Katholieke Vereniging voor Oecumene

Wie actief is in de christelijke bediening en/of de berichten in de media volgt die betrekking hebben op een of meerdere kerkgenootschappen in Nederland, zal waarschijnlijk vaak signalen ontvangen dat veel kerken en christelijke organisaties het in deze tijd (heel) moeilijk hebben. Door de toenemende ontkerkelijking en de economische crisis kampen zij met een voortgaande krimp in hun ledenbestanden en met afname van middelen. Een van de gevolgen hiervan is dat er in ons land veel prachtige en gezichtsbepalende kerkgebouwen afgestoten worden.

Dit is vaak een emotioneel en pijnlijk proces voor de kerkleden aan wie het kerkgebouw toevertrouwd en overgedragen is door hun (voor)ouders. Zij die met hart en ziel het gebouw gerealiseerd en ingezet hebben als ontmoetingplaats met God en met de christelijke gemeenschap en als centrum voor de eigen activiteiten om de (lokale) samenleving van dienst te zijn. Het kan soms deprimerend zijn om met deze en andere uitdagingen geconfronteerd te worden of om deze geluiden te moeten aanhoren. We kunnen ons dan afvragen: Is dit nou het hele verhaal van de Kerk in Nederland?

Ik ben er van overtuigd dat het antwoord nee is. Ruim vijf jaar geleden heb ik Gods roeping ervaren om voor de Heer van de Kerk te werken en me in te zetten om bruggen te bouwen tussen zeer diverse kerken, iets wat mij nauw aan het hart ligt. Zo heb ik mijn plek gevonden bij de vereniging Samen Kerk in Nederland (SKIN). Op 1 oktober 2009 ben ik aangesteld als coördinator van SKIN. Precies tien jaar eerder zocht ik als 16-jarige vluchteling asiel in Nederland, nadat mijn familie en ik ons geboorteland Irak ontvluchtten met name vanwege het feit dat we (van huis uit) christenen zijn.

Eye-opener

Werken bij SKIN is een meeslepend avontuur. Mijn ogen zijn opengegaan voor een grote beweging in Nederland, die steeds belangijker wordt voor de toekomst van de Kerk in dit land. Ondanks het feit dat deze beweging zich eeuwenlang voortzet, is het nog steeds voor vele mensen, waaronder veel autochtone christenen, een blinde vlek. Eigenlijk is het een wereldwijde beweging, die in het seculariserende (West-)Europa sterk groeiende is, namelijk de migratie van mensen uit vele delen van de wereld – van overal naar overal zouden we kunnen zeggen – en de planting en vestiging van migrantenkerken en internationale of interculturele kerken (1). Dankzij verschillende migratiestromen – door de eeuwen heen, maar vooral na de Tweede Wereldoorlog – zijn in Nederland honderden kerken geplant (2). Deze geloofsgemeenschappen creëren een 'thuis ver van huis' voor honderdduizenden christenen uit allerlei hoeken van de wereld. Een immens deel van de kerkelijke tradities, culturen en talen die de Kerk wereldwijd rijk is, is in ons kleine land vertegenwoordigd. Inmiddels heb ik vele internationale kerken en migrantenkerken leren kennen als gastvrije, hechte, vitale en relatiegerichte gemeenschappen. Deze verrijkende contacten met medechristenen geven mij veel kracht. Ik zie het als een wereldreis in eigen land.

Wanneer wij bij SKIN autochtone christenen vertellen over deze zusterkerken, vinden zij het vaak een aangename eye-opener dat er ook christenen uit andere landen in Nederland wonen. Ze denken dat er vooral moslims binnenkomen, terwijl het aantal christenen onder migranten hoger is. Het gaat vaak om mensen die vervolgd worden vanwege hun geloof in Jezus Christus en oorlogen of andere tegenslagen hebben meegemaakt. Ondanks alles hebben ze het vertrouwen in God weten te behouden en willen ze waar ze ook zijn van Hem getuigen. Ze hebben geleerd met weinig middelen trouw gehoor te geven aan de Grote Opdracht van onze Heer. In veel van de gebieden waar zij vandaan komen, groeit de Kerk, juist in tijden van vervolging en lijden. Hun aanwezigheid is een geschenk voor Nederland.

Gods plan!?

