Katholieke Vereniging voor Oecumene

Gedurende de voorbereidingen in de aanloop naar opnieuw vijf dagen kerkmuziek van het allerhoogste niveau, heb ik me een beetje te veel laten meeslepen door de romantiek van 19de eeuwse beelden.  Niet handig. In mijn groteske naïviteit had ik gehoopt dat de beelden van de Chichester Cathedral nog een heel klein beetje overeen kwamen met die uit 1833.

Van 1 september t/m 4 oktober wordt in de kerken de periode voor de Schepping gehouden. Het Vlaamse Ecokerk ontwikkelde liturgisch materiaal, dat door de Laudato Si' werkgroep Nederland is aangepast. Het is te vinden op de website www.laudato-si.nl. Op 1 september besteden katholieken wereldwijd extra aandacht aan de zorg voor de schepping. In 2015 riep Paus Franciscus 1 september immers voor de Rooms-Katholieke Kerk uit tot jaarlijkse “Werelddag van gebed voor de zorg voor de schepping”.

Naar aanleiding van de publicatie over Maria van de Raad van Kerken die onlangs verscheen, stuurde Jeannette van Andel, één van de dragende krachten van het Landelijk Oecumenisch Platform (LOP - 1988-2014), de tekst van een meditatie over Maria die zij op 2 april 2003 heeft uitgesproken bij een vesper in de veertigdagentijd. Omdat het zo'n mooie tekst is, publiceren we die graag in aansluiting op de bespreking van de publicaties over Maria. Bij de meditatie scheef Jeannette een gedicht dat later door haar broer Wout van Andel (www.woutvanandel.nl) op muziek is gezet. Met toestemming van beiden stellen we ook de bladmuziek beschikbaar voor koren en liefhebbers (Redactie).

Er zijn twee muzikale arrangementen van het ‘Ave Maria’ die niet of nauwelijks te vermijden zijn in deze reeks. De eerste, van Bach/Gounod, beschreef ik in het vorige artikel. De versie van Schubert is ongetwijfeld net zo bekend. En hoe opvallend: even min als de setting van Bach/Gounod is Schuberts arrangement niet in eerste instantie gecomponeerd als een ‘Wees gegroet’ aan Maria!

‘Ave Maria’: zonder twijfel het bekendste gebed binnen de Rooms-Katholieke kerk sinds de vijfde eeuw van onze jaartelling. Bronnen over het gebruik van dit gebed stammen overigens pas uit de elfde eeuw. In een aantal korte artikelen wil ik graag ingaan op de muzikale invulling van het ‘Ave Maria’ en een aantal componisten uitlichten dat zich liet inspireren door de woorden van het gebed.

"Spijt hebben van het verleden,                              

verlangen naar de toekomst,                                

en nooit tevreden zijn met het heden:

dat is wat ik mijn hele leven heb gedaan.”

Volkomen blank en in onwetendheid ging ik op zoek naar een Russisch lied om de kerst in te luiden en om het jaar 2018 waardig af te sluiten.  Veel was er niet te vinden op mijn favoriete muziekkanaal. Wat bombastische, nogal vals zingende Russische mannenkoren. Niet mijn ding. Maar na enig zoeken vond ik plotseling een parel in de oester die zich welwillend opende: “Shchedryk” van de Oekraïense componist Mykola Leontovych (1877-1921).

Sinds de vroege Middeleeuwen is de zang in Engelse kathedralen voorbehouden aan mannen. Aanvankelijk vertegenwoordigden de jongens-sopranen de hoogste stem in het koor, naast de geestelijken die de alt (countertenor) de tenor en de bas zongen. Eeuwenlang is deze werkwijze een diepgewortelde traditie gebleven.

Ruim 20 jaar geleden waarschuwde de ‘Campaign for the Traditional Cathedral Choir’ (CTCC) dat  ‘de toekomst van de Engelse koorjongen in toenemende mate in gevaar kwam’. Verandering lag op de loer…

In 1978, precies 40 jaar geleden, reisde ik af naar Engeland om het Southern Cathedrals Festival bij te wonen. Een jaarlijks terugkerend fenomeen waar de drie meest zuidelijk gelegen kathedralen roulerend als gastlocatie fungeren. Salisbury, Winchester en Chichester. Dat jaar was het de beurt aan Salisbury, de kathedraal die ik alleen kende van een olie op canvas schilderij door John Constable (1776-1837).