Jaargang 63 Nummer 1

Pokrof 4 15% van de wereldbevolking is gehandicapt Bij mensen die een handicap hebben moeten we niet alleen denken aan mensen in bijvoorbeeld een rolstoel, maar ook aan mensen met een ver- standelijke beperking, mensen met chronische ziekten, mensen met beperkingen in hun moto- riek, in hun spraak, mensenmet een visuele han- dicap en mensen met dyslexie. In een oorlog zijn mensenmet een handicap nog meer op hulp aan- gewezen dan anderen, maar die hulp is er niet. Ze zijn helemaal op zichzelf aangewezen. Volgens de Verenigde Naties leeft 15% van de wereldbevolking met beperkingen. Alleen al om die reden is het belangrijk dat kerken beleid maken op voorzieningen waar mensen met een handicap baat bij hebben. Want of kerken het nu leuk vinden of niet, ze maken deel uit van de geloofsgemeenschap, het ene Lichaam van Christus. Metropoliet Ignatios van Dimitrias In zijn rede in Volos ging bisschop Ignatios in op het onderwerp ‘disability’. Hij erkende dat er door de eeuwen verkeerd met ‘disability’ is omgegaan door samenlevingen en kerken. Zo werden personen met functiebeperkingen uitge- lachen en gepest, maar ook zonder deze verne- derende behandelingen werden ze behandeld alsof ze niet in staat waren om als ‘gewone’ men- sen te leven. Met andere woorden, ze werden bijna ontmenselijkt. Het werd ze niet toegestaan om op voet van gelijkheid te communiceren met andere mensen, zelfs niet in hun kerken, waar men dacht dat een handicap een straf was voor iemands zonden of dat gehandicapten door demonen bezeten waren die moesten worden uitgedreven. Hierna schetste bisschop Ignatios de vooruit- gang die geboekt is. Hij stelde dat deze negatieve situatie in de afgelopen decennia min of meer is veranderd. Moderne westerse samenlevingen maakten wetten en creëerden sociale structu- ren die de levensstandaard van mensen met een handicap sterk hebben verbeterd. Er zijn vol- gens hem veel inspanningen gedaan om ze actief te integreren in het dagelijks leven, zoals bij- voorbeeld op het gebied van werk, in de sport (Paralympische Spelen), enzovoort. Ondanks deze positieve ontwikkelingen hebben de chris- telijke kerken en vooral de Orthodoxe Kerk vol- gens hem, zowel op theologisch als op pastoraal vlak, nog ontoereikend gereageerd op de behoef- ten en uitdagingen waar personen met beper- kingen mee te maken krijgen. Twee theologische uitgangspunten Een zinvolle bijdrage vanuit de orthodoxe theo- logie die leidt naar een adequate praktijk en oog heeft voor de huidige realiteit, moet volgens bis- schop Ignatios serieus rekening houden met twee fundamentele orthodoxe theologische uit- gangspunten: de Incarnatie en de Eucharistie. Hij vat ze kort samen: 1. Menswording ~ De bijzondere gebeurtenis van de Menswording (incarnatie) van het Woord van God in de geschiedenis laat zien dat Jezus Christus werkelijk de volledige menselijke natuur aannam, de hele mens. Tegelijkertijd was hij niet belemmerd of beperkt door de begrenzingen van gender, ras, huidskleur, gods- dienst, sociale klasse, enz. In zijn leer en werk loofde Jezus de uniciteit van de menselijke per- soon. Het is een positie die haaks staat op inzichten die het beeld Gods in mensen onder- mijnen. In dit verband is het belangrijk om ons de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan te herinneren, waar het unieke, onherhaalbare menselijk bestaan in zijn waardigheid te voor- schijn komt, evenals de onvoorwaardelijke lief- de en solidariteit naar de ander toe. Christus gaf de mensheid de onschatbare gave van een persoonlijke manier van bestaan, dat is de ware manier van bestaan van de Drie-enige God. Het is eenmanier van zijn, een wijze van leven die is gebaseerd op onvoorwaardelijke liefde en openheid voor de ander. Het maakt van de mens een relationeel wezen bij uitstek, iemand die alleen kan bestaan als hij/zij leeft in een voort- durende relatie en gemeenschap met anderen. 2. Eucharistie ~ De plaats bij uitstek waar dit nieuwe ethos werkelijkheid wordt, is de Eucharistie: dit is het mysterie dat ‘de Kerk maakt’ en haar zelfbewustzijn en identiteit uit- drukt, terwijl het op hetzelfde moment, zelfs kort of fragmentarisch, een echte voorproef geeft van de persoonlijke wijze van bestaan van de Drie-enige God, welke volledig zal worden geopenbaard in het komende Koninkrijk van God. Een van de belangrijkste kenmerken van deze eucharistische identiteit van de Kerk is dat het de plaats is waar elke vorm van uitsluiting, gebaseerd op menselijke hoedanigheden als ras, gender, sociale, religieuze of andere ver- schillen, moet worden voorkomen of ongedaan gemaakt. Wat er echt toe doet is de unieke en onvergelijkbare aard van het menselijke indivi- du als beeld van God. Kan een christen er nog als lid van het eucharistisch Lichaam van Christus, bewust of onbewust, onmenselijke (met andere woorden racistische) opvattingen