Katholieke Vereniging voor Oecumene

Op 30 november 2015 vindt in Parijs de 21e internationale klimaatconferentie plaats onder leiding van de Verenigde Naties. De urgentie van het probleem van een mondiale klimaatverandering is groter dan ooit. Wanneer de schepping, het leven en de menselijke waardigheid in het geding zijn, zeker wanneer het om de meest kwetsbaren gaat, is het aan de kerk om op te staan en te spreken in het publieke debat. De kerken verenigd in de Raad van Kerken roepen de Nederlandse overheid op om zich maximaal in te spannen om in internationaal verband tot een ambitieus en bindend klimaatakkoord te komen.

De kerken vertolken in de maatschappelijke discussie over klimaatverandering een eigen geluid. Zorg voor de schepping en verantwoordelijkheid voor huidige en komende generaties maken deel uit van de kern van het christelijk geloof. In het maatschappelijk debat, dat veelal vanuit het perspectief van de technologie of de economie wordt gevoerd, willen de kerken samen met andere organisaties het onmisbare morele en humanitaire gezichtspunt ter sprake brengen. Klimaatverandering is immers een moreel vraagstuk nu de schepping, het menselijk welzijn van huidige én toekomstige generaties en de humaniteit in het geding zijn. Humaniteit omvat voor ons de compassie met, het respect voor en verantwoordelijkheid voor heel de schepping, nu en later.

De afgelopen decennia hebben een grote wetenschappelijke, technologische en economische vooruitgang laten zien. Miljoenen mensen zijn daardoor uit extreme armoede geraakt. Maar deze vooruitgang kent ook een keerzijde: de ongelijkheid neemt toe en de schade aan natuur en milieu zijn desastreus. De enorme welvaart in delen van de wereld heeft er niet voor gezorgd dat alle mensen in deze welvaart eerlijk delen. Evenmin heeft zij de snelle daling van biodiversiteit, verarming van ecosystemen en onvoorstelbare schade aan het milieu voorkomen. Klimaatverandering als gevolg van de uitstoot van broeikasgassen dreigt de allerarmsten het hardst te raken, terwijl zij de minste mogelijkheden hebben zichzelf te beschermen. Extreme weersomstandigheden, droogte, waterschaarste en een stijgende zeespiegel zijn de ernstige gevolgen van klimaatverandering en brengen miljoenen mensen en talloze dieren en planten in gevaar. Dit alles staat in schril contrast met de schoonheid en rijke schakering van de schepping die God gegeven heeft.

De kerken in Nederland verklaren zich, in navolging van het evangelie van Jezus Christus, solidair met de meest kwetsbaren op deze wereld. Zij moedigen hun eigen leden aan tot gedrag dat leidt tot duurzame ontwikkeling. Ze roepen overheden op zich tot het uiterste in te spannen en de noodzakelijke maatregelen te nemen om klimaatverandering te beperken. Ook vragen de kerken iedereen van goede wil om samen te werken aan een eerlijke economie die in dienst staat van het goede leven van mensen en van heel de schepping. Een economie waarin mensen solidair zijn en waarin de schepping als gave wordt beschouwd en behandeld. De vruchten van de schepping behoren een ieder toe te komen en ook de generaties na ons hebben recht op een leefbare aarde waarop zij zich kunnen ontwikkelen.

In deze verklaring voelen wij als Nederlandse kerken ons verbonden met de kerken in alle delen van de wereld. Overal op de wereld dringen kerkleiders erop aan de dreiging van een door mensen veroorzaakte grote klimaatverandering af te wenden. Zo schreef paus Franciscus in de encycliek ‘Laudato Si’: “De klimaatverandering brengt een eenduidige, definitieve en onafwendbare ethische opdracht met zich mee tot handelen (....) De vaststelling van een internationaal klimaatverdrag is een zware ethische en morele noodzaak’.

De secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken heeft onlangs gewezen op ‘het recht te hopen’: “Eén van de ergste acties die we ten opzichte van elkaar kunnen plegen is het wegnemen van de hoop bij de ander (....). We hebben als mensen een recht om te hopen. Dit gaat om meer dan pessimisme of optimisme. Het gaat over hoop als een gave en een kracht om veranderingen die noodzakelijk zijn te initiëren en te implementeren’. Hoop is niet een passief verwachten, maar een actief werken aan het behoud van de aarde als het ‘gemeenschappelijk huis’ (paus Franciscus) van mens, plant en dier. Hoop is actief werken aan vrede en gerechtigheid. Wij roepen iedereen op hieraan naar vermogen bij te dragen, in het bijzonder hen die namens ons zullen deelnemen aan de klimaatconferentie in Parijs.

Concreet vragen wij om:

1. Te werken aan een internationaal bindend klimaatakkoord met als doel de opwarming van de aarde te beperken tot beneden de 2 graden Celsius. Dit akkoord dient heldere en bindende afspraken over doelen en verantwoordelijkheden van alle partijen te bevatten, inclusief een controle systeem, waarbij de voortgang van de uitvoering van de maatregelen met regelmaat gerapporteerd wordt. Als kerken leveren we daaraan een bijdrage door op diverse niveaus binnen de kerken en in samenspraak met mensen buiten de kerk bezinning te stimuleren, onder meer in het kader van een ‘pelgrimage van gerechtigheid en vrede’, die de betrokkenheid op de schepping onderbouwen en oproepen tot een duurzame levensstijl.
   
   
2. In te zetten op duurzame economische ontwikkeling, die koolstofarm is en waarbij ieder telt (de behoeften en rechten van wie en wat kwetsbaar is, moeten steeds meetellen). Als kerken in Nederland spannen we ons daarom ook in voor zover het in ons vermogen ligt daaraan bij te dragen met een levensstijl die rekening houdt met elementen van duurzaamheid. Kerkelijk gemeenten verklaren zich steeds vaker tot ‘groene gemeenten’.
   
   
3. Te werken aan het klimaatbestendiger maken van landen die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering, met een ambitieuze inzet van de meest welvarende landen met de grootste (historische) uitstoot van broeikasgassen.

Wij wensen de onderhandelaars in Parijs veel wijsheid en inspiratie toe. Moge deze conferentie de doorbraak brengen die zo dringend nodig is.