Overeen 2020-45

september 2020 6 • Coronabestendig De inleiding raakte mij meteen al: “We schrijven 1350. Het moet een rampjaar geweest zijn voor Geert Grote. Hij is tien jaar oud als zijn ouders aan de pest overlijden.” Zou het boek ook relevant zijn voor een wereld die beheerst wordt door de coronaslachtoffers, isolatie en qua- rantaine, gesloten kerken en een vastlopende economie? Zoals Paus Franciscus in onze tijd de pandemie duidt als een test en een uitdaging voor het geloof; een tijd voor boete- doening, nederigheid en wederzijdse zorgzaamheid; een tijd voor bekering en ‘ons vastklampen aan de Heer’; zo deed Thomas dat in de eerste helft van de 15e eeuw. In een tijd waarin je sterk op jezelf wordt teruggeworpen, neemt een geestelijk leidsman je bij de hand en hij wijst je op de doodlo- pende wegen en op de kansen die je worden geboden. Hij maakt je attent op schijnzekerheid en de innerlijke kracht van Gods aanwezigheid. Een vergaarbak van teksten Toen ik de eerste keer De Navolging van Christus las, had ik last van de ongeorganiseerde vergaarbak van teksten en overwegingen die je tegen- komt. Zoals Jacques Koekkoek in zijn inleiding ook zegt: “Het werk heeft niet bepaald een heldere structuur”. Of is het probleem dat de structuur vooral voor moderne ogen lastig te ontdekken is? Ontgaan ons de orde- ningsprincipes en klassieke stijlfigu- ren die Thomas hanteert? Want het overkomt mij echt: Wanneer ik lekker door wil lezen, raak ik vermoeid van de kronkels. In de afgelopen maan- den las ik echter enkele stoïcijnen met dezelfde verzameling van citaten en oprispingen. Marcus Aurelius en Seneca kun je best een paar bladzij- den lezen, rustig overwegen en nog eens hernemen. Ook De Navolging is zo’n boekje dat je best met regel- maat kunt hernemen: Hoe sta ik zelf in mijn geloof? Uit de tijd of hypermodern? De overwegingen die Thomas geeft, gaan geregeld gepaard met een nega- tief beeld van mens en maatschappij. Jacques Koekkoek verwoordt deze kritische noot in zijn inleiding. Hij er- kent het gevoel dat bij mij wordt op- geroepen en helpt mij om me open te stellen voor de eigen waarde van het werk. Hij heeft me daardoor gehol- pen om positiever naar bepaalde pas- sages te kijken, of in het ergste geval: om bepaalde passages te doorstaan. Maar, vraag ik mezelf af, waarom zou ik meteen een waardeoordeel hangen aan een negatief beeld van mens en maatschappij? Is ons probleem niet dat wij nou juist leven in een tijd, waarin het IK wordt overschat en we het ego dreigen op te blazen? In hoe- verre is het mensbeeld van Thomas negatief? Hij zegt: “Het koninkrijk van God is binnen in jullie.” Thomas wil de mens ‘in zijn kracht zetten’ door hem of haar de weg naar binnen te wijzen en God als krachtbron aan te wijzen. Thomas heeft een rijke erva- ring met geestelijke begeleiding. Hij is waarschijnlijk steeds bevraagd en de structuur van vraag en antwoord kom je ook in het boekje tegen. Het lijkt me dan ook in de geest van De Navolging om de tekst kritisch te bevragen. De gehoorzaamheid en onderwerping, waarop Thomas de nadruk legt, kun je ter harte nemen door ook de weerbarstige passages serieus te onderzoeken. Overigens, juist door de prettige bewerking van Koekkoek, ben ik sneller bereid om me open te stellen voor deze spiritu- ele leraar. door Rob van Uden Coronabestendige spiritualiteit Net voor de coronacrisis kwam er een derde druk op de markt van De Navolging van Christus van Thomas á Kempis; een uitgave in hedendaagse taal, ingeleid en bewerkt door Jacques Koekkoek. Ik had me al eerder gebogen over deze oude bestseller van Thomas (ik heb het boek in de vertaling van Dr. P.A.H. Merkx, Spectrum 1957), maar het heeft me nooit echt kunnen boeien. Voor mij was deze nieuwe druk van deze mooi gebonden uitgave een reden om het boek nog eens te lezen.