In de Bijbel lezen we hoe God migranten gebruikt om Zijn plan met allerlei landen en volken te realiseren. God houdt ook van Nederland en heeft een plan met haar. Ik geloof dat de komst van honderdduizenden christenen uit de hele wereld onderdeel uitmaakt van dit plan. Het kan geen toeval zijn.

De migrantenkerken bieden mijns inziens een tegenwicht aan de ontkerkelijking en secularisatie in Nederland. Bovendien zorgen zij voor een substantiële bijdrage aan de opbouw en het welzijn van de Nederlandse samenleving. Hun maatschappelijke bijdrage aan de samenleving is door middel van diverse wetenschappelijke onderzoeken in kaart gebracht. Desalniettemin denk ik dat de migrantenkerken een grotendeels nog niet gerealiseerd potentieel hebben om de Nederlandse samenleving in het algemeen en de autochtone kerken in het bijzonder van dienst te zijn. Hiervoor hebben wij elkaar als medechristenen nodig, om onze gezamenlijke missionaire roeping te vervullen.

Over het algemeen hebben migrantenkerken een sterke missionaire drive. Nederland is van begin af aan een zendingsgebied. Echter, in onze tijd komt een grote en ongekend veelkleurige stroom van zendelingen en missionarissen uit allerlei hoeken van de wereld naar seculariserend Nederland om de vele diverse bevolkingsgroepen, waaronder autochtone Nederlanders, te bereiken met het Evangelie van onze Heer Jezus Christus. Bovendien blijken zij niet-christenen uit dezelfde cultuur of taalgroep effectiever te bereiken met het Evangelie dan autochtone Nederlandse kerken, omdat ze meer in staat zijn om aan te sluiten op de context en achtergrond van deze mensen. Hierdoor kunnen ze dichter komen bij hun geloofsbeleving en –uiting en beter voorzien in de geestelijke behoefte van deze mensen. Toch maken autochtone kerken en missionaire organisaties nog nauwelijks gebruik van de rijke kennis en expertise die deze gemeenschappen hebben van de talen en culturen van hun landen van herkomst. Kerken en organisaties zouden veel baat hebben bij de (ervarings)deskundigheid van de migrantenkerken. Er zijn zeker (veel) kansen die we nog niet (optimaal) aangrijpen.

Relaties aangaan, bruggen slaan, krachten bundelen

De relatie tussen de autochtone kerken en migrantenkerken staat om meerdere redenen al jaren in de kinderschoenen. Zonder oog te verliezen voor de toenemende en hoopgevende positieve ontwikkelingen op dit gebied, kunnen we vaststellen dat dit in het algemeen nog steeds het geval is. Onder meer dragen de geringe kennis over migrantenkerken en het gebrek aan toerusting om met de (soms gigantische) culturele verschillen te kunnen omgaan, bij aan de kloof tussen deze zusterkerken.

Hierom werd in 1992 door enkele migrantenkerken een platform opgericht van en voor migrantenkerken, zodat zij elkaar leren kennen en elkaar versterken en steunen om de weg te vinden in de Nederlandse samenleving en om gemeenschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden. Niet minder belangrijk behoorde het aangaan en versterken van relaties met de autochtone kerken van begin af aan tot de primaire doelstellingen. Toen al wilden de betrokken kerken samen met de autochtone kerken nadenken over en verantwoordelijkheid dragen voor de verkondiging van het Evangelie aan medemensen in Nederland "om de naam des Heren groot te maken, Zijn Kerk in Nederland op te bouwen en het heil van onze medemensen te zoeken".

Samen Kerk

In 1997 is dit platform een vereniging geworden met de naam Samen Kerk in Nederland (SKIN)(3). De naam van onze vereniging weerspiegelt ons ideaal: samen met onze broeders en zusters in Christus gestalte geven aan de eenheid van de Kerk in Nederland. SKIN is niet alleen een vereniging van migrantenkerken en internationale kerken, maar een beweging om de eenheid van het ene Lichaam van Christus in ons land te dienen, samen als autochtone en niet-autochtone christenen. De nadruk ligt op wat ons bindt, of beter gezegd: op wie ons bindt: onze Heer en Verlosser Jezus Christus. De betrokken kerken hebben ervaren dat de ongekende theologische, culturele en sociaal-economische verscheidenheid niet genegeerd mag worden of als een belemmering moet worden gezien. Integendeel, de diversiteit stimuleert juist het samen Kerk zijn en de samenwerking kan ook leiden tot een versterking van de eigen identiteit. Onder de zegen en leiding van het Hoofd van de Kerk is deze beweging gegroeid tot een vereniging van zo'n 70 zeer diverse (lid)kerken.

