Jaargang 65 Nummer 1

Pokrof 1 8 In het eerste deel (zie Pokrof 2017-5) van deze driedelige reeks over de Kerkvaders, hebben we de Kerkvaders behandeld zoals die worden opgevat in het wester- se christendom en binnen de gro- tendeels in het Westen uitgewerk- te wetenschap der Kerkvaders (patrologie en patristiek). In dit tweede deel zien we hoe de Kerkvaders worden opgevat bin- nen de Orthodoxe Kerk - meer bepaald de ook wel Oosters- orthodox genoemde Kerk (d.w.z. van de Byzantijnse traditie en het Concilie van Chalcedon in 451 onderschrijvend). I n de Oosterse Orthodoxie zijn de Kerkvaders de erkende vaders en moeders in het Orthodoxe geloof, zij die gerekend worden tot de consensus der Vaders. Hun nagelaten werken – preken, Bijbelcommentaren, brieven, li- turgische hymnen et cetera – zijn eeu- wenlang overgeschreven in handschrif- ten, gelezen in liturgie en kloostercel, bronnen geweest voor synodes en tot inspiratie voor de vele aspecten van het Orthodoxe kerke- lijk leven. Wie vallenonder deKerkvaders? Binnen de Orthodoxe opvatting wordt tot op de dag van vandaag de benaming ‘Kerkvader’ nog steeds gebezigd voor belangrijke orthodoxe ge- lovigen met een groot gezag binnen de Kerk. Het is een actuele titel. Is in de (westerse) we- tenschap de titel ‘Kerkvader’ beperkt tot een bepaald tijdvak, dat doorgaans voor de Ooster- se Kerkvaders eindigt met Johannes van Da- mascus (8 e eeuw) als laatste, in de Orthodoxie bestaat er feitelijk geen tijdsbeperking voor het toekennen van de titel ’Kerkvader’. Ook Sint- Gregorius Palamas die stierf in 1359 en de H. Johannes van Kronstadt (1909) zijn binnen die opvatting Kerkvader. Voor het verlenen van deze titel is binnen de Orthodoxie niet per se op alle punten een volle- dig Orthodoxe visie vereist. Zo is Epifanius van Salamis uit 4 e eeuw die de beeltenissen af- wees – hij verscheurde ooit in een kerk die hij binnenliep, een op een gordijn geborduurde icoon – binnen de Orthodoxe Kerkmet haar ico- nenwel degelijk een van haar Kerkvaders. Ook de Latijnse kerkvaders worden vereerd in de Orthodoxe Kerk. Veruit de voornaamste bron voor de theologie binnen de Orthodoxie zijn echter de Griekse en in het Grieks vertaal- De Kerkvaders II Hun plaats in de Orthodoxie Sint-Gregorius Palamas, een Griekse kerkvader uit de 14 e eeuw. Noord-Griekse icoon 15 e eeuw. (Foto: Wikimedia)