Jaargang 66 Nummer 1

De Griekse schrijver Nikolaos Michaïl (roepnaam: Nikos) Kazantzakis werd in 1883 in de hoofdstad van Kreta, Heraklion, geboren en stierf op 26 oktober 1957 in het acade- misch ziekenhuis van het Duitse Freiburg im Breisgau. 1 Hij was een auteur met een reusachtig en veelzijdig oeu- vre, dat in het bijzonder uit poëzie, toneelstukken, reisver- slagen en romans bestaat. Wereldwijd was men vooral over zijn romans enthousiast en dat verschafte hem een enorm lezerspubliek. D e meest in het oog springende romans zijn Leven en wandel van Alexis Zorbas (Zorba de Griek) , het drama van de vluchtelingen Christus wordt weer gekruisigd , het epos van de strijd om de onafhankelijkheid van Kreta Kapitein Michalis: Vrijheid of dood en de ro- man over het leven van Jezus Christus De laatste verzoeking . Verder schreef Kazantzakis poëzie – wat voor hem het belangrijkste was, vooral zijn monumentale Odyssee over de nieuwe avontu- ren en de spirituele zoektocht van Odysseus na zijn terugkeer op Ithaca –, een geestelijke en deels fictieve autobiografie ( Verantwoording aan El Greco ), een filosofisch-religieuze verhande- ling ( Ascetica: Redders van God ), talloze aanteke- ningen en brieven, alsook essays en studies. Wat die laatste categorie betreft noem ik hier slechts zijn Geschiedenis van de Russische literatuur en tal van bijdragen voor woordenboeken en school- boeken. Bovendien schreef hij kinderboeken en draaiboeken voor films en maakte hij een groot aantal literaire vertalingen, bijvoorbeeld van zeven dialogen van Plato, Dante’s Divina Comme- dia , Goethe’s Faust , Spaanse poëzie enHomerus’ Ilias en Odyssee . Op zijn beurt is het literaire oeuvre van Kazantzakis naar tientallen andere talen overgebracht. God Kazantzakis’ oeuvre is niet alleen omvangrijk en veelzijdig, maar ook sterk religieus en spiri- tueel. In de moderne wereldliteratuur zijn er maar weinig literaire auteurs die in hun werk zo intensief en consequent van God spreken als hij dat doet. Hij schiep zijn oeuvre op grond van diepzinnige gedachten over doel en be- stemming van de mens en de wereld, over de zin van het leven en over het wezen en hande- len van God zoals hij die zag. Ook zijn romans zijn doorwevenmet deze gedachten. Zo zijn bij- voorbeeld strijd leveren en de botsing tussen moed en lafheid, tussen geest en materie, even- als de enorme betekenis van solidariteit en lief- de, kernthema’s in Christus wordt weer gekrui- Nikos Kazantzakis en de orthodoxe traditie 3 Pokrof Nikos Kazantzakis (Foto: Wikipedia). 1 Dit korte artikel is ontleend aanmijn studie De weg omhoog en de strijd om vrijheid: Nikos Kazantzakis, zijn Ascetica en de orthodoxe traditie (Groningen: Ta Grammata, 2017), 214 blz.