Overeen 2019-43

5 • september 2019 Wie ben jij, o liefde recensie door Geert van Dartel Dit boek bevat drie teksten die pater Frans van der Lugt sj. in de jaren negentig in het Arabisch heeft geschreven. Ze zijn vertaald door Cilia van der Horst. Zij leerde pater Frans in 2004 tijdens een langer ver- blijf in Homs kennen. Sinds die tijd heeft ze met hem contact gehouden. In samenwerking met vrienden uit Syrië is deze vertaling na 2014 tot stand gekomen. Het is een kostbaar boek dat het gedachtegoed van pater Frans, die op 7 april 2014 in het klooster in Homs op brute wijze werd gedood, toegankelijk maakt voor de Nederlandse lezer. Therapeut-priester Pater Frans stond midden in het leven en was voor veel Syriërs een geestelijk leidsman. Nicolaas Sinto- bin s.j. noemt hem in het voorwoord een ‘therapeut-priester’, een wijze mensenvriend die tot ver buiten de grenzen van de christelijke netwer- ken geliefd was. In deze drie teksten ‘Van falen naar slagen’, ‘liefde en lui- steren’ en ‘Wie ben jij, o liefde’ gaat het over de zin, het geluk en de bron van het mens-zijn. Kenmerkend zijn de vloeiende over- gangen tussen inzichten uit de psy- chologie en het religieuze leven. De therapeut gaat op zoek naar de blok- kades en de fricties die in een per- soon zelf kunnen zitten dan wel een gevolg zijn van relaties, maatschap- pelijke codes en gedragspatronen. Hij beschrijft die trefzeker aan de hand van veel voorbeelden uit het dagelijks leven in Syrië. De religieus heeft weet van een diepere bron, die in het leven opwelt en die zich laat zien als zelf-gevende liefde. In elk van de drie teksten gaat het om de wisselwerking tussen het psy- chologische én het evangelische perspectief. De psychologie helpt om het menselijk bestaan en gedrag te doorgronden, het evangelische per- spectief van de liefde is in staat het vastgelopen menselijke bestaan te bevrijden en te veranderen. Pater Frans stimuleert de lezer om zelf op weg te gaan en de echte liefde te ontdekken. Het is een paradoxale weg waarop een mens eerst moet afleren zichzelf te zoeken om zich open te kunnen stellen voor het Woord van God dat zich manifes- teert ‘als scheppende aanwezigheid vol van liefde’. Aanroep Opvallend is dat in de titel Wie ben jij, o liefde een vraagteken ont- breekt. Je zou dat hier verwachten. Maar na lezing van het boek begrijp ik dat dit er niet hoeft te staan. Pater Frans wist waarover hij schreef. Hij heeft die liefde zelf ervaren als een zuiverende en helende bron, bewe- ging of stroom die door de mens met zijn tekorten heen spoelt en die zich aan de ander wegschenkt. Het Wie ben jij, o liefde is dan ook geen d e s c r i p t i e v e vraag, maar een aanroep waarin v e r wond e r i ng , vreugde en dank- baarheid door- klinken. Uit de vele mooie passages uit dit boek wil ik er één citeren die han- delt over de op- dracht om vanuit de liefde te leven. “Als de mens de liefde ontvangt in plaats van haar te weerstaan, wordt hij herboren en verandert hij van een gewelddadig ruw mens in een liefdevol teder mens. Niets ter wereld kan de alles met zich mee- voerende stroom van de liefde stop- pen en niemand kan het licht van de zon doven (Matt. 5,38-48). Het is Christus die hier spreekt: ‘Als wij deze zon zien die haar licht geeft aan allen, zien we de beweging van de stromende liefde, die de top van het kruis bereikt.’ Deze beweging komt voort uit de bron van de pure liefde die God is, Vader van allen, en Jezus put altijd uit de bron van Gods hart. Hij laat God een bron zijn in zijn leven met de anderen. We vinden deze liefde het meeste in de houding van Christus ten opzichte van de mensen die hem wilden doden. Hij veroor- deelt niet, hij koestert geen wrok, en hij neemt geen wraak, met innerlijke vrijheid deelt hij met hen in de pijn die aanwezig is in de diepten van het kwaad en dompelt hij hen onder in het licht van zijn genegenheid. Want alleen dit licht kan de duisternis van het kwaad in hun zielen verjagen” (pag. 212-213). £ Frans van der Lugt s.j., Wie ben jij, o liefde, verzameld werk van pater Frans, KokBoekencentrum 2019, 220 pag., € 20,– ISBN 9789043529877