Perspectief 2019-43

Perspectief 10 Op weg naar Kerkengemeenschap eerste Reformatieherdenking in een oecumenisch tijdsgewricht. Al in 1980 bij gelegenheid van de 450 e verjaardag van de Augburgse Confessie (Confessio Augustana) hadden luthe- ranen en katholieken de gelegenheid een gemeenschappelijk verstaan van fundamentele geloofswaarheden zichtbaar te maken. 2 Naar aanleiding van de 500 e geboortedag van Maarten Luther, konden enkele wezenlijke accenten van Luther gezamenlijk benadrukt worden. De intensieve studie van persoon en werk van Maarten Luther maakte het moge- lijk hem te waarderen als getuige van het Evangelie, leraar in het geloof en heraut van de geestelijke vernieuwing. 3 Met het oog op het jaar 2017 bestaat vandaag de mogelijkheid om Luthers theologische streven naar hervorming als een geestelijke en theologische uit- daging op te vatten. 4 Wat betekent gezamenlijk herdenken en waarom spitst zich de luthers-katholieke dialoog op dit begrip toe? Eerst moeten we verhelderen, waarom het in de kern gaat. Twee rede- nen pleiten voor een herdenken: (1) Enerzijds moet men zich ervan bewust zijn, dat we in de periode 1517-1555 te maken hebben met een veelvoudig en complex gebeuren waarin zich heel verschillende processen afspelen: bevrijdende vernieuwings- en baanbrekende gebeurtenissen, maar ook processen van afscheid en scheiding. (2) Anderzijds dienen his- torische gebeurtenissen en ontwikkelingen op waarde geschat te worden. Ook dient rekening gehouden te worden met de positieve en de negatieve gebeurtenissen en erva- ringen van mensen van die tijd. Daarbij speelt het inzicht een rol: scheidingen kan niemand vieren, men kan ze slechts betreuren. Geschiedenis onder deze randvoorwaarden in her- innering brengen, kan alleen in een herdenking lukken. Deze overtuigingen berusten op de vooronderstelling dat het complex van gebeurtenissen in de periode tussen 1517 en 1555 werkelijk tot een scheiding in de Latijnse Kerk van het Avondland geleid heeft. Deze veronderstelling ligt ten grondslag aan de volgende overwegingen. 5 Bij een oecumenische herdenking kan het feit niet buiten beschouwing gelaten worden, dat er in de tijd van de Reformatie een scheiding in de Westerse Kerk ontstaan is. Het behoort tot de tragiek en de geschiedenis van schuld van de Kerk, dat de strijd om de waarheid van het Evangelie vaak zo gevoerd werd, dat men in de polemiek ook onwaar- heden over en karikaturen van de tegenstanders verspreid heeft. Daarom is een genezing van herinneringen nodig. 6 De luthers-katholieke dialoog pakt hierbij de inspanningen van de pausen op, die zich met vragen over het belijden van schuld hebben bezig gehouden.