Overeen 2010-25

6 • september 2010 Harvesting the Fruits Cardinal Walter Kasper Basic Aspects of Christian Faith in Ecumenical Dialogue Continuum 2009, 207pp. ISBN 978-1441-16272-4 Recensie: Hans Kronenburg ‘ W ij hebben meer bereikt dan wij ons veertig jaar ge- leden konden voorstellen of dromen’. Dit zei kardinaal Walter Kasper, tijdens de persconferentie in oktober 2009 waarop hij zijn nieuw- ste boek ‘Harvesting the Fruits’ pre- senteerde. Daarbij doelde hij op de vorderingen van de oecumenische dialoog met de kerken van de Refor- matie. Op de persconferentie zei de kardinaal verder dat hij het niet eens is met de sceptici die zeggen dat er momenteel sprake is van een ‘oecu- menische winter’. ‘Integendeel, we beleven een hoogseizoen. Na een pe- riode vol enthousiasme treden we de gezamenlijke problemen veel reëler tegemoet. De bereikte resultaten zul- len nu in de diverse kerken moeten worden doorgevoerd’, aldus Kasper. Een opmerkelijk geluid in een tijd waarin de oecumene niet hoog geno- teerd lijkt te staan en het visioen van de institutionele eenheid lijkt te zijn verdwenen. In zijn boek – dat te beschouwen is als zijn geestelijk testament, omdat hij inmiddels zijn functie heeft over- gedragen – presenteert de voorzitter van de pauselijke raad ter bevorde- ring van de Eenheid der Christenen de resultaten van de gesprekken die gedurende de laatste veertig jaar gevoerd zijn tussen Rooms-katholie- ken enerzijds en Lutheranen, Gere- formeerden, Anglicanen en Metho- disten anderzijds. Grote resultaten De resultaten van de verschillende dialogen, die kort na het Tweede Vaticaanse Concilie (in 1967) begon- nen en soms jarenlang duurden, zijn nauwgezet en systematisch geordend naar thema: de fundamenten van ons gemeenschappelijke geloof: Jezus Christus en de Drie-eenheid (hoofd- stuk 1), heil, rechtvaardiging en heili- ging (hoofdstuk 2), de kerk (hoofd- stuk 3) en de sacramenten van doop en avondmaal (hoofdstuk 4). Steeds worden behalve de overeenkomsten ook de verschillen opgesomd waar- over verder gepraat moet worden. Als het bij voorbeeld gaat over de kerk (hoofdstuk 3) noemt Kasper als knel- punten de verhouding tussen de plaatselijke en de universele kerk, de sacramentaliteit van de kerk, de apo- stolische successie, het leergezag en natuurlijk de rol van het Petrusambt. Dit hoofdstuk is niet toevallig veruit het langste hoofdstuk! Daar liggen de grootste verschilpunten. Ik heb dit boek met rode oortjes gelezen, al staat het vol met schijnbaar dorre citaten uit theologische rapporten. Maar daar moet de lezer doorheen kijken. Je kunt het vergelijken met een muziekpartituur: je moet door de noten heenkijken om de muziek te kunnen horen. En die is prachtig! Wie dit boek uit heeft kan dan ook niet anders dan kardinaal Kasper gelijk geven: ‘Wij hebben meer be- reikt dan wij ons veertig jaar geleden konden voorstellen of dromen’. Nederlandse vertaling Het is dan ook verheugend dat de Katholieke Vereniging voor Oecu- mene dit boek in Nederlandse ver- taling gaat uitgeven, zodat het kan gaan dienen als objectieve informa- tiebron voor wie weten wil wat er nu eigenlijk bereikt is in de oecumene. Blijft natuurlijk de vraag naar de receptie van de dialoogresultaten: wat gaan de kerken ermee doen? Zullen ze de resultaten van deze oecumenische oogst binnenhalen en omzetten in concrete afspraken, woorden ligt. Deze verbondenheid bleef gedurende de hele week tast- baar aanwezig en kleurde de persoon- lijke ontmoetingen. In die ontmoetin- gen werd niet eens zoveel over de oecumene gesproken. Daarentegen beleefden we de oecumene des te meer, in de uitwisseling van geloofs- verhalen en het vertellen over wat onze persoonlijke zoektocht naar Christus voor ons dagelijks leven betekent. Welke keuzes maken we, hoe geven we daaraan vorm en uit- drukking en wat hopen we te berei- ken? IEF in Nederland Zo mocht ook ik vertellen welke weg ik gegaan ben en welke hoop ik koes- ter voor de toekomst. Eén daarvan is dat de oecumenische beweging in Nederland nieuwe impulsen zou mogen ondergaan van een dergelijke ‘spiritualiteit van de vriendschap’ in internationaal verband. Zeker, we kennen in Nederland grassroots- bewegingen, oecumenische gemeen- schappen waarin christenen elkaar op basis van een dergelijke spiritualiteit ontmoeten, gemeenschap vormen. Ze zijn een zichtbaar teken van christe- lijke eenheid in de Nederlandse samenleving. Hoewel het IEF van 1969 tot 2002 een Nederlandse regio heeft gekend bleek deze destijds niet langer levensvatbaar te zijn. Een internationaal orgaan van informele oecumenische uitwisseling en ont- moeting op basis van spirituele oecu- mene zou, nu aandacht voor spiritu- aliteit – ook binnen de oecumenische beweging – prominent aanwezig is, nieuwe impulsen kunnen leveren voor de oecumenische beweging en de vorming van een nieuwe generatie oecumenici kunnen bevorderen. Juist de internationale uitwisselingen met christenen van allerlei leeftijden en culturen corrigeert het eigen perspec- tief op de (voortgang van de) oecume- ne en plaatst de Nederlandse context in een breder perspectief. (Dit artikel werd eerder geplaatst in het Friesch Dagblad. Hanneke Arts hield voor de website www.oecume- ne.nl een weblog bij over haar erva- ringen in Lyon).