22 HOOFDSTUK II naast zichtbare elementen” (Unitatis Redintegratio [UR] 3). Het Concilie noemde ook de “vele liturgische handelingen van christelijke religie” door de afgescheiden “broeders”, en stelde dat “deze beslist een werkelijk leven in genade kunnen bewerkstelligen, afhankelijk van de toestand van elke kerk of gemeente, en […] beschouwd moeten worden als geëigende middelen voor toegang tot de heilsgemeenschap” (UR 3). Deze erkenning gold niet alleen individuele elementen en handelingen binnen deze gemeentes, maar ook de “afgescheiden kerken en gemeentes” zelf. “Want de Geest van Christus heeft zich verwaardigd hen als middel tot het heil te gebruiken” (UR 1.3). 28. In het licht van de vernieuwde theologie van het Tweede Vaticaanse Concilie hebben katholieken nu meer inzicht in Maarten Luthers hervormingsstreven en staan ze er meer voor open dan eerder mogelijk leek. 29. De impliciete toenadering tot Luthers intenties leidde tot een nieuwe kijk op zijn katholiciteit, vanuit het inmiddels verworven inzicht dat hij de kerk niet wilde splitsen, maar hervormen. Dit blijkt du idelijk uit de uitspraken van Kardinaal Johannes Willebrands en Paus Johannes Paulus II.6 De herontdekking van deze twee centrale aspecten van zijn persoon en theologie leidde tot een nieuw oecumenisch begrip van Luther als ‘getuige van het evangelie’. 30. Ook paus Benedictus XVI zag Luthers persoon en theologie als een spirituele en theologische uitdaging voor de huidige katholieke theologie. Toen hij in 2011 het Augustijner klooster in Erfurt bezocht waar Luther zes jaar als monnik had doorgebracht, zei Benedictus: “Wat Luther onophoudelijk bewoog was de vraag naar God, de diepe hartstocht en drijvende kracht achter zijn hele levensweg. ‘Hoe vind ik een genadige God?’ – deze vraag raakte zijn hart, het was de kern van heel zijn theologische zoektocht en zijn innerlijke strijd. Theologie was voor hem geen louter academische aangelegenheid, maar de strijd om zichzelf, die weer een strijd voor en om God was. ‘Hoe vind ik een 6 Johannes Willebrands, ‘Lecture to the 5th Assembly of the Lutheran World Federation, on July 15, 1970’, in La Documentation Catholique (6 september 1970), 766; Johannes Paulus II, ‘Letter to Cardinal Willebrands for the Fifth Centenary of the Birth of Martin Luther’, in Information Service 52 (1983/II), 83–84.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=