Overeen 2006 17

Op retraite in Bose 3 Overeen, nr. 17, oktober 2006 De kloostergemeenschap in Bose (Noord-Italië) is een inspirerend voorbeeld van geleefde oecumene. De gemeenschap werd in 1965 opgericht door Enzo Bianchi en telt momen- teel 80 leden. Anne Marie Willebrands, bestuurslid van onze vereniging, ging er in het voorjaar enkele dagen op retraite en bericht over haar ervaringen. Eerste indrukken Zondagavond rond vijf uur kwam ik na een lange bochtige bergweg met de auto bij het Monastero di Bose aan. Er was blijkbaar die middag een concert georganiseerd, waardoor er een drukte was van belang. Ik werd begroet door de broeder waarmee ik het email-contact had gevoerd en al gauw zat ik aan tafel bij andere gasten en leden van de communiteit. Aangezien ik niemand kende dacht ik mij toch even vriendelijk te moeten voorstellen aan mijn tafelgenoten met een “Io sono Anne Marie di Olanda” waarop echter geen reactie kwam. Op dat moment realiseerde ik mij dat ik in een klooster was, ondanks de grote menigte bezoekers en auto’s. Ik fluisterde tegen mijn buurvrouw aan tafel “silenzio”? en toen ze glimlachend knikte, begreep ik dat ik mijn Italiaans in ieder geval niet aan tafel zou “praticare”. Ik vind het maar niks om stilzwijgend het brood door te geven en voor je uit te staren. Zulke situaties begin- nen altijd op mijn lachspieren te werken, maar gelukkig hield ik mij in. Later hoorde ik dat per dag hetzij de lunch hetzij het diner in stilte werd gebruikt. Een vriendelijke sorella uit Luxemburg afkomstig wees mij mijn kamer, die prachtig lag en comfortabel was. Het hele gasten- verblijf was pas gerenoveerd en zag er prima uit. Er waren gasten uit Duitsland en uit Frankrijk. Daarnaast was er nog een bus jongeren uit Italië die een paar dagen bleven, want op 1 mei was iedereen vrij. De volgende morgen werden de klokken geluid om half 6 en om 6 uur waren de ochtendgebeden in de kerk. De broeders en zusters kwamen van weerszijden bin- nen en zaten tegenover elkaar in witte pijen. Het kerkje heeft een prachtige stijl, eenvoudig en modern, maar toch door veel gebruik van donker hout en een paar prachtige iconen doet het warm aan. De gezongen gebeden vond ik heel prettig en rustgevend. De solostemmen bijzonder mooi met de juiste instrumentale begelei- ding. Zelfvoorzienend en oecumenisch Na het ontbijt dat uit brood en homemade vruchtenjam bestond en gelukkig een goede koffieautomaat ging iedereen aan de slag. De communiteit voorziet geheel onafhankelijk in haar eigen onderhoud. Groenten en vruchten worden in eigen tuin geteeld, verwerkt en bereid. In de ateliers worden iconen geschilderd in verschillende stijlen en grèsaardewerk maken ze in de vorm van bekers, olielampjes, kelken en patenen. De opbrengst hiervan, als ook de boeken en publicaties, die uitgegeven worden, zorgen voor een permanente bron van inkomsten, zonder welke deze commu- niteit niet kan bestaan. De communiteit van Bose bestaat uit broeders en zusters van verschillende christelijke oorsprong, zoals van de rooms-katholieke kerk, de lutherse kerk of de oosterse kerken. Werken, bidden en leven vanuit het Evangelie en de rijke spiritualiteit van de verschillende kerken en tradities is datgene wat deze mensen bindt. Verschillende leden van de communiteit werken buiten de gemeenschap in het onderwijs of in een ziekenhuis, anderen werken binnen de gemeenschap in de tuin of ateliers. Wonen doen ze in het klooster in hun eigen gebouw, waar ook regelmatig een lezing of een cursus wordt gehouden door mensen van buiten, zoals tijdens mijn verblijf door een professor uit Venetië over het boeddhisme. De jongeren, die hier een kloosterweekend houden, krijgen een soort katechese van de broeders of zusters en doen mee met de gebeden. Italiaans is de voertaal, ofschoon je met het Frans ook al een aardig eindje komt. Op 2 mei vierden we de feestdag van Athanasius. De icoon van de opstanding uit het graf werd voor een dag vervangen door een icoon van Athanasius. Ook werd tussen de middag een Eucharistieviering gehouden door een priesterlid van de gemeenschap. Inmiddels waren er een vijftal jonge domini- canen aangekomen die binnen een aantal maanden tot diaken zouden worden gewijd. Ze studeerden in Bologna. Aan tafel waren zij goed gezelschap en met name met de Canadese dominicaan was het prettig om vlot in het Engels te kunnen praten. Ze beschikten over een dosis goede humor wat ik af en toe wel mis bij “volwassen mensen”. Balans Wat mij bijzonder trof bij deze gemeen- schap was de combinatie van intellectueel denken en de sociaal-culturele activiteiten. Ook in de dagelijkse gebeden kwam dat tot uitdrukking door een vrijwel perfecte uitvoe- ring. De vrouwen vullen de mannen aan of omgekeerd, waardoor er een prachtige harmonie ontstaat. Zowel jonge mensen als ouderen. Ik moest ook denken aan Taizé, waar jonge mensen elkaar treffen in oecu- menische vieringen. Die vind ik ook heel inspirerend, maar vaak te massaal en de communiteit bestaat alleen uit broeders. Het samen leven en werken van mannen en vrouwen in een geest van spiritualiteit en soberheid heeft volgens mij veel kansen voor de toekomst. De individualisering en snelle groei van internet heeft tot een sociale armoede geleid, waardoor steeds meer jonge mensen zich bewust afvragen hoe zij hun leven gaan inrichten. In ge- meenschappen als deze in Bose vinden zij de ruimte voor een brede ontwikkeling dankzij het strakke dagschema en open contacten met de buitenwereld. Na onge- veer 4 jaren van noviciaat leggen zij de gelofte van armoede, gehoorzaamheid en celibaat af. In Jeruzalem, Ostuni (It) en Assisi bestaan er nu ook kleine vestigingen van deze oecumenische gemeenschap. Voor de dialoog tussen de verschillende christelijke kerken onderling en met de andere wereldgodsdiensten kunnen zij een stimulans zijn zolang zij met elkaar omgaan op basis van gelijkheid en wederzijds respect. Op de 5e dag vertrok ik na het ochtendge- bed naar Frankrijk, waar ik bij vrienden in Reims zou overnachten. Uitgezwaaid door mijn vriendelijke Canadese dominicaan en sorella Antonella verliet ik de groene vallei, terwijl de zon eindelijk volop ging schijnen. Die had zich die dagen ook teruggetrokken. Ook even op retraite! Anne Marie Willebrands Dominicanen op bezoek in Bose (foto: Anne Marie Willebrands).