6 Prof. dr. Urs von Arx Perspectief 9e eeuw in het Westen terrein won, en die ook door de oud-katholieken werd gehuldigd, dat de transformatie van de gaven, hoe men die verder ook opvatte, plaatsvond tijdens de recitatie van de instellingswoorden door de priester (dan wel bisschop). In zijn proefschrift heeft Aldenhoven herhaaldelijk aandacht besteed aan het eucharistisch gebed in de zogenaamde Traditio apostolica (hfdst. 4). Deze kerkorde werd a) door het toenmalige onderzoek in verband gebracht met de naam van de Romeinse (tegen)bisschop Hippolytus, b) bijgevolg in Rome gelokaliseerd en c) gedateerd in het eerste kwart van de 3e eeuw.4 Door recentere kritiek kan dit niet meer zo stellig worden beweerd.5 Maar naar mijn mening veranderen deze kritische stemmen weinig aan het feit dat we te maken hebben met een zeer vroeg, zo niet het oudste, voorbeeld van een eucharistisch gebed met een instellingsbericht. Aldenhovens werk wordt gekenmerkt door een dubbele inzet: Enerzijds gaat het hem erom voor de gemeente een duidelijkere en begrijpelijkere structuur van het eucharistisch gebed tot stand te brengen;6 anderzijds wil hij aantonen dat dit juist mogelijk is door zich te oriënteren op de Traditio apostolica, maar ook daarbuiten op een oude gemeenschappelijke traditie waarvan zowel in het Oosten als in het Westen getuigenis is afgelegd – een traditie zoals die enerzijds bestaat in de west-syrische en byzantijnse liturgische familie en anderzijds in – vrij verdwenen – oud-spaanse en oud-gallicaanse teksten. Vergeleken met hen zou de stedelijke romeinse of alexandrijnse traditie een zekere bijzondere (en eigenlijk afwijkende) positie innemen. Meer kan ik hier niet zeggen over deze ingewikkelde kwestie. Elementen van deze fundamentele structuur van het eucharistisch gebed zoals Aldenhoven die ontwikkelde zijn (na prefatie en Sanctus): (a) een anamnetische lofprijzing (gratias agere) aan God voor de zending van Jezus die niet onderbroken wordt door gebeden om de aanname of heiliging van de gaven,7 waarbij de instellingswoorden het sluitstuk van deze dankzegging zijn; (b) een handeling met de eucharistische gaven van brood en wijn die "aanbieding" (of “offerande”) wordt genoemd. Aan deze "offerande" is
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=