Perspectief 2018-39

2018-39 Symposium: Het uitgestelde dispuut. Luthers stellingen herlezen Prof. dr. theol. Christoph Burger 28 Reag eer moet men ze niet alsnog in het vagevuur voldoen. 35 Indringend formuleert Luther in de stellingen 42 tot 51 door steeds weer te herhalen: “Men dient de christenen bij te brengen …” In deze stellingen wijst hij erop dat een christen, die niet geld in overvloed bezit, aller- eerst voor zijn gezin dient te zorgen. 36 Mocht een christen meer geld bezitten dan daarvoor nodig is, dan zal hij aan behoeftigen geld lenen of armengeld schenken . Geld besteden voor de koop van aflaten staat dus laag op de ladder van belangrijke verplich- tingen van een christen. God heeft bevolen barmhartig te zijn. Barmhartig zijn heeft dus voorrang boven het kopen van aflaten, want God heeft niet geboden aflaten te kopen. 37 Aflaten aanprijzen staat absoluut niet op hetzelfde niveau als de prediking van het evan- gelie. 38 Deze tegenstelling zou een fervente advocaat van de aflaten absoluut niet accepteren. Want de liturgie van de aflaatverkondiging laat zien dat de liederen, die bij deze gelegenheid om Gods genade te verwerven worden gezongen, de mogelijkheid om aflaat te verwerven op hetzelfde niveau plaatsen als Pasen en Pinksteren. Het gaat bij de aflaten immers volgens de enthousiaste predikers van de aflaten om een enorm aanbod van Gods genade. Luther wijst de opvatting af dat aflaten een bijzondere vorm van Gods genade zouden zijn. Bijzonder doeltreffend is Luthers stelling 62: “De ware schat van de kerk is het heilige evangelie van de heerlijkheid en genade Gods”. Doeltreffend, omdat hiermee de leer van de schat van de kerk onderuit wordt gehaald. Luther zegt hiermee: Jezus Christus heeft God en mens verzoend, punt uit. De rol van de paus wordt gemarginaliseerd. Het lijkt mij belangrijk te zijn er op te letten dat Luther op het moment, dat hij deze stellingen formu- leert, nog duidelijk onderscheid maakt tussen de paus, van wie hij veronderstelt dat hij te goeder trouw is, en de predikers die aflaten verkopen, die Luther afkeurt. Hij gaat er in oktober 1517 nog van uit dat de paus, als hij zou weten wat sommige aflaatpredikers durven te verkondigen, liever af zou zien van de binnenstromende gelden. 39 Dat zal in de komende jaren veranderen. 40 18 Samenvatting Lutheranen vieren in de aanloop naar 31 oktober 2017 de herdenking van het begin van de Reformatie. Ze bezinnen zich op wat zij goed vinden aan de Reformatie, maar ook op wat er fout ging. De dag van de bekendmaking – in welke vorm dan ook – van Luthers 95