Jaargang 62 Nummer 3

Igor Stravinsky (1882-1972) was van Russische afkomst. Bleef hij ook een Rus? Was hij ook gelovig? En hoor je dat aan zijn muziek? D e persoon en zijn muziek zijn zo onuitputtelijk dat je er altijd te weinig over zegt. Zijn leven schijnt een reeks tijdperken te omvatten, van verzonken tijden tot nu. Opwindend te bedenken dat hij be- vriend was met Satie en Debussy, kroeg- tochten maakte met Picasso en aan tafel zat met Proust. Over de laatstemerkte hij op dat hij een slechtemuzikale smaak had. In de jaren ‘50 en ‘60 zat hij graag in jazzcafés in Harlem. De popmuziek kwam nog tijdens zijn leven op, maar hij zal er wel niet naar geluisterd hebben. Wel beïnvloedde hij popmuzikanten als Zappa. Russisch Hoe Russisch was hij? In Sint-Petersburg vol- trok zich eind 19 e eeuw een culturele renais- sance; als vernieuwende componist verkeerde hij in de kringen rond Sergej Diaghilev, de balletimpresario. In diens gezelschap kwam hij in Parijs, die andere culturele smeltkroes, waar van alles gebeurde. In 1914 was hij voor het laatst in zijn ge- boorteland, en 48 jaar later keerde hij als een levende legende terug. Voor de media aldaar, in 1962 dus, verklaarde hij dat een mens maar één geboorteland heeft, en dat hij altijd Rus- sisch was blijven spreken en denken. Een van de meest geanimeerde gesprekken had hij trouwens met de partijleider Chroesjtsjov. Feit is dat hij zijn bezoek onderging als een terugkeer naar zijn vaderland. Hij bleef qua traditie een Rus, inclusief het soms daarbij horende antisemitisme, getuige postuum uit- gegeven correspondentie. Geloof En danwas hij ook nog een gelovige Rus, hij was dat altijd al geweest; “ credulous ”, schrijft zijn biograaf Stephen Walsh: lichtgelovig, of wordt bedoeld: bijgelovig? In de jaren ‘20 moest zijn hele gezin buigen en bidden voor de huis- Het geloof van Stravinsky 3 Een jongere Stravinsky. Pokrof