Overeen 2010-24

Eén Heer, één Geloof, één doop (Ef, 4,1-6) door Geert van Dartel 4 • april 2010 Bij de Raad van Kerken is onlangs de commissie Doop(v)erkenning ingesteld. De opdracht van deze commissie is onder andere om te onderzoeken of er bij de kerken in Nederland voldoende draagvlak is voor een gezamenlijke verklaring over de doop. Voorzitter van de commissie is de remonstrantse theoloog prof. dr. Th. M. van Leeuwen. De redactie van Overeen legde hem een aantal vragen voor. Verklaringen van de katholieke en enkele protestantse kerken over de wederzijdse dooperkenning werden al in 1967 bereikt. Waarom dit nieuwe initiatief van de Raad van Kerken in Nederland? D e wederzijdse dooperkennin- gen van de jaren zestig bleven beperkt tot de Rooms-katho- lieke en enkele protestantse kerken. Met deze nieuwe commissie hopen we er meer kerken bij te betrekken, zoals de orthodoxe aan de ene kant, maar ook de meer vrije kerken aan de andere kant. Het idee voor deze com- missie is gekomen van bisschop Van Burgsteden. Tijdens de grote Europe- se oecumenische conferentie in Sibiu (2007) zag hij dat de wederzijdse dooperkenning als fundament van verdere groei naar eenheid van de Kerk hoog op de agenda werd gezet. Het onderwerp speelt ook in andere landen. In Duitsland zijn enkele jaren geleden 11 kerken tot wederzijdse dooperkenning gekomen. De tekst die de overeenstemming over de doop verwoordt zou, zo denken we, een voorbeeld kunnen zijn voor de bredere dooperkenning in ons land. In Engeland zijn kerken zo ver ge- gaan om een oecumenisch doopcer- tificaat op te stellen zodat je gedoopt zijnde in de ene kerk met een certifi- caat het bewijs van gedoopt zijn in een andere kerk kunt laten zien. De commissie Doop(v)erkenning heeft als opdracht te werken aan de verbreding en de verdieping van de wederzijdse dooperkenning. Wat wordt daarmee bedoeld? Met verbreding wordt bedoeld het betrekken van meer kerken bij het gesprek. Daarbij gaat het ook om kerken die tot dusverre nog geen lid zijn van de Raad van Kerken. Verdieping wil zeggen dat de kerken die het betreft zich nog eens goed bezinnen op de betekenis van de doop. Ik stel me zelf voor dat we daarover een brochure of ander materiaal uitbrengen dat een parochie of gemeente helpt om daar nog eens goed over na te denken. Je bent gedoopt, maar wat betekent dat eigenlijk? In oecumenisch verband zouden christenen zich samen kun- nen bezinnen op wat het betekent opgenomen te worden in de Kerk van Christus. Overigens heeft de Raad van Kerken twintig jaar gele- den al een keer een handreiking voor oecumenische doopcatechese uitgegeven. Wederzijdse dooper- kenningen werden tot nu bereikt tussen kerkgenootschappen die de kinderdoop praktiseren. Is over- eenstemming over de doop met kerken die alleen de volwassenen- doop kennen haal- baar? Overeenstemming in de zin dat ze elkaars praktijk overnemen is denk ik onhaalbaar. Dat moet je ook niet nastreven. Maar dat je elkaars praktijk appre- cieert en begrijpt wat daarvan de achter- gronden zijn, dat op zijn minst. De com- missie is in ieder geval breed samengesteld. In onze commissie doen ook doopsgezinden en baptis- ten, die de volwassenendoop ken- nen, mee. Ik denk dat we veel kun- nen hebben aan de groeiende con- vergentie die wat dit betreft dankzij het Lima-rapport bereikt is. Daarin is duidelijk aangegeven dat de volwas- senendoop in de Schrift het beste gedocumenteerd is. Dat is eigenlijk de oudste vorm. De kinderdoop is later in de Kerk enorm naar voren gekomen. Maar ook de kinderdoop is gericht op of vindt zijn bekroning in belijdenis doen of vormsel, het volwassen beamen van het geloof. Dus dan is er zeker een convergen- tie. En ik denk dat het misschien mogelijk is om toch samen een for- mule daarvoor te vinden in zo’n dooperkenning. In Duitsland was er van de dopersen een gastlid bij de commissie die daaraan werkte. Die heeft meegedaan in de gesprekken daarover, maar uiteindelijk hebben de dopersen in Duitsland de verkla- ring niet mee ondertekend. Zo moei- lijk blijkt het te liggen. De doop wordt door bijna alle christelijke kerken beschouwd als een noodzakelijk teken of sacrament. Er Marius van Leeuwen