Jaargang 65 Nummer 1

Pokrof 9 Vader Aleksej Maltsev Wetenschapper, vertaler, zielzorger, publicist en organisator Een belangrijk persoon in de geschiede- nis van de Orthodoxe Kerk in Duitsland is aartspriester Alekséj Pétrovitsj Máltsev (1854-1915). Hij wordt wel ‘de vader van de Orthodoxie in Duitsland’ genoemd en hij heeft ook voor Nederland betekenis gehad. A leksej Máltsev (Duits: Alexios von Malt- zew) werd in 1854 geboren in het Russi- sche gouvernement Jaroslavl. Zijn vader en grootvader waren priesters. Het was in die tijd gebruikelijk dat hij in hun voetsporen zou treden. Hij ging dus studeren aan de plaatselijke geestelijke school (soort kleinseminarie) en daarna aan de Geestelijke Academie in Sint-Pe- tersburg. Studeren lag hem goed. In 1878 ver- wierf hij de graad vanmagister in de theologie. In 1882 werd hij priester gewijd. Hij ging onderwijs geven in filosofie, psychologie en pedagogie aan de Geestelijke Academie en aan een aantal gym- nasia voor meisjes in Sint-Petersburg. Hij schreef in die tijd het boek ‘Grondslagen van de pedago- gie’ enwas medeauteur van het boek ‘Vragen aan de moeder over het kind’, boeken die beide in 1885 verschenen. Hij was actief in een hulporga- nisatie voor arme studenten. Maltsev is een voor- beeld van de opleving die de Russisch-orthodoxe Kerk tussen 1870 en 1918 beleefde. Men kroop uit de passiviteit en afhankelijkheid waarin men sinds de hervormingen van Peter de Grote in 1720 terecht gekomen was. De communistische Oktober-revolutie van 1917 zou aan die opleving een gewelddadig eindemaken. Benoeming inBerlijn In de 19 e eeuw vielen alle Russisch-orthodoxe parochies in het buitenland onder het bisdom Sint-Petersburg. Metropoliet Isidor (Nikolskij) van Sint-Petersburg benoemde Maltsev in 1886 tot rector van de kerk van de heilige vorst Vladi- mir, de Russische ambassadekerk in Berlijn. Maltsev had een missionaire instelling. Hij wilde het Orthodoxe geloof in Duitsland uitdragen en aansluiting zoeken bij de belangstelling die er al was voor Russische cultuur en voor Russische schrijvers als Dostojevski, Tolstoj en Tsjechov. Er waren in die tijd al parochies in o.a. Berlijn, Dr- esden en Potsdam. Daar kwamen niet alleen Russen, maar ook Serviërs, Roemenen, Bulga- ren, Grieken en Duitsers. Velen van hen kenden het Kerkslavisch niet of nauwelijks. Al vanaf het beginmaakte vader Aleksej daarom in de liturgie ook gebruik van de Duitse taal. Het aantal pa- rochianen steeg daardoor. Vertaalwerk Vader Aleksej is vooral bekend door zijn vertaal- werk dat hij samen met een bekeerling met een Joods-Duitse achtergrond, W.A.Goeken, tot stand bracht. Hij wilde met zijn vertaling “het buitenland kennis laten maken … met de verhe- ven ideeën, de schoonheid van uitdrukking en de diepe symboliek van de Orthodoxe Oosterse Kerk”, en “de unieke majesteit en poëtische schoonheid die in de Griekse en Slavische bron- teksten naar voren komen, … ook in de vertaling tot uitdrukking brengen”. Tussen 1890 en 1904 heeft hij alle belangrijke liturgische boeken ver-