Perspectief 2018-39

2018-39 Symposium: De impact van de Hervorming in onze kerken Ds. Bruneau Jousselin 52 Reag eer gebeurt tot op vandaag en daarom stoten de hedendaagse mystici op een Rijnlandse fa- milieverwantschap tussen mannen en vrouwen zoals Hildegard van Bingen, Margaretha Porete, Hadewijch van Antwerpen, Meister Eckhart, Johannes Tauler, Martin Luther en hun twintigste-eeuwse nakomelingen Albert Schweitzer of Etty Hillesum. 9 Van de andere kant heeft de Italiaanse renaissance het zuiden van Europa opengesteld voor de handel met het oosten. Een heel economisch en financieel systeem werd gecre- eerd en een nieuwe sociale klasse zag het licht, de burgerij, vaak georganiseerd in zeer grote welstellende families. In 1417 is de paus terug in Rome, maar de oude keizerlijke stad is arm en bevindt zich grotendeels in puin na de eerste jaren van de renaissance. De grote transformatie begint onder het pontificaat van Nicolaas V, die in 1447 paus wordt. Hij zet zich achter een spectaculaire reconstructie die uiteindelijk zal uitmonden in de vernieuwing van een groot deel van de stad. In de mate dat het pausdom zich verbindt met of onder de controle komt van de rijke families, begint de geest van de artistieke en filosofische renaissance het pausdom te domineren. In de 15de en 16de eeuw komen de grootste kunstenaars zoals Botticelli, Michel-Angelo en Raphaël zich in Rome vestigen. Van hun kant worden ook de pausen meer en meer profane bestuurders in de mate dat een reeks van “oorlogspausen” als onderdeel van hun centralistische bestuur de pause- lijke staten tot stand brengen. Het dient gezegd te worden dat men dit culturele verschil terugvindt in de godsdienstige opdeling van West-Europa: het noorden gaat over tot de Reformatie, terwijl het zuiden katholiek blijft. Het noorden komt onder de invloedsfeer van de Angelsaksische talen, het zuiden van de Latijnse talen. En in het midden worden Frankrijk en het grondgebied van het huidige België verscheurd door de godsdienstoorlogen. 3 Martin Luther vanuit zijn geschriften Deze culturele scheiding brengt mij tot een tweede reeks reflecties die hun vertrekpunt nemen in de geschriften van Martin Luther zelf. Ik zou geen poging tot classificatie willen maken. Zoals professor Marc Lienhard het stelt “is Luther een veelschrijver geweest. Voor zijn hele leven telt men zo’n 600 titels, waarvan velen in het Duits zijn gesteld. Een derde van de Duitse literatuur uit de 16 de eeuw is uit zijn pen voortgekomen.” 10 Er zijn uitvoerige