Jaargang 66 Nummer 1

Pokrof 6 In deze bijdrage wordt stilgestaan bij de reac- ties in Oekraïne op het besluit van patriarch Bartholomeüs om de Orthodoxe Kerk in Oekraïne te erkennen als een autokefale kerk. De commentaren waren talrijk, soms verrassend, maar meestal voorspelbaar. Voorstanders van een meer Rusland vriendelij- ke koers van het land bleken vaker tegenstanders van autokefalie, terwijl de pro-Oekraïens georiënteerde groepen opgetogen waren. Een derde categorie, ook pro-Oekraïens, was gereserveerder. Sommige kerkgenootschappen vroegen zich af wat een grote, door de staat gesteunde Oekraïense Orthodoxe Kerk voor hen gaat betekenen. Z oals was te verwachten, reageerde de po- litiek verdeeld. President Petro Porosjen- ko, die bij de Oekraïense Orthodoxe Kerk van het patriarchaat van Moskou kerkt, zag de aangekondigde autokefalie voor de or- thodoxie in Oekraïne vooral als een afrekening met de voormalige kolonisator Rusland. Maar die streep onder die geschiedenis had voor hem ook een actueel belang. Rusland heeft zijn oude streken nog niet verleerd, meende Porosjenko. Het land gebruikt religie nog altijd als gereed- schap voor “imperiale illusies en chauvinisti- sche fantasieën”. Daarom ook was autokefalie “een bewijs van spirituele onafhankelijkheid”, zei Porosjenko op 29 november 2018. De president wees daar- bij uitdrukkelijk naar zijn noorderbuur, waar “‘staat en Russische kerk, geheime-dienst-offi- cieren, klerken, mensen in uniform en kazuifel samenspannen”. Autokefalie was bovendien een teken dat “God met ons bleef tijdens onze rechtvaardige strijd om onze onafhankelijk- heid. Autokefalie is een historische mijlpaal op die weg.” Porosjenko noemde dit proces van kerkelijke emancipatie in oktober een onder- deel van zijn “pro-Europese en pro-Oekraïense strategie”. In zijn ogen ging het daar om niets minder dan “de val van het derde Rome”. Sint-Volodymyr-kathedraal van het patriarchaat van Kiev. Autokefalie voor de Orthodoxe kerk in Oekraïne