Jaargang 65 Nummer 1

Pokrof 1 7 schappij en de hele wereld, net als in alle tijdperken, zijn op zoek naar zingeving, maar nu doen ze dat anders dan vroeger. De ruimte waarin deze zoektocht plaatsvindt, is nu globaal. Moderniteit is globaal gewor- den, en alle mensen uit alle windstreken en rassen vragen zich af: Hoe kunnen wij le- ven, en hoe kunnen we de zin van het leven vinden in een wereld waarin alles wat heilig is bedreigd wordt? In een wereld zoals deze blijft Christus de Weg, de Waarheid en het Leven.” (Krstic, Orthodoxie en moderniteit, p. 134) Krstic benadrukt dat er wat het geloof en de re- ligieuzeuitingen inEuropabetreft veel verschil- len en nuances zijn te ontdekken. De plaats van religie en het proces van secularisatie zijn in de verschillende Europese landen en binnen de verschillende tradities niet dezelfde. En dus kunnen ze ook niet benaderdworden als een ge- heel,maar iedere traditie en ieder land volgt een eigen weg en heeft eigen ervaringen. Hij is het eens met de desecularisatie-theorie van sommi- ge postmoderne denkers (bv. Peter L. Berger), die claimen dat er een terugkeer van het sacra- le en van religie in de wereld van vandaag plaatsvindt. Krstic onderscheidt een periode van desecularisatie in Europa sinds de jaren ’70 van de 20 e eeuw, een proces dat volgens Krstic in Oost-Europa direct na de val van de commu- nistische regimes in de jaren ’90 begon. Ook is Krstic overtuigd dat “de postmoderne religiosi- teit eigenlijk religieus individualisme is” (‘De christelijke godgeleerdheid en de postmoderne religiositeit’, Hristianstvo i kultura [Bulgaars tijd- schrift, I.V. ], nr. 2 (99), 2015, blz. 30-31) en dat wij voorzichtig moeten zijn in ons enthousias- me over de terugkeer van religie in de maat- schappij. Immers, volgens Krstic hebben de re- ligieuze belevingen en formele betrokkenheid vandaag de dag, zoals bijvoorbeeld aangeduid in officiële cijfers of rapporten, somsweinig tema- ken met authentiek geloof. Omdat ieder tijd- perk samenhangt met een eigen vorm van reli- giositeit, zijn er volgens Zoran Krstic een paar kenmerken van de postmoderne religieuze ui- tingen die meer aandacht behoeven. Bijvoor- beeld het feit dat de officiële kerken verweten wordt dat ze de echte betekenis van religie kwijt zijn en dat er een crisis van religieuze ideeën ontstaat. Daarom is het nodig, vindt hij, dat de moderne theologie deze kritiek onder ogen ziet en een betekenisvol en passend antwoord biedt aan de eenzame zoektocht van de moderne mens. Iglika Vassileva-van der Heiden Aartspriester Zoran Krstic zegt het niet eens te zijn met de idee dat Serviër zijn automatisch betekent dat je dan oosters- orthodox bent – in sommige kringen het gangbare gedachtegoed (zie extreem voorbeeld op bijgaande foto).