Katholieke Vereniging voor Oecumene

Op vrijdag 3 november 2023 vindt in de St. Jozefkerk te Oss een inspiratiedag plaats. U bent van harte uitgenodigd! Lees hier alle informatie en meld u aan voor deze gratis dag.

De dag bestaat uit twee delen: de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering in de ochtend, en in de middag een inspirerend programma rond oecumene en synodaliteit. 

Volgens Tabitha van Krimpen (1998, Jonge Theoloog des Vaderlands 2021-2022) is het tijd voor een radicale herziening van de relatie tussen twintigers en de kerk. Vanuit haar ervaringen en die van leeftijdgenoten in de PKN schreef zij een boek: Bottom up kerk. Zijn waar twintigers zijn (Kok Boekencentrum, 2023). Een recensie door dr. Fokke Wouda, die observeert dat er raakvlakken zijn met het synodale proces in de Rooms-Katholieke Kerk.

In een gepassioneerd pleidooi oppert Van Krimpen dat een grondige verandering in het functioneren van de kerk nodig is om jongere generaties, in het bijzonder twintigers, te bereiken. Dat ‘bereiken’ moet dan niet opgevat worden als het aantrekkelijker maken van wat er al is, maar het actief gaan naar de plaatsen waar die twintigers zich nú bevinden. Waar zijn ze? Wat beleven ze? Hoe functioneren ze? Wat vinden ze, geloven ze, wat bezielt ze? Deze generatie, zo betoogt Van Krimpen, zou voor het vormgeven van hun levensidealen zoveel kunnen hebben aan de gemeenschap en wijsheid die de christelijke traditie te bieden heeft en zou omgekeerd ook zoveel kunnen betekenen voor het opnieuw relevant maken van die traditie voor de maatschappij van vandaag.

Perspectief 2021-54

Het was een boeiende middag met het Webinar op 23 april jl. over de betekenis van Antonius de Grote voor het religieus leven in Oost en West.

In dit nummer van Perspectief bieden we u de teksten van het symposium aan. Er waren vier presentaties vanuit verschillende perspectieven. Zuster Monica Raassen, trappistin, was middagvoorzitter. Ze opende het Webinar, leidde de sprekers in en leidde de gesprekken die naar aanleiding van gestelde vragen ontstonden.

Het Webinar is te zien op het YouTube kanaal van de Katholieke Vereniging voor Oecumene.

Mgr. dr. Gerard de Korte, bisschop van ’s-Hertogenbosch en dr. Eric Bouter, protestants theoloog spreken op de jaarvergadering van de Katholieke Vereniging voor Oecumene over het thema ‘Belijden in oecumenisch perspectief’. Aanleiding voor dit thema is het boek ‘Wij geloven, Rooms-katholiek en protestant: één geloof’ van Bram van de Beek en Herwi Rikhof dat in 2019 verscheen bij uitgeverij KokBoekencentrum in Utrecht.

Vrijdagmiddag 13 september jl. hield het Instituut voor Oosters Christendom een seminar “A Long, Rich and Ongoing Story. The Tawahedo Churches of Ethiopia and Eritrea. De bijeenkomst vond plaats in het Elinor Ostromgebouw van de Radboud Universiteit.

