Perspectief 2015-27

2015-27 ‘Fere Omnes’ – Bijna allen 23 Reag eer Deze terughoudendheid is voelbaar in bijvoorbeeld de paragraaf over de ‘ijver’ van de christenen uit de Reformatie voor de heilige Schrift (UR 21). Hierboven spraken we over de lijst van negentien voorstellen tot tekstwijziging die paus Paulus VI op donderdag 19 november liet voorleggen aan het Concilie. Zijn meest ingrijpende voorstel had betrekking op deze paragraaf. In de laatste versie van het schema stond ‘ Geleid door de Heilige Geest vinden ze God in de Heilige Schriften, die tot hen spreekt in Christus, … ’ ( ‘Spiritu Sancto movente in ipsis Sacris Scripturis Deum inveniunt sibi loquentum in Christo’) . Op vraag van Paulus VI werd deze formulering vervangen door ‘Onder aanroeping van de Heilige Geest zoeken zij in de Heilige Schrift naar God, die als het ware (of: zoals die) tot hen spreekt in Christus,… ’ ( ‘ Spiritum Sanctum invocantes in ipsis Sacris Scripturis Deum inquirunt quasi sibi loquentem in Christo ’). Met enkele wijzigingen verandert de objectieve constatering in een meer subjectieve beschrijving. Hoewel deze wijzigingen de fundamentele boodschap van de tekst niet veranderden, wijzen ze toch op de blijvende terughoudendheid van sommige concilievaders en op de voorzichtigheid waarmee Paulus VI te werk moest gaan. De behoedzame nuancering van deze paragraaf verschilt van het enthousiasme waarmee in het voorgaande kapittel over de oosterse Kerken sprake is. Een andere zin die wijst op de toen nog moeilijke verhouding van vele concilievaders met de Kerken en kerkelijke gemeenschappen uit de Reformatie, is deze: ‘ Toch moeten wij erkennen, dat tussen deze Kerken en kerkelijke gemeenschappen en de katholieke Kerk belangrijke verschillen bestaan, niet alleen van historische, sociologische, psychologische en culturele aard, maar vooral in de uitleg van de geopenbaarde waarheid ’ (UR 19). In de ‘ uitleg van de geopenbaarde waarheid ’ staan de oosterse Kerken uiteraard dichter bij de katholieke Kerk dan de andere Kerken en kerkelijke gemeenschappen in het Westen. Inzake geloofsleer, sacramentenleer en kerkstructuur delen de katholieke Kerk en de oosterse Kerken ongeveer dezelfde traditie. Op historisch, sociologisch, psychologisch en cultureel vlak echter ligt het meestal anders. Op dat vlak is de afstand tussen de Kerken uit het Oosten en de katholieke Kerk vaak veel groter dan die tussen de katholieke Kerk en de andere Kerken of kerkelijke gemeenschappen in het Westen. Om het concreet te zeggen: tussen een Vlaamse katholiek en een koptisch-orthodoxe gelovige in Egypte is de historische, sociologische, psychologische en culturele afstand veel groter dan tussen een