Overeen 2004 11

5 Overeen, nr. 11, oktober 2004 Iemand die een moord heeft gepleegd en totaal onbewogen in de rechtszaal zit, benauwt mij erg. Deze mens is zo gevan- gen en zo ziek. Hoe wordt die mens gene- zen? Dat weet God alleen. Brugfunctie Luther brak niet met de katholieke traditie, maar bracht één aspect uit de theologie aan het licht. Dit heeft de Gemeenschappe- lijke Verklaring over de Rechtvaardigings- leer duidelijk uitgesproken. Als Luthers predikante in Nederland, getrouwd met een rooms-katholiek theoloog, heb ik er des- tijds naar uitgezien, dat er met deze jaren- lange studie wereldwijd een barrière zou worden afgebroken. Helaas werd het Nederlandse Episcopaat niet betrokken bij de besprekingen. Het bleek dat het stuk hen niet officieel was toegestuurd, omdat de Lutherse Kerk in Nederland toch zo klein was. Dat deed pijn. Want juist in het oecumenisch gesprek is de lutherse traditie daardoor dichter bij de Catholica gekomen en kan zij een brug- functie vervullen tussen de Rooms-katho- lieke Kerk en de kerken die zijn voortgekomen uit de hervormingsbeweging van Johannes Calvijn. Toen ik toch nog op de Duitse televisie een samenvatting van de plechtige kerkdienst in Augsburg opving, spron- gen de tranen mij in de ogen. Eindelijk. Una Sancta Luther was geen scheurma- ker, maar een goede zoon van de Kerk. En wij staan allen in die ene traditie van de Una Sancta. Maar wat maakt het uit voor ons vandaag de dag? Moeten we niet eerder de interreligieuze dialoog aangaan in onze multiculturele samenleving? Natuurlijk, maar hoe kunnen wij ons als christelijke kerken in onze verdeeldheid een geloof- waardige partner tonen? Hoewel ik heel veel twijfels en onzekerhe- den heb over de weg die wij als gelovigen moeten gaan in deze tijd, voel ik me vrij en vol hoop voor de toekomst. Omdat ik weet en geloof, dat het allemaal niet van ons gezwoeg en onze inspanning afhangt. En als ik niet kan uitdrukken in woorden en theologische taal wat dat voor mij betekent, dan kan ik het gelukkig nog zingen: Wat God doet, dat is welgedaan, zijn wil is wijs en heilig. ‘k Zal aan zijn hand vertrouwend gaan, die hand geleidt mij veilig. In nood is mij zijn trouw nabij. Ja Hij, de Heer der heren, blijft eeuwig wijs regeren. (LvK 432) Straks is het weer 31 oktober, Hervor- mingsdag. De Gemeenschappelijke Verkla- ring is dan vijf jaar oud. Wat heeft deze voor praktische consequenties gehad? Zijn we verder gekomen in het gesprek over de erkenning van elkaars kerk zijn, de sacra- menten, de plaats van mannen en vrouwen in het gewijde ambt? Hoe kunnen we elkaar vinden in de vertaling van de Boodschap in deze tijd? Het is genade te mogen werken in de wijngaard des Heren, maar er moet nog wel heel wat geschoffeld worden. Perla Akerboom-Roelofs Luthers predikant van Nijmegen De Nederlandse vertaling van de Gemeen- schappelijke Verklaring staat nu op www.oecumene.nl onder 'documentatie'. Lutherse websites: www.lutheranworld.org; www.ekd.de . In Nederland maakt de Lutherse Kerk deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland (www.pkn.nl ). ‘Sola Fide’ (door het geloof alleen) heette het landelijk Luthers jeugdblad, waar ik a1s jongere vaak aan meewerkte. ‘Sola Fide’ is echter meer dan de herinnering aan een jeugdblad. Ik heb geleerd wat het betekent; wat het betekent fouten te mogen maken en met vallen en opstaan mens te mogen zijn, spelend als een kind voor Gods aangezicht. Ik heb geleerd wat het bete- kent te mogen leven vanuit de genade. Dat God me neemt zoals ik ben en dat ik als gelovig mens niet hoef onder te gaan in schuldgevoel en zondebesef. Ik heb geleerd om naar de bijbelverhalen te luisteren als verhalen over mensen zoals ik. Zoals ik ben en kan zijn. Dat God mensen niet bij voorbaat heeft verdoemd en veroor- deeld, maar ruimte geeft. Dat die goede God met een kromme stok een rechte slag kan slaan. Gratis bevrijd Maarten Luther (1483-1546) worstelde met een besef van grote zondigheid van de mens en hoe de mens zich tegenover God kon rechtvaardigen van zijn daden. Door zijn nauwkeurige lezing van de Schrift kwam hij tot het inzicht, dat God de mens een kans geeft om zichzelf te zijn. Ieder individu is als schepsel Gods waardevol in zijn ogen. Door het lichaam en bloed van Jezus Christus, die voor onze zonden op het kruis is gestorven, zijn wij bevrijd van onze zonden: Hij heeft ons waarlijk vrij gemaakt. Wij zijn zondige mensen, maar tegelijkertijd door Christus vrijgemaakt, gerechtvaardigd (simul justus ac peccator). Dat is het pure Godsgeschenk, gratis en voor niets gekre- gen; sola gratia. Alleen door Gods genade kunnen we weer met een schone lei begin- nen. De vergeving van de zonde kunnen we niet verdienen, die kunnen we zomaar krijgen als we oprecht berouw tonen. Gerechtvaardigd door het geloof alleen Vijf jaar Gemeenschappelijke Verklaring van Augsburg Beeld uit de film Luther, die vanaf 1 juli ook in Nederland draaide, www.luther-der-film.de . De Katholieke Kerk en de Lutherse Wereldfederatie verklaarden vijf jaar geleden in Augsburg dat ze het eens waren ten aanzien van de grondwaarheden van de leer van de rechtvaardiging. De Lutherse predikante Perla Akerboom-Roelofs beschrijft hoe de rechtvaardigingsleer een rol speelt in haar geloofsleven. Op zondag 31 oktober 1999 werd in een feestelijke viering in Augsburg de officiële Gemeenschappelijke Verklaring (GV) van de Lutherse Wereldfederatie en de Rooms-katholieke Kerk ondertekend. De kerken verklaarden samen: “Het verstaan van de leer van de rechtvaardi- ging, die in deze Verklaring is uiteengezet, toont aan, dat er een consensus bestaat ten aanzien van de grondwaarheden van de leer van de rechtvaardiging tussen Lutheranen en [Rooms-]katholieken” (GV 40). Duidelijk wordt uitgesproken “dat de wederzijdse veroordelingen van vroeger niet van toepassing zijn op de leer van de dialoogpartners, zoals die is weergeven in de Gemeenschappelijke Verklaring”. De dialoogpartners verplichten zich om de studie van de bijbelse grondslagen van de leer van de rechtvaardiging voort te zetten en te verdiepen en te zoeken naar meer gemeenschappelijk verstaan van de leer van de rechtvaardiging. Voortzetting van de dialoog is in het bijzonder vereist op de punten die de Verklaring noemt (GV 43) als punten die een verdere verduidelijking nodig hebben om te komen tot de volledige gemeen- schap tussen de kerken; een eenheid in verscheidenheid, waarin resterende verschillen zouden worden “verzoend”. Samen wil men de pogingen voortzetten om de boodschap van de rechtvaardiging te vertalen in woorden voor mensen van vandaag.