Perspectief 2019-43

Perspectief 94 “Moge de Heer de Kerk bevrijden van pelagianisme” vanuit het Evangelie leiding gegeven wordt, met een zekere relativering van de eigen ker- kelijke ‘kroonjuwelen’ (inclusief de eucharistie), maakt dat ook niet-katholieken zich door dit geschrift voluit aangesproken en aangespoord weten. Ze wisten dat ook al door de Jezus-boeken van de vorige paus, maar voelden dan vaak enige vervreemding optreden wanneer daarin vanuit tal van passages in de evangeliën een lijn naar de kerkelijke eucha- ristie werd getrokken. Het komt zo bezien als een verrassing dat de huidige paus het hek dat daaromheen staat voor niet-katholieken impliciet wat lager lijkt te maken. 7. Conclusie Gaudete et exsultate heeft niet de brede respons opgeroepen die Franciscus’ eerdere en- cycliek Laudato si’ ten deel viel. Dat is ook wel te begrijpen gezien het leerstelliger en meer binnenkerkelijke karakter van deze exhortatie. Toch is het jammer dat Gaudete et exsultate ook in protestantse kring tot dusver maar weinig bekendheid geniet en ook weinig be- sproken is. Ook zelf zou ik er vermoedelijk geen kennis van genomen hebben als de Katholieke Vereniging voor Oecumene me daar niet toe uitgenodigd had. Mijn conclusie na lezing is intussen dat hier theologisch leiding gegeven wordt aan het christelijke leven op een wijze waar ook orthodox-gereformeerde gelovigen (tot wie ik mezelf graag reken) door uitgedaagd en geholpen worden. Doordat het fundament van onze heiliging nadruk- kelijk niet gezocht wordt in enige vorm van werkheiligheid of geestelijke prestatie – die optie wordt juist radicaal afgewezen – maar enkel in Gods genade die ons in Jezus Christus en de Geest ten deel valt, weten zij zich van meet af helemaal meegenomen. Omgekeerd wordt de viering van het jubileum van de Dordtse Synode en Leerregels veel spannender en relevanter wanneer we niet alleen terug maar ook om ons heen kijken. Gaudete et exsultate geeft ongedacht inzicht in opvallende dwarsverbanden die men kan aantreffen, en die uiteindelijk teruggaan tot op Paulus en Augustinus. Zelf vind ik hier bevestiging voor de boven besproken these dat de verkiezingsleer die in de Dordtse Leer- regels tot uitdrukking gebracht wordt geen calvinistische nieuwigheid is, maar hooguit een gereformeerd accent in verder voluit katholieke theologie. 33 Zij beoogt immers vooral de absolute prioriteit van Gods genade veilig te stellen, precies zoals dat in het zo ponti- ficaal voorop geplaatste tweede hoofdstuk van Gaudete et exsultate ook gebeurt. Vandaar uit worden hier vervolgens lijnen doorgetrokken naar de heiliging of transformatie van het