De Koptisch-orthodoxe parochie van Utrecht had gisteren, zaterdagmiddag 22 oktober, een boeiende club mensen te gast. Ze kwamen voor het symposium ‘Oriëntaals Orthodoxen’, dat werd georganiseerd door de Raad van Kerken in Nederland en door SKIN – Samen Kerk In Nederland (landelijke vereniging van internationale kerken en migrantenkerken in Nederland.
Aanleiding was het onlangs uitgegeven boek ‘Wijzen uit het Oosten, uit zo verren land. Oriëntaals-Orthodoxe Kerken in Nederland’ van de hand van emerituspredikant dr Jaap van Slageren.
Allen bijeen
Oriëntaals-orthodox, oud-katholiek, protestants, anglicaans, rooms-katholiek, oosters-orthodox, Armeens, Eritrees, Syrisch, Irakees, Ethiopisch, Koptisch, Nederlands, Canadees – de hele universaliteit van het Lichaam van Christus zat in de kerkzaal, een beetje opgepropt, dat wel, en nauw, want er waren veel meer deelnemers komen opdagen dan zich hadden aangemeld, zei organisator ir Anmar Hayali, coördinatorvan SKIN en zelf lid van een Oriëntaals-orthodoxe Kerk, te weten de Syrisch-orthodoxe.
Enkele cijfers
Anmar Hayali beraamde het aantal Oriëntaals-orthodoxen: Kopten, Armeniërs, Suryoyé, Ethiopiërs en Eritreeërs op zo’n 60.000 in totaal in Nederland, een voorzichtige schatting, met 40 gemeenschappen: 38 parochies en 2 kloosters. En – voeg ik toe – twee bisdommen in Nederland, een Koptisch en een Syrisch-orthodox.
Boekaanbieding
Er werd – in de tweede helft van het programma – het boek aangeboden door de auteur zelf, ds Jaap van Slageren, aan Dirk Gudde, voorzitter van de Raad van Kerken, onder het oog van verschillende vertegenwoordigers van de kerken, oosterse en westerse, en het al even gemêleerde publiek.
“Feest van de Kerk”
Maar daar ging eerst een flink stuk programma aan vooraf: speels , ernstig, maar in alle gevallen feestelijk, het “Feest van de Kerk” (dagvoorzitter mgr Joris Vercammen). Deze middag presenteerden de Oriëntaals-orthodoxe Kerken van Nederland zichzelf op een kleurrijke manier. Het was een middag van poëzie, gebed, stukjes liturgie , verhalen en last but not least zang. Dit alles vakkundig in banen geleid door mgr Joris Vercammen, oud-katholiek aartsbisschop van Utrecht, die zelf nauwe banden met deze kerken in ons land onderhoudt. Het Eritrees-orthodoxe koor beet de spits af met drie liederen, onder begeleiding van trommuziek, licht wiegend dansend in hun witte kleren. Mgr Vercammen las een Ethiopisch gebed voor. Syrisch-orthodox aartsbisschop van Nederland, Mor Polycarpus, sprak over het belang van de poëzie in zijn traditie, en las gedichten voor in zowel het Nederlands als in het Aramees. Het koor van de Armeens-Apostolische parochie in Amsterdam bracht gezangen uit de Armeense eucharistieviering ten gehore. Aboena Paulos, priester van de Koptische-orthodoxe Kerk, schetste de oorsprong en het grote belang van het Egyptische monnikendom, waaruit alle kloosterleven in het christendom wereldwijd in oost en west is voortgekomen. Mevr. Segenet Tadese van de Ethiopisch-orthodoxe kerk, een jonge studente die het feestelijkst gekleed was van allen, vertelde over haar kerk, hoe zijzelf zich in deze traditie engageert en hoe haar geloof haar inspireert om zich in te zetten voor de samenleving.
Panel
Na een korte pauze was er een panel, Jaap van Slageren ging dieper in op zijn boek, mevr. drs Salaam Somi van de Syrisch-orthodoxe Kerk reageerde kort op het boek en op het belang ervan voor de Oriëntaals-orthodoxe in ons land, en ondergetekende vertelde over hoe hij langs allerlei wegen kennis had mogen maken met de Oriëntaals-orthodoxen en hoe hij met name het poëtische in deze tradities zo inspirerend voor heel de Kerk vond. Tijdens dit panel kreeg de aanwezigen de gelegenheid om vragen te stellen. Het laatste onderwerp ging over het belang van het vasten, dat in alle Oriëntaals-orthodoxe Kerken zo hoog in het vaandel wordt gedragen. ‘Alleen als je vast, kun je ook feesten’, vatte aartsbisschop Joris de pointe van dit thema aan het eind samen.
Feestelijk eten en napraten
Hierna werd de daad bij het woord gevoegd en - nadat de sprekers waren bedankt met ieder een grote bos bloemen - werd iedereen vergast op een feestelijk lopend buffet dat door de vrouwen en mannen van de Koptisch-orthodoxe parochie zo heerlijk was toebereid. Tot diep in de namiddag werd er nog veelvuldig nagepraat door het veelkleurige ‘publiek’.
Een zeer geslaagde dag, niet over maar door Oriëntaals-orthodoxe, in samenwerking en verbondenheid met christenen van westerse snit.

Leerhuis ‘DIDASKALÍON~OOSTERS CHRISTENDOM EN CULTUUR’ VI in Kasteel Hernen, winter 2016
‘DE BERGREDE’
Jezus’ fascinerende Bergrede uit het Matteüsevangelie hfdst 5-7 en zijn zogeheten Veldrede uit Lucas 6: 17-19 staan centraal. Daarbij worden spirituele teksten gelezen van auteurs die staan aan de bakermat van de traditie van álle christenen (protestant, orthodox, katholiek) en daarmee aan de wortels van de Europese christelijke cultuur. Zij lieten hun licht over deze Evangelieteksten schijnen. Wij laten ons inspireren door deze - vooral oosterse - auteurs.
We lezen hoe zij, variërend van Gregorius van Nyssa tot Tolstoj, met dit kerngedeelte uit de Bijbel omgaan. We zien hoe de Bergrede een grote rol speelt in het Oosters christendom. We maken tevens enkele uitstapjes naar de tradities van het Westen (Augustinus, Luther, Menno Simons).
De reader biedt een schat aan teksten, zoals hieronder genoemd. We kunnen ze niet allemaal lezen, zodat we enkele kiezen om te lezen.

