Perspectief 2014-23

Perspectief Dr. Marcel Gielis 64 afgekondigd werden, zowel hervormings- als dogmatische decreten zou uitvaardigen. Ca- techese en catechismus kwamen in Trente ter sprake als een aangelegenheid die te maken had met kerkhervorming 7 . Tijdens de eerste zittijd kwam de kwestie van de verhouding van Schrift en Traditie ter sprake. In verband hiermee werden decreten over schriftuitleg en prediking uitgevaardigd, waarin ook aan de problematiek van de catechese aandacht geschonken wordt. Onder de ‘misbruiken’ wordt genoemd dat het onderricht aan het christenvolk en vooral aan de jongeren kwijnend is. Voor het onderricht aan jeugd en volk is een catechismus nodig. In de geloofsverkondiging moet aan de Schrift meer aandacht worden besteed. Daarom moet voor theologiestudenten een ‘methodus’ (introductie in de bijbelstudie) gemaakt worden. Een catechismus zal dienen als handboek bij het geloofsonderricht. Uiteindelijk echter leidden de besprekingen over de catechese slechts tot een tastbaar resultaat in het grote hervormingsdecreet van Morone, dat in de laatste sessies van het concilie gestemd wordt. Tijdens de derde zittijd liet de legaat Girolamo Seripando de theologen beginnen met de voorbereiding van een catechismus; de samenstelling daarvan blijkt zowel de wens van de keizer als van de Franse koning te zijn. Kardinaal de Guise stelde voor o.a. de kwestie van de voor de clerus benodigde boeken (missaal, brevier en catechismus) over te laten aan een commissie. In de 25ste en laatste sessie van het concilie op 4 december 1563 werd daarover een decreet aangenomen. Het resultaat van het werk van de op last van het concilie ingestelde commissie was de Catechismus Romanus , waarvan de editio princeps verscheen bij Paulus Manutius te Rome in 1566. We werpen even een blik op enkele leerstukken van de zogenaamde catechismus van Trente. Opvallend is dat, terwijl het concilie reeds in de eerste zittijd lang bleef stilstaan 7 De gegevens aangaande de besprekingen over de catechese op het Concilie van Trente zijn ontleend aan een paper dat Sacha Steijaert, student aan het Sint-Janscentrum in ‘s-Hertogenbosch gemaakt heeft in het kader van mijn college over dogmageschiedenis; voor dit paper heeft hij Hubert Jedin, Geschichte des Kon- zils von Trient , 4 dln. in 5 bdn., Freiburg: Herder, 1949-1975 gedepouilleerd. Voor de geschiedenis van het Concilie van Trente en van de katholieke hervorming in de Nederlanden heb ik gebruik kunnen maken van een nota die Gert Gielis heeft opgesteld op basis van zijn doctoraatsonderzoek De rol van de Leuvense the- ologen in de ketterbestrijding en de katholieke hervorming (1544-1576) .