Lichaam en Geest van Christus
Kort voor Pasen verscheen bij uitgeverij Meinema onder de titel 'Lichaam en Geest van Christus' de ecclesiologie van dr. Bram van de Beek. Er werd al enige tijd met spanning naar uitgezien. Van de Beek heeft de laatste jaren vaker gepleit voor het herstel van de eenheid van de Kerk. Zijn nieuwe boek is een systematische verhandeling over de Kerk.
Aankondiging
Uitgeverij Meinema prijst het boek op haar site aan met de volgende omschrijving: 'De kerk is de plek waar God op aarde is. De gemeenschap van de gelovigen is het lichaam van Christus in Wie we God kennen, en daar woont zijn Geest. Tegen de tendens in de hedendaagse theologie in wordt de goddelijke Geest in dit boek strikt verbonden met de kerk. Daardoor krijgen de klassieke kenmerken van de kerk hun volle gewicht: de kerk is één, heilig, katholiek en apostolisch. Daarvoor behoort zij dan ook te staan en haar samenkomen in de viering moet dat tot uitdrukking brengen. We geloven in de kerk: onze ziel en zaligheid hangt ervan af. In dit perspectief krijgen ook de klassieke instrumenten om de kerk bij het geloof te bewaren weer hun volle gewicht: ambt, bijbel en belijdenis.'
Reacties
De reacties lieten niet lang op zich wachten. In het Friesch Dagblad van 7 april gaf Tjerk de Reus een kort overzicht van de eerste commentaren uit de Reformatorische kerken. Teun van der Leer, rector van het seminarium van de Baptistengemeenten in Nederland vindt dat Van de Beek de Geest te zeer verbindt aan kerk en ambt. Volgens Van der Leer heeft Van de Beek zich te zeer laten leiden door de kerkvaders van de eerste drie eeuwen. Van der Leer houdt vast aan het reformatorisch principe dat alleen de Bijbel absoluut gezag heeft.
Ds. Willem Smouter, voorzitter van de Evangelische Alliantie, is wat minder kritisch. Deels kan hij zich wel vinden in de kritiek die Van de Beek uit op een al te pretentieus christelijk activisme, maar volgens hem gaat Van de Beek hierin te ver. Hij miskent de opdracht en de rol van verloste mensen om te bouwen 'met de beste materialen die ze hebben'.
Dr. Arjan Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, is blij met het boek van Van de Beek dat voor de Protestantse Kerk in Nederland van belang is. Een beperking vindt Plaisier dat Van de Beek voorbijgaat aan de Pinksterkerken die inmiddels 25% van de christenheid in Nederland uitmaken.
Ds. Willem Smouter, voorzitter van de Evangelische Alliantie, is wat minder kritisch. Deels kan hij zich wel vinden in de kritiek die Van de Beek uit op een al te pretentieus christelijk activisme, maar volgens hem gaat Van de Beek hierin te ver. Hij miskent de opdracht en de rol van verloste mensen om te bouwen 'met de beste materialen die ze hebben'.
Dr. Arjan Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, is blij met het boek van Van de Beek dat voor de Protestantse Kerk in Nederland van belang is. Een beperking vindt Plaisier dat Van de Beek voorbijgaat aan de Pinksterkerken die inmiddels 25% van de christenheid in Nederland uitmaken.
Lovende recensie
Van katholieke zijde schreef mgr. dr. Gerard de Korte, bisschop van Groiningen-Leeuwarden, een uitvoerige recensie op Theoblogie, een initiatief van Boekencentrum dat een forum biedt voor iedereen die zich bezighoudt met theologie en religie. Mgr. De Korte noemt het een 'erudiete, uitdagende en eigenzinnige studie over de Kerk'.
Na een uitvoerige samenvatting van de studie sluit Mgr. De Korte zijn recensie af met de volgende waardering:
'In deze studie over de Kerk toont prof. v.d Beek zich opnieuw een erudiet theoloog, die zich met name laat inspireren door de wijsheid van de theologen van de vroege Kerk. Hij is eigenzinnig en uitdagend. VdB durft tegen veel theologische opinies in de gaan en talrijke heilige huisjes zijn bij hem niet veilig. Christus, Geest en Kerk houdt hij dicht bijeen. Over de actuele Kerk is VdB niet optimistisch. Zij verkeert in een diepe crisis. Het gaat VdB bij het woord crisis niet primar om een probleemsituatie maar juist om Gods oordeel. Deze studie ademt een grote zorg voor de verdamping van het eigene van de Kerk. De wereld is niet doel van de Kerk, maar de Kerk is doel van de wereld. De wereld moet Kerk worden ( 476-477). Allen moeten gedoopt worden en deel krijgen aan het eeuwig leven. Deze noties ziet VdB bedreigd door theologen van verschillende achtergrond. Het gaat binnen de Kerk niet primair om een gerichtheid op de wereld of de persoonlijke beleving (431). Vandaar zijn grote reserves m.b.t. een zogenaamde “koninkrijkstheologie” maar ook tegen tendensen binnen de evangelische en charismatische theologie. De Kerk als lichaam van Christus leeft van Woord en Sacrament. Zij leeft vanuit de Eucharistie als geneesmiddel van het eeuwig leven (434). Hier ligt de eigen identiteit van de christelijke gemeenschap. Het gaat de Kerk om het radicaal nieuwe leven in Christus. Vandaar dat liefdeloosheid en onverschilligheid Gods Geest bedroeft. Onheiligheid van kerkmensen is onacceptabel en een teken van crisis. Een Kerk die niet heilig is, is geen Kerk (68). Geloven is persoonlijk maar nooit individualistisch. Ambt, Schrift en belijdenis houden de Kerk stevig bij Christus. Vanuit een hartstochtelijk verlangen naar eenheid binnen het lichaam van Christus wil VdB ook serieus nadenken over het bisschopsambt en de Petrusdienst (252,260). Regelmatig daagt deze eigenzinnige studie uit tot tegenspraak. Het is goed dat VdB bij veel breed gedeelde vooronderstellingen vraagtekens plaatst. Niet om automatisch met hem mee te gaan maar wel om de eigen ecclesiologische positie opnieuw te overdenken en te verantwoorden. Al met al een studie over de Kerk en de Geest die tegen dominante theologische stromingen ingaat en vriend én vijand uitdaagt tot een positiebepaling. Of misschien beter gezegd: een studie die uitnodigt naar het zoeken van de waarheid omtrent de onopgeefbare identiteit van de Kerk van Jezus Christus.'
Dr. A. van de Beek
Lichaam en Geest van Christus
De theologie van de kerk en de Heilige Geest
556 pagina's | Paperback | maart 2012 | ISBN: 9789021143101 € 34,50
Artikel Tjerk de Reus: http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=59282
Recensie van mgr. dr. Gerard de Korte: http://www.theoblogie.nl/2012/04/10/een-erudiete-uitdagende-en-eigenzinnige-studie-over-de-kerk-door-mgr-dr-gerard-de-korte/
Foto van dr. Bram van de Beek (Bron: Christelijk Informatie Platform)