Perspectief 2021-55

2021-55 Liefde voor God, liefde voor de mens 23 noemen het “vrouwelijk gezicht van Orthodoxie” in de twintigste eeuw. Een vrouwelijk gezicht dat lange tijd buiten beeld gebleven is, omdat de eerstgenoemden nauwelijks gezien en erkend werden als volwaardige theologen en omdat voor alle drie geldt dat zij als vrouwen in hun tijd niet de publieke academische en kerkelijke posities bekleedden die hun een gezag en status verleenden vergelijkbaar met de mannelijke theologen. Alle drie leefden ze in Frankrijk, in verschillende, maar overlappende periodes, en maakten ze deel uit van de gemeenschap van Russische emigranten, doordat ze zelf Rusland hadden moeten verlaten vanwege studie (Myrrha Lot-Borodine), vlucht(Maria Skobtsova), dan wel door vriendschap en huwelijk (Elisabeth Behr-Sigel). Ze deelden inhoudelijk veel met orthodoxe theologen als Florovskii, Bulgakov en Lossky met wie ze volop in gesprek waren. Maar met betrekking tot het begrip theosis leggen ze toch enkele opvallend andere accenten. Bij elk van hen wil ik nagaan wat het specifieke van hun visie is en hoe ze zich de weg naar persoon-zijn als gelijk worden aan God voorstellen. Myrrha Lot-Borodine: de reis van een mystica Myrrha Borodine werd geboren in 1882 in St. Petersburg en stierf in 1957 in Fontenayaux-Roses ten zuiden van Parijs. Haar vader was botanicus aan de universiteit van St. Petersburg. Ze genoot onderwijs aldaar aan de Prins Obolensky universiteit voor vrouwen en trok in 1906 voor verdere studie in romaanse letterkunde naar Parijs. Ze verkreeg haar doctorsgraad in 1909 met een proefschrift over de vrouw in het oeuvre van de middeleeuwse dichter Chrétien de Troyes. Ze trouwde met de toen al beroemde professor in middeleeuwse geschiedenis Ferdinand Lot. Myrrha Lot-Borodine werd zelf een toonaangevende geleerde in de Franse en Angelsaksische hoofse literatuur. Vanuit dat onderzoek raakte ze geïnteresseerd in de mystieke theologie van Bernard van Clairveaux, waarover ze colleges bezocht bij Etienne Gilson aan de Sorbonne. Ook bezocht ze de zondagse colloquia die gehouden werden in het huis van de Russische filosoof Nikolai Berdyaev, waar thema’s van Russische religieuze filosofie besproken werden. Tijdens een van die zondagmiddagen presenteerde Georges Florovsky over het idee van theosis. Myrrha LotBorodine werd er onmiddellijk door gegrepen. Het was maar een kleine stap van waar zij al mee bezig was in de hoofse poëzie. Hier had ze al ontdekt hoe de menselijke natuur, ontbrand door erotische liefde, een aangeboren

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=