Perspectief 2016-32

Perspectief 36 Prof. dr. Christoph Burger triniteit te plaatsen, is dat al majesteitsschennis. Van Maria verwacht men in de volks- vroomheid dat zij in staat is genade te geven . Wie beweert dat zij vooral genade ontvangen heeft, kleineert haar al. Zwingli werd dan naar zijn eigen zeggen ook verweten dat hij ge- preekt zou hebben dat Maria “een domme vrouw geweest zou zijn, zoals een sletje”. Verder heeft Zwingli, zoals hij zelf schrijft, in een discussie een ongebruikelijke uitleg ge- geven van de groet: ‘Ave, Maria!’, te vertalen als: ‘Wees gegroet, Maria!’ Zwingli wijst erop dat hij gezegd heeft dat het bij deze woorden van de engel om een groet of om een lof gaat, maar niet om een gebed. Zwingli heeft - volgens zijn eigen woorden - gezegd: “De groet van de engel Gabriël ‘Ave, Maria!’ is te vergelijken met de alledaagse groet: ‘God moge je groeten, Anna of Greet!’” Voor fervente vereerders van Maria was dat onaccep- tabel. Want in de 15 e eeuw had men aan de groet van de engel Gabriël volgens Lucas 1, 27: “Gegroet Maria, je bent begenadigd onder de vrouwen” de groet van Elisabeth volgens Lucas 1, 42 toegevoegd: “en gezegend is de vrucht van je schoot”, en het gebed afgesloten met: “Heilige Maria, moeder Gods, bid voor ons zondaren nu en in het uur van onze dood. Amen.” Daarmee was duidelijk dat Maria niet vooral als ontvangster van goddelijke ge- nade gezien werd, maar als geefster van goddelijke genade. Wie daaraan morrelde, die haalde Maria naar beneden, en dat was majesteitsschennis! Tussen de aanhangers van Zwingli enerzijds en de vicaris-generaal van de bisschop van Konstanz Fabri anderzijds komt het een jaar later, 1523, tot een uiteenzetting over de ver- ering van Maria, en wel over de semantische waarde van het woord ‘magt’: voor de Zwitsers een ‘jonkvrouw’, voor de Zuid Duitser Fabri daarentegen een ‘dienstmeisje’. Als Zwingli dus over Maria als over een ‘magt’ spreekt, bedoelt hij een ‘jonkvrouw’. De Zuid Duitser Fabri duidt dit woord in de zin van ‘dienares’. Omgekeerd betekent het woord ‘jungfrow’ in het Zwitserse Duits een ‘dienares’, terwijl het in het Hoogduits een ‘onge- trouwde jonge vrouw’ betekent. 8 De aanhangers van Zwingli spotten over de Zuid Duitser Fabri, die niet eens weet hoe verschillend hetzelfde woord ‘magt’ in hun eigen taalgebied en in het zijne gebruikt wordt. 8 Zwingli, Marieënpreek (vgl. noot 7), p. 112v., noot 31.