Jaargang 66 Nummer 1

Pokrof 8 kerk te leiden: “Ik heb niet eerst 25 jaar gestre- den om nu aan mijn dienst voor de kerk te ver- zaken, voordat het de status krijgt, die ze ver- dient. Zolang God mij kracht geeft, moet ik de kerk dienen.” Volgens de onstuitbare Filaret zou tweederde van alle bisdommen van de Oek- raïense Orthodoxe Kerk van het patriarchaat van Moskou op zijn hand zijn en overgaan naar de nieuwe autokefale kerk. Daarbij noemde Fi- laret zijn rivaal in Moskou, patriarch Kirill, die met hem noch met patriarch Bartholomeüs wil spreken, “de architect van zijn eigen isole- ment”. Naar aanleiding van resolutie 8284 noemde het hoofd van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk, grootaartsbisschop Sviatoslav (Sjev- tsjoek), autokefalie “een belangrijke stap om verdeeldheid tussen de orthodoxe kerken en hun isolement van de wereldorthodoxie te over- winnen”. Tegelijkertijd waarschuwde hij dat de nieuwe orthodoxe kerk geen staatskerk zou moeten worden. In oktober 2018 sprak hij over autokefalie als ware het een vorm van nationale zelfbeschikking. Bovendien zag grootaartsbisschop Sviatoslav er een mogelijke impuls in voor de oecumeni- sche dialoog tussen orthodoxen en katholieken. Traditioneel richtte die zich vooral op het pa- triarchaat van Moskou, maar zou zich nu sterk moeten verbreden. Eenheid in veelvoud Archimandriet Kirill Hovorun was in het verle- den verantwoordelijk voor de oecumenische re- laties van de Oekraïense Orthodoxe Kerk van het patriarchaat van Moskou. Hij is een vaak geraadpleegd theoloog, vooral buiten zijn kerk. Hovorun bleek genuanceerd. Ook hij suggereerde op euro- maidanpress.com dat president Porosjenko door naar Istanboel te gaan en voor autokefalie te pleiten zijn kansen op herver- kiezing wilde verbeteren. Tege- lijkertijd echter beschreef hij klip en klaar hoe het Oppositie Blok, net als zijn eigen kerk trou- wens, polarisatie in de samenle- ving aanwakkerde. Zijn kerk zweeg over de “Revolutie van de waardigheid”, die in december 2013 van start ging, en over de oorlog in Oost-Oekraïne en de Krim in 2014-2015. Wel was ze er begin 2017 als de kippen bij met een steunverklaring voor Oppositie Blok-presidentskandidaat in spe Va- dimNovinski die werd nagezeten door justitie. Welbeschouwd uitte archimandriet Hovorun zich tamelijk positief over het door Petro Poros- jenko en patriarch Bartholomeüs gehanteerde model voor autokefalie. Optimistisch projec- teerde hij een politiek-pedagogisch ideaal in deze constructie en wanneer hij het bij het rechte eind heeft, krijgt de val van het monoli- thische derde Rome mogelijk een veelstemmig vervolg. “Het is een pluralistisch model”, lichtte Hovo- run toe op euromaidanpress.com. “Na de Oran- je Revolutie (2004-2005, FH) streefde presi- dent Viktor Joesjtsjenko nog het model na van een kerk die alle orthodoxen onder dezelfde pa- raplu moest scharen; een concept dat de staat ook beter kon managen.” Nu er echter meerde- re erkende jurisdicties naast elkaar kunnen be- staan, zal dat “bijdragen tot diversiteit in de Oekraïense orthodoxie.” “Als orthodoxen het idee omarmen dat er verschillende canonieke kerken in een staat kunnen bestaan, zullen ze andere vormen van religieus pluralisme beter gaanwaarderen.” Frans Hoppenbrouwers Frans Hoppenbrouwers is medewerker van de Stichting Communicantes, Tilburg Een belangrijke en interessante, meestal genu- anceerde bron van informatie is de nieuwsweb- site van deOekraïense Grieks-katholieke Kerk RISU. Zie https://risu.org.ua/en/index In het midden aartsbisschop Onoefri (Berezovsky).