Perspectief 2019-43

2019-43 Thema – Herstel van Kerkgemeenschap Prof. dr. Wolfgang Thönissen 9 elkaar. De oecumene van de 20 e eeuw ontstond in de steden van zich ontwikkelende in- dustrielanden Engeland en Amerika en mondde via het kolonialisme en het imperialisme van de Europese naties langzaam uit in de wereldwijde christenheid en had zo een bepa- lende invloed op de confessionele wereldkaart tot op de dag van vandaag. De oprichting van confessioneel bepaalde wereldbonden begeleidde de oecumenische beweging van de 20 e eeuw. De dialoog die na de Eerste Wereldoorlog op gang kwam heeft de ontwik- keling van de oecumene bepaald. In de jaren dertig ontstaan theologische gespreksvormen die de basis hebben gelegd voor zowel de Wereldraad van Kerken en zijn instituties als de na het Tweede Vaticaans Concilie begonnen bilaterale gesprekken tussen de confessionele wereldbonden en de Rooms-katholieke Kerk. Zo is in de afgelopen de- cennia een indrukwekkende veelheid van interconfessionele gesprekken gevoerd. In bi - en multilaterale gesprekken zijn talrijke documenten van groeiende overeenstemming ontstaan. 1 Bepaald door omstandigheden is de focus gelegd op de gebeurtenissen in de periode tussen 1517 en 1555. Het gaat daarbij om data met hoge symboolwaarde. Verbonden daarmee is het streven dat niet de scheidingen, niet de splitsingen in de Kerk van het Avondland, niet het confessionalisme van de scheidingen het laatste woord hebben. Lei- dend is de overtuiging dat splitsingen overwonnen kunnen worden. Het naar elkaar toegroeien van kerken en gemeenschappen heeft in de 20 e eeuw een eigen waardigheid gekregen. Aanvankelijk was aan deze ontwikkeling echter geen flashback verbonden. Die kwam er pas toen men de klassieke controvers-theologische vragen begon te onder- zoeken. Daaruit is een theologische gespreksvorm ontstaan die het mogelijk maakt oude theologische conflicten op te pakken en te bewerken. Men ontdekte dat de wijze waarop we vandaag met elkaar spreken niet meer daar eindigt waar men het in de herinnering in het verleden vermoed had. Wat was er gebeurd? Men kan niet over de toekomst spreken, als men het verleden niet verwerkt. Zonder gedenken van het verleden, is toekomst niet mogelijk. 1. Oecumenische Reformatieherdenking In 2017 hebben evangelische en katholieke christenen gezamenlijk de publicatie van de stellingen van Maarten Luther over de aflaat van 500 jaar geleden herdacht. Het was de