Perspectief 2018-39

Redactioneel 1
De Reformatie gezamenlijk herdenken 4
1 Oecumenische dialoog 5
2 Vanuit de dialoog tussen God en mens 6
3 In kracht van de heilige Geest 7
4 Oecumenische dialoog als geleefde praktijk in de afgelopen vijftig jaar 8
5 Oecumenische dialoog als begaanbare weg naar eenheid? 10
6 Een goede dialoog in het kader van de oecumene als gave 11
Symposium: Het uitgestelde dispuut. Luthers stellingen herlezen 13
De stellingen van toen 14
1 Inleiding: De aflaten - en Luthers protest 14
2 De geschiedenis van de aflaten in vogelvlucht. Het ideaal van zondeloosheid bleek onbereikbaar 16
3 Van ‘controle door de gemeente vóór wederopname’ naar ‘controle door God zelf’ 17
4 Onzekerheid met betrekking tot de bij God ‘openstaande rekening’ 18
5 De oproep tot de zogenaamde Eerste Kruistocht - een stap van betekenis in de ontwikkeling van de aflaten 19
6 De leer van de schat der kerk 19
7 Bijbelse motivering van de pauselijke volmacht tot het verstrekken van aflaten 20
8 Laatmiddeleeuwse voorstellingen van het barmhartige gericht direct ná de dood door God de Vader - en van het Laatste Oordeel door Jezus Christus aan het einde van de wereld 20
9 Laatmiddeleeuwse voorstellingen van hemel, hel en vagevuur 20
10 Schuldbesef is moeilijk te meten 21
11 Zwakke plekken in de theorie van de aflaten 22
12 Zwakke plekken in de praktijk van de aflaten 24
13 Een totaal andere kijk op de aflaten in het moderne onderzoek: De aflaten als gaven van Gods barmhartigheid 24
14 ‘De christen’ volgens een fervente verdediger van de aflaten – en ‘de christen’ volgens Luther 25
15 De polemiek van Luther richt zich op de verkoop van aflaten 26
16 De 95 stellingen: Theologisch niet het centrum van Luthers theologie, maar wel bijzonder effectief 27
17 Enkele kernpunten uit de stellingen 27
18 Samenvatting 28
Getuigen van Gods genade en ontferming om niet 33
1 Context 33
2 Drie stellingen 33
3 Het uitgestelde dispuut 35
Waarachtige dialoog en de omgang van de mens met God 36
Het belang van dialoog 36
Rouwmoedigheid 37
Sint Laurentius en de armen 37
De schat van het Evangelie 38
De dubbele dialoog met God 38
Geen goedkope genade 40
Niet zonder de priester 40
God als lieve Vader 41
Geen goedkope genade 41
Rouwmoedigheid en verlichting 42
Luther in drieluik: een katholieke visie 43
Enkele stellingen 43
Luthers persoonlijke ervaring aanvaard te zijn door God 44
Luthers idee van de vrijheid 45
Besluit 45
Symposium: De impact van de Hervorming in onze kereken 47
Luthers hervorming gisteren en vandaag 47
1 Enkele levenslijnen 47
2 Martin Luther: een man van zijn tijd en van zijn geografische context 48
2.1 Angst voor Gods oordeel 48
2.2 Een reis in het zuiden en een culturele keuze 51
3 Martin Luther vanuit zijn geschriften 52
3.1 Het geloof: een persoonlijke ervaring 53
3.2 Een existentiële theologie 56
4 Martin Luther: een hervormer die een voorbijganger geworden is 57
5 De moed om te zijn 57
‘Samen op weg gaan als pelgrims en leren van elkaar’ 60
1 De noodzaak van hervorming en vernieuwing 60
2 Het ontwikkelen van uiteenlopende denominationele identiteiten 61
3 Afhankelijk van Gods barmhartigheid: het zich richten op Gods genade 63
4 Het funderende belang van het beroep op de Bijbel 65
5 Er van overtuigd zijn dat ons gemeenschappelijk priesterschap geworteld is in geloof en doop 66
6 Het gemeenschappelijk oecumenisch opnieuw vorm geven aan onze identiteiten 69
Orthodoxie en hervorming 74
1 Inleiding 74
2 Liturgische vernieuwing 74
3 Verwerking van de geschiedenis 75
4 Verhouding tussen Kerk en staat 77
5 Personalistische vernieuwing 78
Besluit 80
Reformatieherdenking bij de evangelische vrije kerken 83
1 Evangelische vrije kerken in België 83
2. 500 jaar Reformatie? 87
Wie? 87
Doelen? 88
2.1 Bewustmaking van historische wortels 88
2.2 Bevestigen van de eigen theologische identiteit 89
2.3 Positieve naamsbekendheid en evangelisatie 90
2.4 Kritische reflectie over heden en toekomst 90
3 Conclusie 92
Oecumenische Kroniek 2016-2017 95
1 500-jaar Protestantse Hervorming 95
2 Het heilige en grote Concilie van de Orthodoxe Kerk 98
3 De oecumenische dialogen 100
Symposium: Oecumenische balans van het Reformatiejaar 101
Het reformatiejaar bracht ons 'oecumenische liefdesverklaringen' 102
Vieren? Gedenken? Betreuren? 103
Drie brandpunten 103
Over de grens 104
Bescheiden 105
Plaats van de kerken in het publieke domein 106
Veel teweeggebracht 106
Oecumenische doelstelling ruimschoots gehaald 108
Wat heeft het reformatiejaar gebracht? 109
Belangrijke oecumenische liefdesverklaringen 110
Oecumenische liefdesverklaringen bij 500 jaar reformatie 111
Nieuwe kansen, nieuwe stappen 113
Heilig vuur 113
Column Oecumene na het Reformatiejaar 120
Ontmoetingsdag Oecumenisch Forum voor Katholiciteit 124
De katholieke Luther 124
1 Een nieuwe kijk op Luther 125
2 Een nieuwe hedendaagse katholieke lezing van Luther 126
2.1 De oproep tot boetedoening en vernieuwing 127
2.2 Nieuwe omgang met het verleden: rechtvaardiging 128
2.3 Reformatie als hervorming 129
2.4 Theologie uit de geest van de Heilige Schrift 130
2.5 Voorbij het confessionalisme 131
2.6 Geen nieuwe kerk 132
Personalia 135
Colofon 139
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=