreugde van psalm 122: “Wij trekken op naar Jeruzalem’”. Is dat niet de Advent van het leven: opgaan naar de tempel, naar de hemel, naar Christus Koning, naar de heerlijke heilige Drie-Eenheid?
Kribbe, Kruis en Koningschap
In het liturgisch jaar van de RK Kerk komen begin en einde dicht bij elkaar: Christus, Lam Gods, paaslam, Alfa en Omega, één en dezelfde. Met Kerstmis gedenken wij de kribbe, met Goede Vrijdag het kruis, en op de laatste zondag van het kerkjaar Christus Koning van hemel en aarde. De eerste en de laatste week van het kerkjaar drukken dus hetzelfde uit: ontmoeting met Christus de Heer, onze opgang naar Hem en Zijn wederkomst naar ons. Alle verwachtingen en dromen van alle mensen en volken zullen in Hem vervuld worden. Alle geluk, zaligheid, vrede, licht, liefde komen in Hem samen. In Hem, door Hem en met Hem. De aardse liturgie gaat op in de hemelse liturgie.
Droom en Werkelijkheid
Is dit dagdromerij, een nachtelijk visioen? Neen, de kerkelijke liturgie weerspiegelt de realiteit van het leven. En soms komen er duidelijke tekenen, zoals Jezus zei: ”Versta de tekenen van de tijd.” Wel, hier zijn er drie.
1- Kortgeleden was ik uitgenodigd bij een echtpaar. Na de heerlijke maaltijd kwam het gesprek. De man deed zijn levensbiecht en ik schonk hem sacramenteel de genade van de vergeving. Hij fleurde op, hij begon weer te zingen. Mensen waren verbaasd over een nieuwe vreugde. Het echtpaar maakte al plannen voor na het pensioen. Maar op de laatste dag van het kerkelijk jaar kwam de Heer hem plotseling halen. Nu is hij naar onze Koning.
2- Een paar maanden geleden werd de Jacobuskerk (Utrecht) verkocht aan de ‘Best Life Church’. De katholieke gemeenschap was oud en klein geworden, de evangelische gemeente jong en begeesterd. Op het feest van Christus Koning ging ik na mijn zondagse Eucharistieviering naar de Jacobuskerk. Deze was intussen anders ingericht, maar er werd stevig God lof en eer gezongen en met vreugde gebeden. Naast mij stond een man die het telkens uitzong vanuit zijn hart “Jesus is my King!” Ik draaide mij terzijde en zei: “Dag, broeder!”.
3- Christus zal verschijnen op de laatste dag. Dat geloven wij. Ik zag het in 2004, toen ik pastoor was in Geesteren (Twente). Zuster Margaretha-Maria Alacoque hield veel van Jezus. Op de dag van haar sterven in 2004, vernam ik, dat zij ’s morgens vroeg had uitgeroepen: “O, vandaag ga ik sterven.” Zusters erbij, drukte en hectiek. “O, zei zuster Alacoque, treur niet, vandaag wordt de mooiste dag van mijn leven. Ik ga naar God die ik zo bemin.”