De oecumenische erfenis van Gerrit Cornelis Berkouwer
'Het boek Berkouwer and Catholicism van Eduardo Echeverria laat de ontwikkeling zien van de protestantse theoloog Berkouwer, hoe hij op de weg van de dialoog zijn oecumenische band met de Catholica heeft verdiept', aldus mgr. dr. Hans van den Hende op het mini-symposium over dit boek dat plaatsvond in het Ariënsistituut te Utrecht.
Echeverria zelf beet het spits af. In zijn presentatie ging hij in op de ontwikkeling die Berkouwer in zijn verhouding tot het katholicisme heeft doorgemaakt. In zijn werken voor 1950 schuwt Berkouwer de confrontatie met Rome niet. Een voorbeeld daarvan is het boek 'Conflict met Rome' uit 1949. Onder invloed van de studie van de nouvelle théologie en van zijn deelname als waarnemer aan het Tweede Vaticaans Concilie, ontwikkelde hij een positieve houding tegenover de Katholieke Kerk. Zijn boeken over het Concilie getuigen daarvan. In zijn theologisch werk is een diep verlangen naar het herstel van de communio van de Kerk zichtbaar.
Stevig geworteld in de gereformeerde traditie zocht Berkouwer de uitwisseling met andere theologische tradities en stromingen waardoor zijn eigen visie verrijkt wordt. Daarin is hij een voorloper van wat vandaag receptive ecumenism genoemd wordt: oecumene beperkt zich niet tot het uitwisselen van ideeën, maar is ook altijd een uitwisseling van gaven en een dialoog van liefde, zoals ook paus Johannes Paulus II schreef in zijn encycliek Ut unum sint.
Prof. dr. Erik de Boer, universitair docent ecclesiologie en kerkgeschiedenis aan de Theologische Universiteit van Kampen, situeerde de theologie van Berkouwer in de context van het protestantisme in Nederland aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Als voorzitter van de generale synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland had Berkouwer direct te maken met het conflict dat in 1944 leidde tot de Vrijmaking.
De drie bijdragen gaven stof voor een geanimeerde gedachtewisseling. Emeritus predikant Jan van Drie roemde Berkouwer omdat hij de studenten op het spoor zette van Karl Barth en de weg wees naar een nieuwe verhouding tot de Katholieke Kerk.
De teksten van de bijdragen van dit symposium zullen later dit jaar gepubliceerd worden in het tijdschrift Perspectief. De studie Berkouwer and Catholicism werd uitgegeven door Brill, ISBN 978 90 04 245587 en kost € 176,--
foto 1: mgr. dr. Hans van den Hende en dr. Eduardo Echeverria voor het Ariënsinstituut
foto 2: Oud-studenten van G.C. Berkouwer: ds J. Huttenga en ds. J. van Drie