2022-59 De theologie van Herwig Aldenhoven als voorbeeld van neo-patristisch denken 37 de oud-katholieke kerk en theologie is, in deze “school”, in deze denkrichting, verder te denken. Tot zover mijn oud-katholieke gedachten. 2. De neo-patristische denkrichting Vanaf hier wil ik de kerkelijke context bewust wat breder trekken. Want met het begrip “denkrichting”, of “school” van theologisch denken, kom ik tot mijn stelling dat de theologie van Aldenhoven eigenlijk helemaal niet “oud-katholiek” zou hoeven te heten. De manier waarop Aldenhoven theologiseert, past binnen de theologische denkrichting van de liturgische en oecumenische bewegingen van de twintigste eeuw. Daarbij benadruk ik dat het hier om een theologische denkrichting gaat. Anders dan vaak wordt gepresenteerd, is de Liturgische Beweging niet ontstaan als een beweging ter verandering van liturgische teksten en vormen, maar als een herontdekkingsbeweging van vroegkerkelijke liturgischtheologische principes.5 De theologie van de Liturgische Beweging is onlosmakelijk verbonden met vragen zoals: Wat is eigenlijk de kerk, die liturgie viert? Wat is eigenlijk de samenhang van doop, vormsel/confirmatie en eucharistie? Wat is eigenlijk het ambt, dat in de liturgische viering voorgaat? Wat is eigenlijk sacramentaliteit? Niet toevallig hebben zulke liturgisch-theologische vragen alles te maken met de oecumenisch-theologische vragen in de geest van “Faith and Order”, en ook met de hoofdthema’s van de oud-katholieke theologie. Deze theologieën behoren allemaal tot dezelfde “school”, dezelfde denkrichting.6 Deze school is onder verschillende namen bekend. “Liturgische Beweging” is één zo’n naam, die echter, zoals gezegd, helaas vaak verkeerd begrepen wordt, alsof de Liturgische Beweging zich hoofdzakelijk met uiterlijke rituele veranderingen zou hebben beziggehouden, – wat niet het geval is, want oorspronkelijk was zij een theologische beweging. In de oosterse orthodoxie is deze denkrichting bekend als de “neo-patristische” school (in de rest van dit referaat zal ik dit begrip – neo-patristisch – gebruiken als aanduiding voor heel deze denkrichting in haar oecumenische breedte).7 In de rooms-katholieke context is deze denkrichting bekend onder de naam “ressourcement” (herbronning), sterk verbonden met de zogenaamde “nouvelle théologie”.8 Ook in protestantse kringen is deze denkrichting vertegenwoordigd, namelijk daar waar men zich intensief in liturgische en oecumenische theologie verdiept heeft, en zichzelf vanuit deze denklijn verstaat en definieert.9
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=