2022-57 Maria in oecumenisch perspectief 35 oecumenische verbanden, maar kennelijk is de oecumenische intentie die ik met dit boek had, opgepikt en gewaardeerd. Dat geeft mij moed voor de theologische en kerkelijke verhoudingen in Nederland en daarbuiten. Kennelijk zitten mensen niet noodzakelijkerwijs in hun eigen bubbel opgesloten, maar is het mogelijk om een taal te vinden die verbindt. Voor de rest van deze bijdrage wil ik het volgende doen. Eerst geef ik weer wat mijn recente reis naar Rome voor mij heeft betekend. Vervolgens ga ik in op enkele kritiekpunten en wenken die Echeverria, Sarot en Van Wieringen naar voren hebben gebracht. 2 Rome Met het oog op mijn boek had ik meerdere keren plannen om naar Rome te gaan. Telkens gooide de pandemie roet in het eten. Uiteindelijk kwam het er pas van nadat het boek gereed was. Nu is het niet moeilijk, afbeeldingen via het internet te bekijken in een resolutie en met een scherpte die ter plekke moeilijk te evenaren valt. Maar er gaat niets boven de ervaring van plaatsen zelf. Wie het opneemt voor een 'theologie van de plaats', zoals ik in mijn boek doe, kan met enkel internetpagina's niet tevreden zijn.4 Door de organisatoren van de studie-avond in december werd ik uitgedaagd, eens te verwoorden wat mijn Romereis per saldo opleverde. Dat is nog niet zo gemakkelijk, maar ik wil het wel proberen. Ten eerste – en daar begint het al met een open deur – zeg ik Bonhoeffer na dat hij in Rome ontdekte wat 'Kerk' eigenlijk betekent.5 Daarbij gaat het niet allereerst om de grandeur of de nadrukkelijke presentie van de kerk, maar wel om de universaliteit en de eenheid van de kerk. De universaliteit, die samenhangt met de katholiciteit, blijkt bijvoorbeeld uit de aanwezigheid van mensen uit alle windstreken van de wereld. De eenheid die daarbij blijkt, bij alle verscheidenheid, laat het protestantisme met zijn vele denominaties bleek afsteken.6 Ik houd graag staande dat katholiciteit allereerst een inhoudelijk begrip is, maar van sektarische trekken zijn onderdelen van het protestantisme helaas niet vrij. Vervolgens raakten de lange lijnen van de christelijke traditie mij opnieuw. Ik bezocht de Scavi, de archeologische opgravingen onder de Sint-Pieterbasiliek, waar je maximaal dicht bij het graf van Petrus komt. Maar dieper nog raakte mij de Basilica Santa Sabina. Die ligt
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=