Perspectief 2014-23

2014-23 De vernieuwing van catechese en catechismus in de Nederlanden ten tijde van het Concilie van Trente 65 Reag eer bij de tussen de partijen in het toemalige godsdienstconflict omstreden leerstukken van de verhouding van Schrift en Traditie en van zonde, genade en rechtvaardiging en daar- over decreten uitvaardigde, deze onderwerpen veel minder prominent aanwezig zijn in de catechismus. Op de rechtvaardigingsleer wordt praktisch niet ingegaan en de kwestie van Schrift en ‘tradities’ komt ter sprake in het voorwoord in samenhang met de verantwoor- ding van de indeling 8 . Hier wordt gesteld dat leer die aan de gelovigen moet overgeleverd worden vervat is in het Woord Gods, dat over Schrift en tradities verdeeld is. Het Woord Gods omvat vele en diverse dingen, maar werd door de voorouders op bevattelijke wijze in vier hoofdstukken ingedeeld, die achtereenvolgens handelen over de apostolische ge- loofsbelijdenis, de sacramenten, de 10 geboden van God en het Gebed des Heren. Opmerkelijk is dat de Catechismus Romanus dezelfde catechetische leerstukken noemt als bijna drie eeuwen vroeger reeds de Utrechtse bisschop Jan van Sierck als te behandelen voorschreef aan zijn priesters. Heel interessant is wat de catechismus zegt over de Kerk. Bij de bespreking van het ne- gende artikel van de geloofsbelijdenis wordt de vraag gesteld of men in de Kerk moet geloven zoals men in God gelooft 9 . In het antwoord op deze vraag wordt er op gewezen dat wij in de geloofsbelijdenis zeggen dat we de Kerk geloven, maar niet dat we in de Kerk geloven; door deze verschillende wijzen van uitdrukken wordt God als Schepper van alles wat is duidelijk onderscheiden van Zijn schepselen, waartoe ook de Kerk behoort. Dit be- tekent dus dat men de uitdrukking ‘geloven in’ strikt genomen alleen mag gebruiken om de geloofshouding tegenover de Goddelijke Personen aan te duiden. 8 Catechismus Romanus , Praefatio, nr. 12: "Omnis doctrinae ratio, quae fidelibus tradenda sit, verbo Dei continetur, quod in scripturam traditionesque distributum est. ... Sed quoniam quae divinitus tradita fuerunt, multa sunt & varia, ... sapientissime maiores nostri totam hanc vim & rationem salutaris doctrinae, in quatuor haec capita redactam, distribuerunt, Apostolorum Symbolum, Sacramenta, Decalogum, Domini- cam orationem.“ 9 Catechismus Romanus , I, art. 9: “Quaestio XIX: An ut in Deum, ita in Ecclesiam credendum est? [Resp.:] ... sanctam, & non in sanctam Ecclesiam credere profitemur: ut hac diversa loquendi ratione Deus omnium effector a creatis rebus distinguatur ...”