I.t.t. eerder aangekondigde data (22 jan, 19 feb, 18 mrt) heeft de organiserende A.A. Brediusstichting in overleg met de inleider de twee eerste van de drie bijeenkomsten naar een week later moeten verzetten, nu: de vrijdagen 29 januari, 26 februari en 18 maart).

Er is – facultatief – voorzien in een bezoek aan een Armeense parochie inclusief dienst op een nader af te spreken zondag in maart of april 2016.

Kerkvaders, miniatuur uit Russisch handschrift (Svyatoslav’s Miscellany), 1076
(Foto uit: Wikimedia Commons).

PROGRAMMA
I Vrijdag 29 januari 2016
- OCHTEND: De Zaligsprekingen (Mt 5:3-12; Luk 6: 20-23). Inleiding & Nerses Shnorhali, Armeens kerkvader.
- NAMIDDAG: ‘Zalig de barmhartigen’ (Mt 5:7) bij: Gregorius van Nyssa en/of Gregorius van Nazianze.

II Vrijdag 26 februari

- OCHTEND: ‘Zout der aarde, licht der wereld’ (Mt 5:13-16) bij: Johannes Chrysostomus, Nerses Shnorhali en/of Augustinus.

- NAMIDDAG: Thema’s uit de Bergrede, bij: Efrem de Syriër en Lev Tolstoj.

III Vrijdag 18 maart

- OCHTEND: ‘Uw ja zij ja, uw nee nee’ ~ Geen eden zweren (Mt 5: 33-37), bij: Afrahat de Perzische Wijze en/of Johannes Mandakuni, Armeens kerkvader.

- NAMIDDAG: Hoe serieus neem je de Bergrede? bij: Johannes Chrysostomus, Luther en/of Menno Simons):

Geïnspireerd door een publicatie van de Wereldraad van Kerken (Reading the Gospels with the Early Church, 2013) past Didaskalíon op een bescheiden wijze vormen van geestelijke lezing (lectio divina) en dito gesprek (collatio) toe.
Data: vrijdagen 29 januari, 26 februari, 18 maart 2016.
Tijd: 10.45 - 16.15 uur (lunch aangeboden).
Plaats: A.A. Brediusstichting, Kasteel Hernen, Dorpstraat 40, 6616 AH, Hernen (gem. Wijchen).
Inleider: Leo van Leijsen, medewerker Oosterse Kerken, Katholieke Vereniging voor Oecumene.
Gespreksleider: Victoria van Aalst, directeur A.A. Brediusstichting.
Kosten: € 75 (incl. reader).
Kerkbezoek (facultatief): (gepland) eucharistieviering om 10 uur in Armeense Apostolische parochie van de H. Geest (‘Surp Hoki’), Kromboomsloot 22, 1011 GW, Amsterdam, op een nader af te spreken zondagochtend in maart-april 2016. Met gesprek na afloop. Extra bijdrage in kosten: € 10.
Aanmelding en info: A. A. Brediusstichting te Hernen, 0487 531387 of .
Bereikbaarheid: Kasteel Hernen is bereikbaar met het openbaar vervoer vanaf NS Wijchen: bus 563 richting Batenburg 10.08 u, retour 16.42 u.
NB Deze leergang werd al eerder aangeboden in het najaar van 2013 binnen Bēt Drāshā-Oosters christelijk Leerhuis te 's-Hertogenbosch.

‘Didaskalíon~Oosters christendom en cultuur’ wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun van PIN (KNR) en Kerk en Wereld.

Jezus’ fascinerende Bergrede uit het Matteüsevangelie hfdst 5-7 en zijn zogeheten Veldrede uit Lucas 6: 17-19 staan centraal in deze VIe jaargang van het Leerhuis DIDASKALÍON-Oosters Christendom en Cultuur'. Daarbij worden spirituele teksten gelezen van vooral oosterse christelijke auteurs. Er is – facultatief – voorzien in een bezoek aan een oosterse parochie inclusief dienst op een nader af te spreken zondag in maart of april 2016.