SKIN: doelstellingen, strategie en kerngebieden

SKIN streeft ernaar om de internationale kerken en migrantenkerken toe te rusten om ten volle kerk te zijn in de Nederlandse samenleving. Dat wil zeggen dat zij op eigen wijze hun christelijk geloof kunnen belijden in de eigen cultuur, taal en traditie en tegelijkertijd actief participeren in kerkelijk en maatschappelijk Nederland. Bovendien presenteert SKIN op landelijk niveau de aanwezigheid, bijdrage en uitdagingen van deze kerken aan onder meer de autochtone kerken, de overheid, en maatschappelijke organisaties.

We zijn dankbaar dat we in de afgelopen jaren als organisatie veel hebben mogen bereiken. Desondanks ervaart SKIN de behoefte om efficiënter en gerichter te werk te gaan. Onze strategie is dan ook om regionale christelijke netwerken van (onder meer) internationale kerken te helpen opzetten en/of te versterken. Er wordt dan lokaal gestalte gegeven aan ons ideaal: Samen Kerk zijn. We hebben drie speerpunten: de toerusting van leidinggevenden in de migrantenkerken en begeleiding met geschikte verdere studie, het betrekken van jongeren bij de diverse christelijke geloofsgemeenschappen, en de lidkerken ondersteunen met het zoeken naar geschikte kerkaccommodatie. SKIN ziet hierin voor zichzelf een verbindende, informerende en coördinerende en/of verwijzende rol weggelegd.
Meer over ons werk is beschreven in het Strategisch Beleidsplan van SKIN 2012-2015, te downloaden van onze website www.skinkerken.nl 

Geroepen om één te zijn, om de wereld tot Hem te winnen

Alleen samen met alle christenen zijn we Kerk in Nederland. Het is onze opdracht om elkaar op te zoeken, op te bouwen en te versterken. Het besef van een sense of belonging binnen het Lichaam van Christus; de wetenschap dat we door God aan elkaar zijn geschonken, is essentieel om de interne en externe uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Deze verbondenheid is niet alleen nodig om gestalte te kunnen geven aan onze eenheid in Christus, maar ook omwille van een effectief getuigenis naar niet-christenen in Nederland en de wereld (zie Johannes 17:21). Het gebrek hieraan zou mijns ziens een (veel) grotere crisis betekenen dan bijvoorbeeld de ontkerkelijking of economische crisis. Wanneer de Kerk zich dan ook gedraagt als één lichaam, kan God haar gebruiken om een transformatie in de samenleving teweeg te brengen. Zo schijnen wij het licht van onze Heer en Heiland Jezus Christus op de wereld, voor Zijn glorie en de groei van Zijn Koninkrijk.

Bekijk de introductiefilm van SKIN:

Anmar Hayali, coördinator van Samen Kerk in Nederland (SKIN), de landelijke vereniging van migrantenkerken en internationale kerken

Voetnoten:

(1) Dit zijn gemeenschappen waarin christenen uit allerlei naties en culturen met elkaar optrekken en ernaar streven om de cultuur van het Koninkrijk van God gestalte te geven. Autochtone christenen maken vaak met een significant percentage deel uit van deze kerken.

(2) Op basis van schattingen van het Katholieke Allochtonen Pastoraat en SKIN kan worden verondersteld dat er in Nederland ruim 1200 migrantenkerken en internationale kerken zijn en minstens 800.000 migrantenchristenen. Het merendeel van hen is Rooms-Katholiek. In meer dan 75 talen worden er kerkdiensten gehouden in Nederland.

(3) In de periode 1992-1997 is het aantal betrokken (lid)kerken toegenomen. Zo'n 20 kerken waren betrokken, waaronder de kerken (van mensen afkomstig uit de voormalige Nederlandse koloniën) die SKIN hebben opgericht: Geredja Indjili Maluku (GIM, de Molukse Evangelische Kerk), Evangelische Broedergemeente Nederland (EBG) en Gereja Kristen Indonesia Nederland (GKIN, Indonesisch-Nederlands Christelijke Kerk).