Jaargang 65 Nummer 5

Pokrof 1 5 Het plaatselijk concilie van de Russisch-orthodoxe Kerk in 1917-1918 In 2017 en 2018 was het honderd jaar geleden, dat het plaatselijk concilie van de Russisch-orthodoxe Kerk plaatsvond. In die jaren maakte Rusland twee revoluties mee: de bur- gerlijke Februarirevolutie en de com- munistische Oktoberrevolutie. Dit unieke concilie is hier en daar op bescheiden schaal herdacht. Het was een concilie van de hele Russisch- orthodoxe Kerk inclusief de diaspora. Dat is met plaatselijk (namestnije) bedoeld, wat staat naast een ‘oecu- menisch’ concilie van alle kerken of een ‘pan-orthodox’ concilie. In Rusland is vooral het weer invoeren van het patriarchaat herdacht. Maar het concilie heeft zich met veel meer zaken bezig gehouden. V era Verchovtsjeva, een ‘geestelijk kind’ van de heilige Johannes van Kronstadt, beschreef de situatie waarin Rusland verkeerde in 1916 als volgt: “In onze tijd brengt men de grofste leugen als een verstandige ge- dachte naar voren. … De wereld eindigt, zoals ze bij haar schepping begonnen is, met chaos”. De sociale problemen in de steden en op het platteland namen toe. De oorlog van 1905 tegen Japanwas op een catastrofe uitgelopen. De Eer- ste Wereldoorlog, waarin Rusland met de geal- lieerden vocht tegen Duitsland, verliep op- nieuw heel moeizaam. De soldaten aan het front leden honger en waren slecht bewapend. Steeds meer soldaten deserteerden. Met name door de last van deze oorlog begonnen de staats- structuren, waaronder de staatskerk, uit elkaar te vallen. Al vóór 1917 hadden mensen er ge- noeg van en namen hier en daar het beheer van landgoederen en fabrieken over. Soms joegen Concilie van 1917-’18.