Overeen 2012-29

3 • najaar 2012 V eel christenen in Nederland hebben zorgen als het gaat om de toekomst van Kerk en chris- telijk geloof. Er is sprake van krimp en veel van onze mensen lijden geloofs- inhoudelijk, zo lijkt het, aan bloedar- moede. Een kleiner wordende Kerk lijkt in ons land bijna onafwendbaar. Al deze zorgen zijn reëel maar tegelij- kertijd zijn er gelukkig ook genoeg positieve en bemoedigende ontwik- kelingen. Persoonlijk denk ik dan ook aan de oecumenische beweging van de laatste halve eeuw. De toenadering tussen christenen van verschillende tradities mogen wij zien als een groot geschenk van Gods Geest. Na eeuwen van verkettering en zelfs geweld, heb- ben wij geleerd elkaar te ontmoeten en te verrijken. De ketters en papen van gisteren zijn broeders en zusters in de ene Heer van vandaag gewor- den. In onze tijd beginnen wij niet bij de verschillen maar bij de overeen- komsten, zonder overigens te verval- len tot een knuffeloecumene die de verschillen wil verdoezelen. Maar de tijd van elkaar vervloeken ligt geluk- kig ver achter. Veeleer zijn wij geroe- pen om elkaar te zegenen. Op ver- schillende niveaus kunnen wij elkaar tot zegen zijn: theologisch, spiritueel en praktisch, zowel binnenkerkelijk als in de samenleving. Theologisch In de theologische wetenschap is een oecumenische houding bijna van- zelfsprekend geworden. Bijbelgeleerden van verschillende tradities leveren de geloofsgemeen- schap nieuwe bijbelvertalingen en verrijken de gelovigen met exegeti- sche studies. Ik heb de indruk dat hierbij veel oecumenisch grensver- keer mogelijk is. Bij theologische vakken als systematische theologie en kerkgeschiedenis liggen de con- fessionele verschillen gevoeliger. Maar ook daar is de laatste halve eeuw veel gebeurd. Katholieke theo- logen en protestantse godgeleerden bestuderen intensief elkaars geloofs- leer. Met de nodige nuchterheid en distantie kijken kerkhistorici van verschillende christelijke tradities naar het verleden. Ook hier zijn zwart- wit visies meer en meer geë- volueerd en krijgt de nuance alle ruimte. De boeken van onze paus Benedictus over Jezus krijgen ook in protestantse kring veel aandacht en waardering, misschien ook wel door de pauselijke concentratie op Gods openbaring in Jezus Christus Spiritueel De wereld van de theologie wordt maar door een klein deel van de gelovigen betreden. Veel meer van ons kunnen echter kennis nemen van elkaars spirituele rijkdom. En terecht want ook spiritueel kunnen katholieken en protestanten veel van elkaar leren en elkaar tot zegen zijn in de uitwisseling van aanwezige geloofsparels. Als katholiek bisschop zou ik het fantastisch vinden als de gemiddelde katholieke gelovige zich de protestantse liefde voor de Heilige Schrift eigen zou maken. En hoe kan de protestantse liedcultuur het katholieke geloofsleven verrijken! Omgekeerd denk ik dat het katho- liek besef van sacramentaliteit het protestantse geloofsleven kan ver- diepen en versterken. De liefde voor het Woord mag niet ten koste te gaan van de liefde voor het Sacrament. Juist in de sacramenten van de Kerk komt de Heer ons immers met zijn liefde tegemoet. Praktisch Helaas merk ik dat op veel plaatsen de oecumene vaak wordt versmald tot samen liturgie vieren. En de onmogelijkheid om samen Eucharis- tie en H. Avondmaal te vieren, zet dan al snel een domper op het geheel. Persoonlijk hoop ik dat deze liturgische versmalling van de oecu- menische samenwerking kan wor- den doorbroken. In de praktijk anno nu is er oecumenisch juist op cate- chetisch en diaconaal terrein nog een wereld te winnen. Juist in het bisdom Groningen–Leeuwarden be- pleit ik al sinds mijn aantreden als bisschop in 2008 een versterking en verdieping van de oecumenische banden op deze terreinen. Gezamenlijk kunnen wij de sprake- loosheid te lijf gaan door in een oecumenische setting rondom een open Bijbel samen te komen. Samen drinken aan de bron van ons geloof kan de band met God én de onder- linge band alleen maar versterken. En dat geldt ook voor oecumenische diaconale projecten. Moeten juist krimpende christelijke gemeen- schappen ook niet op dit terrein de krachten bundelen? Een gezamenlijk christelijk diaconaal getuigenis zal in de huidige samenleving de geloof- waardigheid van de Kerk alleen maar vergroten. In het noorden merk ik steeds meer hoe plaatselijke overhe- den een diaconale Kerk als een bondgenoot zien in de zorg voor de kleinen en kwetsbaren van dorp of stad. Allerlei oude beelden kunnen worden vergruisd en nieuwe vormen van samenwerking zijn juist op dia- conaal terrein gemakkelijk te realise- ren. In kracht van de Geest kunnen zo christenen van verschillende tra- dities binnen én buiten de muren van de Kerk elkaar tot zegen zijn. Mgr. dr. Gerard de Korte is bisschop van Groningen-Leeuwarden Mgr. Gerard de Korte Laat de zorgen plaatsmaken voor hoop door Mgr. dr. Gerard de Korte