Jaargang 65 Nummer 1

Pokrof 7 Vervolgens werd deze spiegelbeel- dige afdruk op een ander vel pa- pier gelegd en op dezelfde wijze werd er nu een niet spiegelbeeldi- ge afdruk gemaakt. Schoonmaken Natuurlijk moest de icoon schoon gemaakt worden maar kennelijk gebeurde dat niet altijd. Dionysios van Fourna de schrijver van de Hermeneia tês Zoografikês , het Verklarend Schilderboek van de Athos, fulmineert tegen hen die de iconen vervuild achterlaten. Hij verwijt hen gebrek aan respect. “Want als ge het niet dadelijk afwast, blijft het vuil erop zitten en gaat er niet meer af en dan zal men u als een goddelo- ze en een verachter van de heilige beeltenissen beschouwen.” Spiegelbeeldig: fout of correct? Dat het kon gebeuren dat er per ongeluk een spiegelbeeldige pod- linnik gebruikt werd, laat een icoon zien in het iconenmuseum in Kampen. Een icoon van Palmzondag met daarop de ‘Intocht in Jeruzalem’ die (voor de toeschou- wer) van links naar rechts hoort te lopen (de positieve richting) is hier spiegelbeeldig weergegeven; dus de beweging is daar van rechts naar links (zie: http://ikonenmuseum- kampen.nl/wp-content/uploads/2012/06/ 004.jpg). Er zijn echter culturen die van rechts naar links lezen en als men in zo’n geval reclame maakt door middel van louter beeldverhalen moet men hiermee terdege rekening houden. Neem een beeldverhaal dat begint met een plaatje van hoofdpijn, vervol- gens een plaatje dat het gebruik van een pil aanbeveelt, waarna een plaatje waarop de hoofdpijn is opgelost. Als men gewend is om dit in een omgekeerde volgorde te lezen, zal hetzelfde stripverhaal het volkomen tegen- deel vertellen! Het is dus opletten met pod- linniks. Zo kan men bij podlinniks van de H.Drie- eenheid doorgaans aan de plaats van de Goddelijke Personen afleiden of een podlin- nik spiegelbeeldig is of niet. Op de zogeheten nieuwtestamentische Drie-eenheid (zie foto) ziet men de Zoon altijd aan de rechterhand van de Vader. In de Brief aan de Efeziërs, op naam van de apostel Paulus lezen we: “Dezelfde sterkte en kracht heeft Hij betoond in Christus, toen Hij Hem opwekte uit de doden en zette aan zijn rechterhand in de hemelen” (Efez. 1: 19-21). Ook in het boek Handelingen der Apostelen lezen we dat Stefanus de hemel open ziet en zegt: “Ik zie de hemel open en de Mensenzoon staande aan Gods rechterhand” (Hand 7: 56) , als een vervulling van wat we in Psalm 110 lezen: «De H EER spreekt tot mijn heer: ‘Neem plaats aan mijn rechterhand…’» (Ps 110: 1, NBV). Rubljov’s Drievuldigheidsicoon Op de bekende voorstelling van Rubljov van de Oudtestamentische Drie-eenheid (de drie mannen – engelen –, op bezoek bij Abraham en Sara in Genesis 18, als symbool van God Drie-een, zie voortekening op de foto bij dit artikel) ziet men de Zoon in het midden, slechts herkenbaar aan de kleding. Aan zijn rechterhand zit de Vader. De Orthodoxe Kerk geeft er de voorkeur aan op deze icoon geen verdere naamopschriften te zetten en ook Nieuwtestamentische Drievuldigheidsicoon, Grieks 18 e eeuw (Foto: Temple Gallery).