Jaargang 67 Nummer 4

Pokrof 6 Aanleiding Dit jaar is het 50 jaar geleden dat in de Verenigde Staten de “Orthodoxe Kerk in Amerika” (Ortho- dox Church in America, OCA) werd opgericht. Ook 50 jaar terug werd monnik Herman van Alaska heilig verklaard. Hij geldt als de grond- legger van de (Russische- maar thans on- afhankelijke) Orthodoxe Kerk op het Noord- Amerikaanse continent. Over hem, zijn leven en actualiteit gaat dit artikel. Ter gelegenheid van dit feestelijk jubileum heeft de kerk een synode van haar bisschoppen gepland voor au- gustus 2020 in Kodiak, Alaska, waar Vader Herman in 1794 voet aanwal zette. Voor sommige christenen in Nederland en ook voor mij is deze Russische heilige bekend via een televisieprogramma ‘Eilanden van Ameri- ka’ (Islands of America) dat hemvorig jaar kort ‘in beeld bracht’. De documentaire richtte zich op twee eilanden bij Alaska: het grote eiland Kodiak (waar presentator Martin Clunes op sa- fari ging naar de Kodiak-beer, de grootste bruine beer van Amerika) en het nabijgelegen kleinere met dicht naaldbos bedekte eiland Spruce, het latere vluchtoord van Vader Her- man in het begin van de 19 e eeuw. Hij is gekend voor zijn toewijding en wilskracht om de in- heemse bevolking te beschermen tegen de brute uitbuiting door Russische kolonisten in Alaska einde 18 e en begin 19 e eeuw. Alaska (‘het grote land’) in de tweede helft vande 18 e eeuw. Russische inname door bonthandelaren. Alaska werd midden 18 e eeuw een nieuwe Rus- sische kolonie van bonthandelaren na de ruwe overtocht over zee vanuit Siberië. Bij elkaar woonden er maximaal 500 Russen veelal ver- spreid langs de kustlijn. De huidige geografi- sche kaart kent nog steeds veel Russische na- men. De kolonisten bestonden uit pelsjagers, bonthandelaars, kozakken, avonturiers, vrij- heidzoekers en wat orthodoxe oudgelovigen. Demeesten kwamen uit Siberië en het doel was hoofdzakelijk rijk worden van de bonthandel (fur rush), want de kustwateren van Alaska waren zeer rijk aan zeeotters, zeeleeuwen en zeehonden. De begeerde vachten werden verkocht aan China en gebruikt voor militaire uniformen inMoskou. De gevolgen van de eerste contacten met de ‘Amerikanen’ op het immense schiereiland bleken voor de toenmalige bevolking rampza- lig. De bestaande populatie werd gedecimeerd omdat ze niet bestand was tegen de geïmpor- teerde ziektes. Wederzijdse confrontaties ver- liepen behoorlijk gewelddadig en de Russen eis- ten een belasting in natura: beverhuiden. Langzamerhand kwamen er ook andere ver- houdingen: huwelijken met inheemse vrouwen Herman van Alaska: Herman van Alaska in een kajak. Omslag van een boek over hem.