Perspectief 2018-39

2018-39 Ontmoetingsdag Oecumenisch Forum voor Katholiciteit Prof. dr. Wolfgang Thönissen 126 Reag eer die niet langer als schismatiek werd beschouwd. Paus Benedictus XVI wees, bij gelegen- heid van zijn bezoek aan het Augustijnenklooster in Erfurt, september 2011, op de diepe religiositeit van Luther: “Wat hem bezielde, was de vraag naar God, de vraag die de grote hartstocht en de aandrift van zijn leven en van zijn weg geweest is: hoe krijg ik een gena- dige God? Deze vraag hield hem in zijn greep, hij stond achter heel zijn theologisch zoeken en worstelen. Theologie was voor Luther geen academische kwestie, maar een worsteling met zichzelf, en dat wil zeggen: een worsteling om God, en met God.” 3 De ontdekking van deze beide wezenlijke kenmerken van Luthers persoonlijkheid en van zijn theologie leidde binnen de katholieke theologie tot een nieuwe oecumenische visie op Luther als “ getuige van het Evangelie”, zoals vastgelegd is in het gemeenschappelijke document van de com- missie voor de lutherse-katholieke dialoog. 4 Op deze wijze zijn Maarten Luther en zijn theologie voor de katholieke theologie tot een geestelijke en theologische uitdaging ge- worden. Het is geen geringe prestatie van het katholieke Luther-onderzoek van de 20 e eeuw, de van eeuw tot eeuw bevestigde afweerhouding ten aanzien van Luther overwonnen te heb- ben, en een nieuwe ontmoeting met de katholiek en reformator Maarten Luther mogelijk te hebben gemaakt. Zij heeft hem tevens bevrijd van de eenzijdige tenlastelegging van de scheuring van de Kerk van het Avondland. Het katholieke Luther-onderzoek, voortgeko- men uit de bestrijding van een theologie van afweer van de Reformatie en haar uitgangspunten en gevolgen, heeft deze oecumenische bijdrage van de katholieke theo- logie voorbereid, die tenslotte is uitgemond in de oecumenische theologie. De Pausen van na het Tweede Vaticaans Concilie hebben op enkele wezenlijke punten de resultaten van het katholieke Luther-onderzoek bevestigd. 2 Een nieuwe hedendaagse katholieke lezing van Luther De nieuwe benadering van Maarten Luther, zoals deze gedurende de 20 e eeuw binnen de kerken van de Reformatie gestalte kreeg, betekende ook voor de katholieke theologie een aanzet om een nieuwe visie op de reformator te ontwikkelen. Het bood haar tevens de gelegenheid om deel te nemen in de oecumenische bezinning op de uitgangspunten, het verloop en de gevolgen van de Reformatie, waarbij Luther in het middelpunt stond, maar niet alleen hij. Deze omvangrijke historische studies die Luther en zijn theologie betroffen,